back

JALBANNDE IMMORDE E DALILJI YONAYɗI

next

 

لمعة من النصوص كافية.

أخرجالطبراني في الكبير والرافعي في مسنده با لإسناد إلى إبن عباس قال:

قال رسو ل الله (ص) من سره أن يحيا  حياتي  ويموت مماتي ويسكن جنة غرسها ربي فليوالي عليا من بعدي وليوالي وليه وليقتدي بأهل بيتي من بعدي  فإنهم عترتي خلقوا من طيني ورزقوا من فهمي وعلمي .فويل للمكذبين بفضلهم من أمتي القاطعين فيهم  صلتي لا أنا لهم الله شفاعتي.

Tabraanii yaltinii e nder kabii, raafi’ii kadi yaltinii ender musnadu mu’un kon tuugiɗun e ibnu abbaasi o wi’i nelaaɗo maakii:

On yiɗuɗo wuurogolngundan an o maaya mayde annden o hoɗa aljana tuti, yo’o yiɗu o jokka alii ɓaawo on yo’o yiɗu giɗo makko yo’o yentin o jokka ɓeynguure annden ɓen ɓe tagaama e loopal an ɓe okka faamu an on e ganndal anngal.

Cattal lette wonanii ɓen yedduɓe ɓural ɓeynguure annden immorde e mofte anɗen ɓen taƴuɓe e maɓɓe jokkondiral an wota Allaahuahu hewtimɓe tefoore anndee.1

وأخرج مطير والبارودي وإبن جرير وإبن شا هين و إبن منده من طريق إسحاق عن زياد بن مطرف قال :سمعت رسول الله (ص) يقول: من آحب أن يحي حياتي ويموت ميتتي و يدخل الجنة التي وعدني ربي وهي جنة الخلد فليتول عليا وذريته من بعده فإنهم لم يخرجوكم باب هدي ولن يدخلو كم باب ضلا ل.

Motayri e baaruudii e ibnu jariiri e ibnu shaahiin e ibnu mundah yaltini immorde e ishaagha gay jihaad bun mutrif o wi’ii:

Minanii nelaaɗo Allaahuon hino wi’a on yiɗuɗo wuuruɗo ngurnda an o maaya mayde o naata aljanna mo joomi an fodimmi ko onwoni aljanna luttal haray yo’o yiɗu o ɗoftoo imaamu alii (a) e ɓeynguure makko nden ɓawto makko anndee ɓee yaltintaa on itta on dammbugal peewal ɓe naadataa on e dammbugal majjere.2

ومثله  حديث زيد بن ارقم قال:

قال رسول الله (ص) من أراد أن يحي حياتي ويسكن جنة الخلد التي وعدني ربي فليتولى علي بن أبي طالب فإنه لن يخرجكم من هدي ولن يدخلكم في ضلالة  .

Kowano non hadiise mo zaydu bun arghamu fillii on o wi’i:

Nelaaɗo Allaahu on maaki (s.a.w) on faalaaɗo wuurude ngurndan an o hoɗa aljanna luttal onmo joomi an fodimmi haray yo’o jokku imaamu alii o ɗoftoomo ko sabu on o yaltintaa on e peewal, o naadataa on e majjere.1

وعن عمار أيضا مرفوعا:

أللهم من آمن بي وصدقني فليتولي علي بن إبي طالب  فإن ولايته ولايتي وولايتي ولاية الله تعالي.

Fillaama gay ammaar kadi oo hadiise tuugaaɗo e nelaaɗo:

Ko an yo Allaahu,kala hooliiɗo lan o gomɗi nimmi haray yo’o yiɗu imaamu alii oɗoftoomo ɗoftagol mo ko ɗoftagollan ɗoftagollan ko ɗoftagol Allaahu.1

((أليم اكملت  لكم دينكم وأتممت  عليكم  نعمتي ورضيت لكم الإسلام دينا 

وقال (ص) الزموا موتنا اهل البيتفإنه من لقي الله وهو يودنا دخل الجنة بشفا عتنا والذي نفسي بيده  لاينفع عبدا عمله إلابمعرفة حقنا

Nelaaɗo (s.a.w) maaki ńiiɓe e yiɗugol men menen ndee ɓeynguure Annabaaku ko woni fii on kala on heftuɗo ka Allaahu on hara himo yiɗi men o naatay aljanna sabu tfoore amen, mi woondirii ommo fittaandu an woni e juuɗe mu’un ko neɗɗo golli nafataaɗun haa o annda haghgheeji amen.1

وقال (ص) معرفة  آل  محمد براءة من النار  وحب آل محمد جواز على الصراط والولاية لآل محمد امان من العذاب .

Nelaaɗo (s.a.w.) wi’ii:

Anndugol ɓeynguure annden ko kisiyee immorde e yiite yiɗugolɓe ko yawtugolsiraate ɗoftagolɓe ko hoolaare gay lette.2

قال (ص):

 لا تزال قدما عبد يوم القيام ة حتى يسأل عن أربع عن عمره فيما افناه وعن جسده فيما ابلاه وعن ماله فيما أنفقه ومن اين التبسه عن محبتنا اهل البيت .

Nelaaɗo (S.A.W.) wi’ii: Teppe jiyaaɗo seerataa no laandee ńalaande darngal–haa o lanndee piiji nay,fii ngurndan makko ɗan ko’e honɗun o rewiniɗan, e gay ɓanndu makko ndun kohonno olannirindu e gay jawdi makko ndin ko honno o ńaamirindi e ko honno o ńaamirindi egay yiɗugol men ahlul bayti yimɓe suudu Nelaaɗo on.1

وقال (ص):

 فلو أن رجلاصفن-صف قدميه -بين ركن والمقام فصلى وصام وهو مبغض لآل محمد دخل النار.

Nelaaɗo (s.a.w.) maaki:

Sitawii neɗɗo darike hakkunde njoddundun e darorɗe annabi Ibraahiima o juulii o hoorii himo ańi ɓeunguure annden o naatay yiite.2

وقال (ص):

الا من مات علي حب آل محمد مات مغفور له الا من مات على حب آل محمد مات تائبا الا من مات علي حب آل محمد مات مؤمنا مستكملا الإيمان الا من مات علي حب آل محمد بشره ملك الموت با لجنة ثم  منكر ونكير الا من مات علي حب آل محمد  يزف الي الجنة  كما يزف العروس ال بيت زوجها .

Nelaaɗo (s.a.w.) maakii konon woniri kala mayɗo e hoore giggol ɓeynguure nelaaɗo on haray ko’ o yaafaaɗo, kala on mayɗo e hoore giggol ɓeynguure Nelaaɗo on haray ko o tuubuɗo kala mayɗo e hoore giggol ɓeynguure nelaaɗo on haray o maayi ko’o gomɗinɗo timminɗo gomɗinal. Konon woniri kala mayɗo e hoore giggol ɓeynguure Nelaaɗo on malaa’ikaaji halfinaaɗƴi fii mayɗo on wewliniraymo Aljanna, ko wanonon munkari e wanakiiri, kala mayɗo e hoore yiɗugol ɓeynguure Nelaaɗo on o ɗowtirte ka Aljanna wano jommbajjo  ɗowtirtee ka suudu moodi mu’un .

 الا من مات على حب آل محمد فتح له بابان في قبره الى الجنة الا ومن مات على حب آل محمد جعل الله  قبره مزار ملائكة الرحمة الا من مات على حب آل محمد مات على السنة والجماعة الا ومن مات على بغض آل محمد جاء يوم القيامة مكتوبا بين عينيه آيس من رحمة الله)).

Konon woniri kala on mayɗo e hoore giggol ɓeynguure Nelaaɗo on uddi tantemo ka ghabru makko dammbuɗe ɗiɗI yahayɗe haa ka Aljanna. Kala mayɗo e hoore giggol ɓeyngure Nelaaɗo Allaahu waɗay ghabru makko on juurorɗo malaa’ikaaɓe joomiraaɓe yurmeende Allaahu nden kala on mayɗo e hoore ańugolmen mennen ɓeynguure Nelaaɗo nden o aray ńannde darngal hara hino winnda ka hakkunde gite makko wonnde ko’o taƴiiɗo yurmeende Allaahu.

 Haa ka lannoode khutbamakko on .1 Ɗii hadiiseji ɗoo fow ko lolluɗi, tentinii non iwruɗi e geyngol Nelaaɗo on, ɗee ɓure ɗoo tabitantaano ɓeynguure Nelaaɗo on siwonaa tawude ko kamɓe woni hujjaaji Allaahu ɗin e yarirɗe sariya Allaahu welɗo on, e ɓen immiiɓe woni nokku Nelaaɗo on fii yamirgol haɗa, ɓen lontiiɓe mo eko ɓuri feeńu de e fewnugol.

On yirɗo ɓe sabu ɗun, ko giɗo Allaahu e Nelaaɗo makko on.

On ańuɗoɓe ko gońo Allaahu e nelaaɗo on, gomɗii Nelaaɗo (S.A.W.) maaki

((لا يحبنا الا مؤمن تقي ولا يبغضنا الا منافق شقي))

Yiɗataa men siwonaa gomɗinɗo kulo (huloowo Allaahu,) ańataamen siwonaa naafighiijo malkisaaɗo)).1

Ko sabuɗun si farazdagh wi’I fii maɓɓe:

من معشر حبهم دين وبغضهم كفر وقربهم منجي ومعتصم

إن عد أهل التقي كانوا أئمتهم أو قيل من خير أهل الأرض قيل هم

 O kojamaa yiɗugolɓe ko Diina ańugolɓe ko heeferaaku ɓattagolɓe kodanndayɗun koko jogitetee

Si yimɓe kulol Allaahu lintaama kokamɓe woni yeeso

Maa siwi’aama ɓuruɓe moƴude ka leydiwi’ete kokamɓe

Imaamu Alii woniino hinowia:

Nomin e laaɓuɓe iwru ɓe e an, e ɗigguɓe geyngol an woni ko ɓuri munńaade yimɓe e tosokoy, ko menen woni ko ɓuri janngude mawɓe,ko sabu amen woni ko Allaahuahu riiwiri fenaade, ko sabu amen Allaahu ittirta ńiiƴe boyinnaaru,  ko sabu  amen Allaahu ittirta tampere mon o itta awnde e daaɗe mo’on ko sabu amen Allaahu udditirta o timmina.(2)

Nde tawunoo Allaahu on tigi ɓurniiɓe ɗun yonii en ka ɓurnemɓe e hoore goɗɗo go’o, haa ko kanko Allaahu on waɗi juulugol e maɓɓe yoga e julɗe ɗen e hoore dendaangal julɓe ɓen julɗe maɓɓe sellataa siwonaa ɓe juula e hoore Nelaaɗo e ɓeynguure mu’un.

Ɗun non foti siddighi maa ko faaruughu maako junnuurayni.

Ko woni goonga feere woo alaa kala juuloowo ko bee o juula e Nelaaɗo, e nder tayya on wano rewirta Allaahu sabu seditagol wonnde reweteeɗo woo alaa siwonaa Allaahu on e wonndema Nelaaɗo Allaahu on ko jiyaaɗo makko ko nelaaɗo makko.

Ɗun ɗoo ko martaba mo mofte ɗen ghirritii ɗun, Imaamu Shaafa’ii wi’ii:

يا اهل بيت رسول الله حبكم فرض من الله في القرآن أنزله

كفاكم من عظيم الفضل أنكم من لم يصل عليكم لا صلاة له

Ko onon yo yimɓe suudu Nelaaɗo yiɗugol on ko farilla mo Allaahu tellin e nder Ghur’aana on

Yonii on mawnude ɓure nde tawata onon mo juulaali e mon julde alanaamo.1

Yonni toren jooni ndee emmbere ɗoo e konko ari e hadiiseji tedduɗi immorde e dalilji fii waɗɗagol jokkugol Nelaaɗo e ɓeynguure mu’un, e jokkugol koɓe jokkunoo.

Hino ka nder Ghur’aana aayeeje  feeńuɓɗe e fii ɗun.



 

1 –Alkanzu hadiise 3819 sakkitorde dewal 217 suutannde  6. O addii kadi oo hadiise ender muntakabul kanjul kadi ɓewdoto e baliiri mayre  h /94  s/5 immorde e musnadu ahmadu, ko woni tun o wi’ii ?e arsikaama faamu an on o wi’aali e ganndal anngal, haafiju yaltinii oo hadiise ender hilyatu makko h /450 s /2 immorde nahjulbalaakha muulu misra.

O eggisifa oo h /449 immorde e abii abdullaahi ahmadu bun hammbali e nder musnadu makko e nder manaaghibu alii bun abii taalibi .

2 –  Oo ko jeyaa? o e hadiise Alkanz h/155 gimoore 2578 suutannde 6, o addiimo kad e nder muntakhabi, ka sakkitoode e nder ndaneeri ndin h/32 immorde e s/5 immorde e musnadu ahmadu . ibnu hajar yaltinii  oohadiise e nder deftere nde wayli? un ziyaad bun mutraf e nder isaabati hooti o wi’i : wi’umi  e kon ko’o tuugii? un e yahyaa bun ya’aali almuhaaribii ?un hino lo’i.

Miɗo wi’a ɗun ɗoo hino hawnii ka iwrata a sifa asghalaanii ko sabu yahyaa bun almuhaaribii ko hoolaa? o fii hadiise e pottal karamokooɓe .

 bukhaari yaltinii oo fillayee gay makko e nder alhuduugu  e nder sahiihu makko kadi, khayalaanu bun jaami’u nanii oo hadiise ka muslimu, zahabii addii  oo fillayee e nder miizan.

1 –   haakimu yaltinii  oo hadiise e skkitoode  h/ 128  s 3 e sahiihumakko on almustadrakhu hooti o wi’i :

 oo haadise ko selluɗo tuungannde, tabaraanii yaltinii oo hadiise e nder alkabiiru gay muhamadu bun abii ubaydatu bun muhamadu bun imraana bun yaasiru gay benmakko gay soro makko gay immuraaana oo ko hadiise 2576 immorde e hadiiseeji alkanju  h/155 s/6.

2- tabraanii yaltinii oo hadiise e nder alkiir gay muhay muhamadu bun abii abuydatu bun muhammadu bun ammaaru hadiise 2576 h/155

1 –Tabaraani yaltinii oo hadiise e nder al awsatu suyuutii eggii oo hadiise e nder ihyaa’ul mayiiti e annabhaani e nder arbaiina makko ,ibnu hajar e dammbugal fii hertorgol yiɗugolnelaaɗo e ɓeynguure mu’un nden immorde  e sawaa’ighu makko . luggin ndarɗe e nokku e nokku ka nelaaɗo (s.a.w.)maaki ɗon: ko neɗɗo golli woo nafataaɗun haa o annda haghghee  amen on . Hooti yeetimi ko honɗun woni haghghe maɓɓe on on mo Allaahu waɗI sartii fii sellugol golleeji ? E hara wonaa nanangol ɓe ɗoftooɓe e hewtugol ko Allaahu toowuɗo tedduɗo on e telen laawol maɓɓe  feewungol

2 –Alghaadi iyaad addii oo  fillayee e nder asshifaa  h/40 muulu 1328 , wonaa ko suuɗanimaa wonndema ko faandaa e anndugol imaamuuɓe ɓen wonaa anndugol inɗe maɓɓe ɗen tun maa anndugol tun ko ɓe enɗan nulaaɗo (s.a.w. )ko  sabu abuu jahli e abuu lahbi hino anndi ɗun fow . kononon ko faandaa ko anndugol wonndema ko kamɓe woni joomiraaɓe yamiroore ɓaawo nelaaɗo , wano  nelaaɗo (s.a.w.) maakiri

من مات ولم يعرف إمام زمانه مات ميتة جاهلية:

kala on maayuɗo o anndaali imaamu jaamaanu makko haray o maayi mayde majji yanko ko faandaa e yiɗugolɓe ɗoftooɓe ko jokkugol ɓe

1 –Siwonaa tawude hiɓe mari ka Allaahuahunokku toowuɗo  e tawude Allaahuahuahu on yamirii  ɗoftagolɓe harayno waɗɗaaki non yiɗugolɓe. OO hadiise tabaraanii yaltiniimo gay  ibnu abbaasi. suyuutii eggi oo hadiise  ender ihyaa’il mayiiti e nabhaanii e nder arba’iina makko e ihyaa’ul suyuutii e ko hinaa ɓee. OO hadiise hino wa’I wa ka nelaaɗo maaki  ɗon (s.a.w.)

قال (ص):

((والذي  نفسي بيده لا ينفع عبدا عمله  إلا بمعرفة حقنا ولولا أن بغضهم  بغض لله ولرسوله ما  حبطت أعمال  مبغضهم  ولو صفن بين الركن  والمقام   فصلي  وصام ولولا  نيابتهم  عن النبي (ص) ما كانت لهم  هذه المنزلة

Miwoondirii ommo wonkii an woni e juuɗe mu’un neɗɗo woo neɗɗo golle mu’un nafataaɗun si wonaa o annda haghghee amen on, siwonaano tawude ańugol imaamuuɓe ɓen ko ańugol Allaahuahu e nelaaɗo makko on golle ańuɗoɓe bonataano,  hay si o darike hakkunde darorɗe annabi ibraahiima, o juuli o hoori si wonaa lontagol imaamuuɓe ɓen nelaaɗo on (s.a.w.) harayno ɓe alaano ngal teddungal .

واخرج الحاكم وابن حبان في صحيحه كما في أربعين النبهاني ((واحياء لسيوطي عن أبي عن أبي سعيد قال:قال :رسول الله (ص):والذي نفسي بيده لايبغضنا أهل البيت رجل إلا دخل النار.

2 –Tabaraanii yaltinii oo hadiise

1 –Imaamu sa’alabii yaltinii oo hadiise e ndr tafsiiru makko ((alkabiiru)) fii firugol aaya yewtuɗo fii waɗɗagol yiɗugol ɓeynguure nelaaɗo on, gay jariiru bun abdillaahi e nder tafsiiru kassaafii.

1 – Almalaa yaltinii oo hadiise wano’o woni e aaya 14dammbugal  11 sawaa’ighu,

2 e fillayeeji kan– abdul khani yaltinii oo hadiise e nder iidaahul ashkaali, hadiise 605 immorde   sakkitorde ɗerol  h/396  s/6.

1 –asshaafa’ii wi’ii ɗun ɗoo hino lolli . ibnu hajar ko’o firi aaya

((إن الله  وملائكته يصلون على النبي ))

h/88 ((raal mu’abbadusawaa’ighu  makko. annbhaanii  h/ Allaahuahu e malaa’ikaaɓe mu’un hino juula e nelaaɗo ) immorde e 99 immorde e sha.

  

 

index