Kira SÉmÉgÉw y’u ka Jamakulu ladabuya min kan.

pebila:

I k’a dÉn Imaamuw kira sÉmÉgÉw la kiisi b’u beelajelen kan, u y’a dÉn ka kÉn bee pe k’a f’u ka jamana pemÉgÉya te na segin u ma u ka panamaya kÉnÉ, ani k’u n’u ka jamakuluw be na to mÉgÉ werew ka fanga jukÉrÉ, minu pe b’u ka wasa ni se sÉrÉ la ni faripa ni danteme beelajelen ye.

A kela laada ye fan dÉ fe u ka yerekun tanga mine ni barika ye (takiya) k’a ke diine ye u n’u nÉfe mÉgÉw bolo madaama yerekun tanga b’u joli tanga, n’a te tÉÉrÉ lase maa were ma, o t’a lase diine fana ma, walasa u ka se ka matarafa fitine wililen jugumaba in jukÉrÉ kira sÉmÉgÉw kan.

A kela waajibi y’u kan, k’a sabu k’u ka Imaamuya jÉyÉrÉ ye fan were fe, u k’a bÉ ka taa silaamya sariyaw pefÉ u nÉfe mÉgÉw ye, ani k’u pesin diine kitiw ma o fusamatiya puman kosÉn diine hukumu kÉnÉ, ani k’u bila adamadenpa sira nafama kan, walasa u ka ke silaama puman taamasipe ye, o min ye dana maa ye.

Kira sÉmÉgÉw ka sira mÉgÉw ka kalan na ni bataki gafe in te se k’o bee dalaje yan, unka hadiisa gafebaw y’u jÉ n’a lakalanni cerinnenw pefÉli ye diine dÉnniyaw la unka baasi fana te an ka dÉw taamasipe yira minu be don dusukunnasiri bonda kÉnÉ, n’a tali k’u ka jamakuluw ladabu ni ladabuw ye minu b’u sama ka se adamadenpa sira nafama ma, n’a b’u lase Ala ma a ka se kÉrÉtalen do, n’a b’u dusukunw sanuya ka bÉ jurumu ni jaasilenpa nÉgÉ la, n’a be sÉrÉ ka danamaa cipetiki k’u cela, I k’a dÉn kuma temena yerekun tanga kan (Takiya) min ye adamaden ka ladabu nafa dÉ ye, w’a ye fÉbaa ye o ladabu nunu dÉw la, min mana nÉgÉya an ye.

34– An ka dusukunnasiri dugawu la.

Kira ko – kiisi ni neema b’a n’a sÉmÉgÉw kan:

 (الدُّعَاءُ سِلاَحُ المُؤمِنِ وَعَمُودُ الدِّينِ وَنُورُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرضَ).

Dugawu ye muuminu ka keleminen ye, a ni diine nguloman, ani sankolo nÉÉrÉ.

A b’o cogo la, a kera Shii-a mÉgÉw taamasipe ye u be dÉn n’o ye ka bÉ mÉgÉ tÉw la, u ye gafew seben a fusamaciya n’a ladabuw kan, an’u ka dugawuw minu be nÉbila ninkun na ka bÉ kira sÉmÉgÉw la, o be gafe tan caama bÉ, a gafew lajapalenw n’a lasurupa-lenw na, I k’a dÉn fen bilala gafe nunu kÉnÉ min tun ye kira n’a sÉmÉgÉw ka lapini ye kiisi b’u kan, k’a damine suli la ka ke dugaw kan ani k’a nege dÉn mÉgÉw la f’a minena ka b’u la ko:

(أَفضَلُ العِبَادَةِ الدُّعَاءُ)

Batow lafusamaci ye dugawu ye.

و(أَحَبَّ الأَعمَالِ إِلَى اللهِ عَزَّ وَجَلَّ فِي الأَرضِ الدُّعَاءُ)

Baaraw lakanunen Ala yÉrÉ a ka se kÉrÉtalen do, dukukolo kan o ye dugawu ye, o bee yere toyi a minena ka b’u la:

(إِنَّ الدُّعَاءَ يَرُّدُ القَضَاءَ وَالبَلاَءَ)

I k’a dÉn dugawu be latige ni balawu lasegin kÉ.

و(إِنَّهُ شِفَاءٌ مِن كُلِّ دَاءٍ)

Ani dugawu ye bana bee fura ye.

A nana k’a fÉ Amiiru Muumununa Ali Bunu Abii tÉÉlibi kiisi b’a kan,a tun kela dugawu ce ye, dugawu caamantiki ye, a b’o cogo la a be ben ale ka ke o ye, sabu kelenbancibaaw kuntigi do, wa Ala dÉnnaw ka pemÉgÉ do, a ka dugawuw nana I n’a f’a ka kutubaw min kela larabukan kuma joolenw taamasipe ye, I n’a fÉ dugawu kumayili Bunu Ziyadi min lakodÉnnen do, a ye Ala dÉnw bee fara pÉgÉn kan ani diine ladili-kanw, min be ben ka ke diine taabolo keneman ye silamaw bolo.

Lakiika yere la dugawu minu minena ka bÉ kira n’a sÉmÉgÉw la kiisi b’u kan, o ye taabolo puman ye silaamaw bolo n’u y’u taasi a la, o be limaaniya dusu-kunnasiri fanga wili u ninkun na, ani ninkun dili tipe nÉfe, ani k’u ladÉnniya bato gindo la, ani Ala fere pÉgÉnpa diya, ani tikeli ka bÉ fen bee la ka pesinni ke ka taa Ala ma, ani k’a ladÉnnipa fen na min dÉnni be waajibiya adamaden kan a ka diine kÉnÉ, ani fen min b’a lasuruya Ala la fasayi, ani fen na min b’a yÉrÉ japa ka bÉ cenin ni digon ni kokura, ani fili la, kuma lasurunpa la ni dugawu nunu ye diine dÉnniyaw lasurupa, jogo ni ninkun ladabuli ta fan fe, ani sila-amaya dusukunnasiri ta fan fe, o yere toyi filozofi hakilinaw bÉyÉrÉ nafama do, ani Ala dÉn ni jogo-dÉn pepinini nafamaba do.

N’a y’a sÉrÉ adamadenw sela, unka u bee te se ka kanda ni ni kanda ye min ni dugaw nunu lapini b’o wili, I tun te na cenin giriman in sÉrÉ dukukolo sanfe w’i tun na nikunw ye minu ferekelen do tÉÉrÉ jÉlÉkÉw la tipe sankolo kÉnÉ a kanhÉÉrÉpanen, cogo jume de la adamadenw te gilannikelaw ni weele-likelaw ka kumaw lame ka taa tipe ma, k’a sÉrÉ Ala ka kumakan y’a bange ko:

(إِنَّ النَّفسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ)

I k’a dÉn ninkun ye yamaroyakela ngana ye kojuku keli la.

]وَمَا أَكثَرَ النَّاسَ وَلَو حَرِصتَ بِمُؤمِنِينَ[

Foyi ma n caa ka mÉgÉw bÉ ali n’i y’u tangan ni muuminuw ye.

Tipe do I k’a dÉn kojugu sun adamaden na o y’a yerekun negenni ye, an’a ka ko kolon dÉnbaliya, an’a ninkun keli k’a fereke k’a yira a la ka f’a be fen o fen ke baara la k’o ye puman ye, a be tÉpÉli yere ce ka bÉ mÉgÉw kÉrÉ, a b’a yere di a nindigÉn ma, a y’o sako ye a mana a bila yÉrÉ o yÉrÉ, o n’a ta o ta a b’a yere negen ka f’a te fÉyi ke fÉ n’a kela benta ye, walima a b’a pe datuku a tuku la a ka kojugu ketaw la, a b’a ka filiw ke fitiini ye a yere pekÉrÉ, ni dugawu minu be nÉ bila ninkun na min semejiri n’a poyi yÉrÉ ye wahayu ye a be adamaden koron k’a deme yerekun mine na ani yerekun foosi ka taa Ala ma a ka se kÉrÉtalen do, wala a k’a kalan a ka kojuguw ni jurumi dÉnni na min be yerekuntige waajibiya a kan ka taa Ala ma, walasa ka tuubi ni jurumu yaafa pini, ani walasa a k’a yereninkun ka negeli dÉn, o misaliya ye dugawukela ka dugawu ye dugawu kumayili Bunu Ziyaadi kÉnÉ:

(إِلَهِي وَمَولايَ! أَجرَيتَ عَلَيَّ حُكمًا اِتَّبَعتُ فِيهِ هَوَى نَفسِي وَلَم أَحتَرِس فيه مِن تَزيِينِ عَدُوِي، فَغَرَّنِي بِمَا أَهوَى، وَأَسعَدَهُ عَلَى ذَلِكَ القَضَاءُ، فَتَجَاوَزتُ بِمَا جَرَى عَلَيَّ مِن ذَلِكَ بَعضَ حُدُودِكَ، وَخَالَفتُ بَعضَ أَوَامِرِكَ).

Ne dabaa masa, ne kuntiki, I ye kiti boli ne kan, ne tukula n nin digon kÉ, ne ma se ka n yere kÉlÉsi n jugu ka dabali tikelen masirilen na, a ye n negen nin jape fenw ye, latike fana y’a deme o la, ne ye dansako ke fen na, I ka dan dÉw la min ni latike y’o boli n kan, wa n y’I ka yamaroya dÉw sÉsÉ.

Sika t’a la pewu k’a fÉ ni pÉgÉnna jÉ jalakikÉrÉ fereli tuma na o ka nÉgÉ adamaden bolo ka teme jÉli la jalaki kÉrÉ mÉgÉ bolo kene kan, ali n’a y’a sÉrÉ ninkun lahalaya gelenman dÉ do, ali n’a y’a sÉrÉ a b’a n’a yere ninkun ce a ka fereliw la, n’o tun sela ka dafa adamaden ye, jÉyÉrÉba be k’a bolo k’a ninkun juguyabilenw fekeya an’a degeli heere pinini na, ni maa min b’a fe k’a yerekun ladabu, a te ben abada f’a ka fereli gilan a ye, a be miiri fereli min na, ani hÉÉrÉpa k’a yerekun feese feese, sira la, a ka sabati dugawu kalani kan, min be nÉ bila ninkun na, n’a kÉrÉ bee be se nin kÉnÉna dan na I n’a f’a ka dugawu min be kalan Hamuza Sumaali ka dugawu kÉnÉ A la ka jipe b’a ma.

(آي رَبِّ! جَلِلّنِي بِسِترِكَ، وَاعفُ عَن تَوبِيخِي بِكَرَمِ وَجهِكَ)

Eeyi ne dabbama, ne bonpa n’i ka sutura ye, I ka jipe n lagosili kÉ n’i peda lahÉrÉma ye.

E k’i taasi ni kumakan in na n’o ye (ne bopa) I k’a dÉn fen b’o kÉnÉ min be ninkun ka negemine lawili k’a ninkun jukumaw sutura, walasa adamaden k’a jukuyaw kÉlÉsi a kÉnÉ walasa a ka sÉn o jukuya in ma a ninkun na tuma min na a be se kumakan nata kalanni ma.

(فَلَو إِطَلَعَ اليَومُ عَلَى ذَنبِي غَيرُكَ مَا فَعَلتُهُ،وَلَو خَفَت تَعجِيلُ العُقُوبَةِ لاَجتَنَبتُهُ)

N’a y’a sÉrÉ maa were ye ne ka jurumi ye n’e te ne tun te n’a ke, wa ni ne tun sirana pagata teliyali pe ne tunna n yÉrÉ japa ka b’a la.

Ne jÉla jalaki kÉrÉ ni ninkun ka yere kÉlÉsi ye k’a yerekun jukuman sutura, o be neke wili ka yaafa pini ke Ala fe a ka se kÉrÉtalen do, walasa a kana a lebu mÉgÉw pekÉrÉ n’a y’o lapini, ka k’a pangatali ye jipe kÉnÉ walima laahara a ka kewalew kosÉn, o la adamaden be a ka kewalew, diya sÉrÉ o waati kÉnÉ ni fereli ye gindo la, a b’i yere tike fen bee la k’I pesin Ala ma a ka se kÉrÉtalen do, a b’a tando a ka mupu n’a ka yaafa la a ma, k’a sÉrÉ a se b’a ye k’a lebu, sabu a b’a fÉ dugawu kÉnÉ temenen kÉfe:

(فَلَكَ الحَمدُ عَلَى حِلمِكَ بَعدَ عِلمِكَ وَعَلَى عَفوِكَ بَعدَ قُدرَتِكَ).

Tando b’i ye I ka mupu na I ka dÉnni kÉfe, ani tando b’I ye I ka yaafa la, I ka se kÉfe.

O kÉfe a be sÉrÉ ka dugawu jigin ninkun kan, haketopini kosÉn fen na min waleyala a fe danteme ni dese la k’a sabu k’a ka mupu ni yaafa ye, a ka se kÉrÉtalen do, walasa tukupÉgÉnna kana tike jÉn n’a ma ce, ani jÉn ka fÉli k’a f’a kotali te ale Ala kÉni ye, w’a ka yamayoya yere dÉkÉyali fana te, a b’a fÉ:

(ويَحمِلنِي ويَجرَئُنِي عَلَى مَعصِيَتِكَ حِلمُكَ عَنِّي، وَيَدعُونِي إِلَى قِلَّةِ الحَيَاءِ سِترُكَ عَلَيَّ، وَيسرَ عَنِّي إِلَى التَّوَثُّبِ عَلَى مَحَارِمِكَ مَعرِفَتِي بِسَعَةِ رَحمَتِكَ وَعَظِيمَ عَفوِكَ).

E ka mupu ne kÉrÉ o be n pun ka n jalageleya I kotali la, I ka sutura ne kan o be n weele ka taa maloya dÉkÉyali ma, I ka hine fereli n’i ka yaafa bopa dÉnni ne fe o be nteliya ka taa haraamukow keli ma.

Ni misaaliya nÉniyaw, dugaw de be weeleli ke ka taa ferepÉgÉnya ma ni gindo masa ye, walasa ka jÉkow ladabu ani k’a dege bato keli la ni k’a papa ka bÉ kota keli ma, wa ni bataki gafe in te se ka ni pÉgÉnna misaaliya caya, k’a sÉrÉ fÉyi man ca k’a bÉ.

A be diya ne ye ka na ni dugawu dÉw ye misaaliya siratike la minu nana walasa ka daliluya ke ni Ala ye a ka se kÉrÉtalen do, haketo ni yaafa pinini na, I n’a f’i be min kalan dugawu kumayilu Bunu Ziyaadi kÉnÉ:

(وَلَيتَ شِعرِي يَا سَيِّدِي وَمَولاَيَ! أَتَسَلِّطُ النَّارَ عَلَى وُجُوهٍ خَرَت لِعَظَمَتِكَ سَاجِدَةً، وَ عَلى أَلسُنٍ نَطَقَت بِتَوحِيدِكَ صَادِقَةً وَبِشُكرِكَ مَادِحَةً، وَعَلَى قُلُوبٍ إعتَرَفَت بِإِلهِيَتِكَ مُحققةً، وعلى ضَمائِرَ حَوت مِن العِلمِ حتَّى صَارَت خَاشِعَةً، وعلى جَوَارِهَ سَعَت إِلَى أوطَانِ تَعَبُدِكَ طًائِعَةً، وَأَشَارَت بِإستِغفَارِكَ مُذعِنَةً، مَا هَكَذَا الظَّنُ بِكَ ولا أُخبِرنَا بِفَضلِكَ).

Eeyi ne kuntiki ni ne dabaama ali ne ka dÉnkili tun ka ke! yala I be tasuma fanga se ka peda jeni min girina ka sujudu ke I bonpa kosÉn, yala I be tasuma fanga se ka nenkun jeni min y’i ka kelenbaaciya fÉ ni k’a tipe tikiya ani k’i mankutu I tanuni na, yala I be tasuma fanga se ka dusukun jeni min dala I ka masaya lakika la, yala I be tasuma fanga se ka dusukun jeni min kÉnÉ fala I dÉnni na f’a kela siranbaa ye I pe, yala I b’a fanga se senfow la minu pesinna I batoli ma badaa badaa, n’a y’a pesin yaafa pini ma sebedon na, bisikiya jume de be da e la k’i be sÉn o ma, k’a sÉrÉ an ma kunafÉni I ka fusamanciya la, i ka fusamanciya n’I ka hine ka bon o ma.

E ka segin segin ni kalan danpe nunu kan, I k’i miiri ni daliluya nunu nÉgÉya la, an’a danpe kÉrÉmaw, an’a walanwalanniw min be mÉgÉ keleku, o be waati kÉnÉ min ni ninkun be sÉn a ka dese n’a ka jÉnpa ma, a b’a dege jigitikebaliya la ka bÉ Ala ka hine n’a ka bonpa ma o kÉfe a be sÉrÉ ka ninkun kumapÉgÉ-npa ni nÉgÉya ye walasa k’a dege Ala ka waajibiya kÉrÉtalenw na, minu dogolen do, sabu a b’a faridaya dugawu kÉnÉ k’a ye ka ni waajibiya dafalen nunu ke a kecogo la, o kÉfe a b’a ladÉnniya k’a fÉ adamaden mana olu ke, a ka kan ni yaafa sÉrÉli ye ka bÉ Ala yÉrÉ, wa ni de ye fen ye min be adamaden ke negemi-nebaa ye ka segin a yerekun ma, walasa ka baara ke min keli be waajibiya a kan waajibiya fenw na.

O kÉfe daliluyake were kecogo be dugawu in kÉnÉ min b’a fÉ:

(فَهَبنِي يَا إِلَهِي وَسِيِدِي وَرَبِّي! صَبَرتُ عَلَى عَذَابِكَ فَكَيفَ أَصبِرُ عَلَى فِرَاقِكَ، وَهَبنِي يَاإِلَهِي! صَبرتُ عَلَى حَرِّ نَارِكَ فَكَيفَ أَصبِرُ عَنِ النَّظَرِ إِلَى كَرَامَتِكَ).

Ne dabaama ne kuntiki ne sÉn, I k’a dÉn ne sabalila E ka panagata kÉrÉ cogo di ne be sabali E farapÉgÉnya kÉrÉ, un sÉn ne dabaa masa! ne sabalila E ka tasuma futeni kÉrÉ, cogodi ne be sabali ka bÉ E ka bopa fileli ma.

Nin ye ninkun kalanni ye surupani la Ala la, ani ka Ala ka fanga n’a ka bopa dÉn, a kanu kosÉn, ani nege mine kosÉn ka taa a bolofen nÉfe, wa surupali Ala la, o diya ka kan ka se daraja la min n’a balili ka bÉ ninkun na n’o be ke tÉÉrÉ ye ninkun yere ma min ka bon ka teme lajaaba kan, w’a ka bon fana ka teme tasuma futeni fana kan, n’a kela k’a fÉ k’a be pa ko adamaden ka sabali tasuma futeni kÉrÉ I k’a dÉn a te se ka sabali surupali daamu n’a ntanpali la ka bÉ ninkun na, I n’a fÉ dugawu in kumakanw b’an lafamuya o la cogo min na, k’a fÉ ni Ala kanu n’a lasurupani diya ka taa masa kanunen batolen ma, o ye sogonalidona heerema ye tÉnpÉlikela bolo Ala yÉrÉ, sabu kanu ni diya kosÉn a be yaafa a ma a tuubilen kÉfe, wa ni pÉgÉnna hine ni nÉgÉya te dogo maa si la w’a te ke kabako fana ye k’o danbeya ka taa masaba in ma min ye jurumuw yaafabaa ye.

Wa baasi te an k’an ka pepinini in laban ni dugawu suruma ye min be jogo lahÉrÉmaw fara pÉgÉn kan, ani min b’a ke ni adamaden senfow bee ka kan ka ke o mankutuw kan minu tanunen do:

(اللهُمَ أُرزُقنَا تَوفِيقَ الطَاعَةِ وَبُعدَ المَعصِيَةِ، وصِدقَ النِّيةِ وعِرفَانَ الحُرمَةِ، وأكرِمنَا بِالهُدَى والإِستِقَامَةِ، وسَدِّد أَلسِنتنَا بالصَّوَابِ والحِكمةِ واملأ قُلُوبنَا بِالعلمِ والمَعرفةِ، وطَهّر بُطُونَنَا من الحَرَام والشُّبهةِ، واكفُف أيدِيَنَا عن الظُّلمِ والسَّرِقةِ، واغضُض أبصَارَنَا عن الفُجُورِ والخِيانةِ، واسَدِد أسماعَنا عن الّلغوِ والغِيبَةِ، وتَفَضَّل على عُلمائِنا بالزُّهدِ والنَّصِيحَةِ، وعَلَى المُتَعَلِمِينَ بالجُهدِ والرَّغبَةِ، وعلى المُستمعينَ بالإتِّبَاعِ والمَوعظةِ، وعلى مرضَى المُسلمينَ بالشِّفَاءِ والرَّاحَةِ، وعلى مَوتَانَا باِلرَّأفَةِ والرَّحمَةِ، وعلى مَشَايِخِنَا بالوَقَارِ والسَّكِينَةِ، وعلى الشباب بالانابة والتوبة، وعلى النساء بالحياء والعفة، وعلى الأغنِيَاءِ بالتَّوَاضُعِ والسَّعَةِ، وعلى الفُقَرَاءِ بالصًّبرِ والقَنَاعَةِ، وعلى الغُزَاةِ بالنَّصرِ والغَلَبَةِ، وعلى الأُسَرَاءِ بالخَلاَصِ والرَّاحَةِ، وعلى الأُمَرَاءِ بالعَدلِ والشَّفَقَةِ، وعلى الرَّعِيَّةِ بالإنصَافِ وحُسنِ السِّيرَةِ، وبَارِكِ للحُجَّاجِ والزُوَّارِ فِي الزَّادِ والنَّفَقَةِ، واقضِ مَا أَوجَبتَ عَلَيهِم مِن الحَجِّ والعُمرَةِ، بِفَضلِكَ ورحمتك يَا أَرحَمَ الرَّاحِمِينَ).

Dugawu in kÉrÉ file: Ala an garijige k’an benpÉgÉnya I batoli la, ani yÉrÉ janpa I kota la, ani ganipa tipetikiyali, an’i bonpa dÉnni, I k’an bonpa ni kanda ni kilenneya ye, I k’an nenkunw sabati ni tipe fÉli ye ani kodÉn, I k’an dusukunw fa ni dÉnni ni dÉnniya ye, I k’an kÉnÉbaraw sanuya ka bÉ haraamu ni fili la, I k’an tekew jeya ka bÉ tÉpÉli ni supali la, I k’an pew datuku ka bÉ kota ni janfa la, I k’an kulow sinsin ka bÉ mana mana kanw ni kÉrÉfÉli ma.

I k’an ka dÉnnibaaw sÉn Ala pesirape ni ladilikan na, I ka kalankelaw sÉn cesiri ni negemine na, I ka lameni kelaw sÉn labatoli ni waajuli la.

I ka silaama banabagatÉw sÉn keneya ni laafiya la, I k’an ka furew sÉn nÉgÉya ni hine na.

I k’an ka cekÉrÉbaw sÉn bopa ni hakilisiki la, I ka demisenw sÉn yeremajigin ni tuubi la, I k’an ka musow sÉn maloya ni yerekun mine na,I ka nafolotikiw sÉn yeremajigin ni fereli la (funasereya),I ka fantanw sÉn sabali ni kaari la.

I ka keledenw sÉn deme ni sesÉrÉ la, I ka panamaminew sÉn kilali ni laafiya la, I ka marakelaw sÉn kilennepa ni nÉgÉya la, I ka maradenw sÉn kilenneya ni jogo pumaya la.

I ka barika dÉn hejikelaw ni juralikelaw la ni surafana ni nafakati ye, I ka fen k’u ye I ye min waajibiya u kan heji ni umura la,N’I ka fusamatiya ye yaa E hine masaba.

I k’a dÉn ne be n balima kalankelaw ladi k’a fÉ waati kana teme u kan k’a sÉrÉ u m’u yere nafa ni dugawu in kalanni ye, sabu lanusÉnjiyali kela ni miiri ye a kÉrÉ n’a lapini na, ani ka dusukun pesin a kÉrÉ ma, ani pesinni ka taa Ala ma ni yeremajigin ni Ala pesiranpe ye ani k’a kalan I n’a fÉ I be ka kuma seben ka bÉ I yerekun na, ani ladabu minu fÉla a la k’o labato, min ni kira sÉmÉgÉw y’o fÉ, sabu a kalanni k’a sÉrÉ n’a ma ke ni dusukun pesinni ye, o ye nenkun lamaga gansan ye, o te foyi fara adamaden ka Ala dÉn kan, w’a t’a lasurupa a la, w’a te dusukun yiran yiran si bange a ye, wa dugawu yere te jaabi a ye.

(إنَّ اللهَ عزَّ وَجَلَّ لا يَستَجِيبُ دُعَاءً بِظُهرِ قَلبٍ سَاهٍ، فَإِذَا دَعوت فاقبَل بِقَلبِكَ ثُّمَّ استَيقِن بِالإِجَابَة)ِ(1)

I k’a dÉn Ala te dugawu jaabi min be bange dusukun pinenen kan, n’i ye Ala wele ke, i dusukun pesin Ala ma i ka sÉrÉ ka danganiya a jaabi la.

35- SÉhiifatu sajaadiya Dugawu:

Huseyini fagali kene temenen kÉfe min ye dusukasi kene ye, bani Umayakaw kelen ka kow pemÉgÉya tensi mine, n’o ye silaamaw ka kow ye, u ye dÉ fara u ka yerekunnafa pinini kan, u ye joliw bÉn ‘ u ye mukebÉli ke diine kalanni na, Imaamu zayinu Aabidiina ni Seyidi Saajidiina kiisi b’a kan, n’o ye sujuudukelaw ka pemÉgÉ ye a kela sÉkÉnÉ sikibaa ye, u dusukun tÉÉrÉlen, u jigi tikelen w’u sikila u ka so kÉnÉ maa si te gere u la,w’u te se ka fen fÉ mÉgÉw pena min waajibiyala u kan, an’u ka kan ni min ye.

A labana ka dugawu sira ta an y’a fÉ k’o min ye sira ye ka mÉgÉw lakalan ni k’u ninkunw kanda, lapini kosÉn ka kurana walandaw cerin ani silaamaya ladabuw, ani kira somÉgÉw ka sira, ani ka adamadenw kalan diine ni yerekunmine na, ani fen o fen de be waajibiya ninkun ni jogo kandali la, wa ni de ye lakalanni sira bÉlen ye u fe min ni genikelaw ka fili si te munu o kerefe, wa dalilu si te se ka wili u kan o la, o de la ni dugawu kÉrÉmaw cayala ka b’u yÉrÉ, a dÉw farala pÉgÉn kan (SÉÉhiifatu sajaadiya kÉnÉ) n’a be f’o ma ko (Zabuuru Ahali Bayiti).

A nacogo n’a lapini kela larabukan nasira puman dan bee ye, ani diine lapini kÉrÉtalen pefÉli, ani kelenbanciya ni nabipumaya gindo misemanw pefÉli, ani siraw lakeneman jogo tanunenw kalanni na, min ye kira muhamadu ka silaamaya jogow n’a ladabuw ye.

A tun be lamÉ dakun caama kan minu fÉlen do pÉgÉn kÉ diine hukumu kÉnÉ, I k’a dÉn diine ni jogo kalan do dugawu nasira la, walima dugawu do diine ni jogo kalan na, w’a be tipe kan kurana ni Nahaju Balaaga kÉfe larabukan walanwalanni sira kÉrÉtalen na, ani filosofi sira miseman Ala dÉn ni jogo dÉn hukuma kÉnÉ.

Fen b’a kÉnÉ min b’i kalan Ala bopa n’a lahÉrÉma n’a tanuni n’a kosumani ni tuubili kecogo la ka t’a ma, wa fen fana b’a kÉnÉ min b’i kalan fereli la n’a ye walasa I k’i ka gindo fÉ a ye k’i tike ka bÉ fen bee la fÉ n’a kela ale Ala kelen ye, wa fen b’a la min be seli lapin fense a ka kira n’a ka cibaaw n’a ka jon sugantilenw a ka danfenw kan a n’a kecogo puman u fe, a be fen pefÉ I pe I ka kan k’i bankebaaw bopa ni fen min ye, a be fen pefÉ I ye min be tali ke den ka hake la a bangebaaw kan walima wolofa ka hake den kan, walima sigipugÉw ka hake a yere kan, walima sinjiw ka hake, walima silaamw ka hake u ni pÉgÉnce, walima fantanw ka hake nafolotikiw kan, wali o kÉkan kalen, w’a be fen bange I ye min be waajibiya I kan diine pefÉli la mÉgÉw ye, ani fen min keli ka kan ni ye nafolosÉrÉ hukumu kÉnÉ, an’I ka kan k’i jepÉgÉnw baarapÉgÉnya cogo min na, an’i teriw ni mÉgÉw bee, an’i baarakepÉgÉnw nafa hukumu kÉnÉ, an’a b’i ladÉniya fen na min be jogobaw bee fara pÉgÉ kan, n’a be se ka ke taasira dafalen ye jogo dÉnni hukumu kÉnÉ.

W’a b’i kalan sabatikecogo la kÉnkow kÉnÉ, ani ko kura ketaw minu ka gelen, ani bana lahala ni keneya lahala kunbe cogo, an’a be fen were yira I la silaamaya keledenw ka waajibi fenw na, ani mÉgÉw ka waajibiw ka taa u ma …o n’a pÉgÉnna werew min ni kira jogo y’o ye, ani Ala ka sariya jogo, w’o bee ye dugawu kelen nasira ye.

Kenekanta min kela sabu ye n’u ye dankari Imaamu ka dugawuw la, o ye fen damadÉ ye.

FÉlÉ: o ye Ala dÉnni n’a bopa n’a ka se dÉnni ye, an’a ka kelenbaaciya walanwalanni, an’a sanuyali ni dÉnni kuma taabolo misemanw ye, o be segin segin dugawu bee kÉnÉ n’a nasira fÉlenw ye pÉgÉn kÉ, I n’a fÉ I b’a kalan dugawu fÉlÉ kÉnÉ cogo min na:

(الحَمدُ للهِ الَأوّلِ بِلا أوّلٍ كَانَ قَبلَهُ، والآخرُ بِلا آخِرٍ يَكُونُ بَعدَهُ، الذِي قَصُرَت عَن رُؤيَتِهِ أبصَارُ النَّاظِرِينَ، وعَجَزَت عن نِعمَتِهِ أوهَامُ الوَاصِفِينَ، إبتَدَعَ بِقُدرَتِهِ الخَلقَ إبتداعًا واختَرَعَهُم عَلى مَشِيتهِ إِختِرَاعًا).

Tanu be Ala ye min ye fÉlÉ ye fÉlÉ m’a kÉn, min ye laaban ye, laaban t’a kÉ, filelikelaw pew desela ka min ye, ani mankutukelaw miiriw desela ka min ka neema mankutu, a ye danni damine n’a ka se ye damine fÉlÉya la, a y’u gilancogo jatemine n’a ka lapini ye, jate mine na min y’a kelen ka jatemine ye.

Ni ye dugawu in kalan k’a kÉrÉ miseman laje fÉlÉya ni labanpa fan fe ani Ala sanuyali ka bÉ yelikelaw ka yeli n’u miiri ka yeli ma, ani n’i ye jatemine ke danni ni danni sikicogo la pÉgÉn kan, o nacogo dugawu in kÉnÉ o be mÉgÉ kabakoya kosÉbe.

O kÉfe I be dugawu were nacogo kalan Ala ka se n’a ka dabali pefÉli la dugawu 6 na kÉnÉ.

(الحَمدُ للهِ الذِي خَلقَ الليلَ و النَّهارَ بِقُوَّتِهِ، ومَيًّزَ بينهما بِقُدرَتِهِ، وَجَعَلَ لكلٍّ مِنهُما حَدًا مَحمدُودًا، يُولِجُ كُلَ واحدٍ مِنهُما فِي صَاحِبِهِ، ويُولِجُ صَاحِبَهُ فِيهِ، بِتَقدِير مِنهُ للعِبَادِ فِيمَا يَغدُوهُم بِهِ، ويَنشئُهم عَليهِ، فَخَلَقَ لهُم الليلَ لِيسكُنُوا فِيهِ من حَركات التَّعبِ، ونَهضَاتُ النَّصَبِ، وجَعَلَه لِبَاسًا لِيلبسُوا من راحتِه ومقَامِهِ، فيَكُونَ ذَلك لهُم جِمَامًا وقُوَّةً، لِيَنَالُوا بِهِ لَذَّةً وَشَهوَةً).

Tanu be Ala ye min ye su ni tile dan n’a ka se ye, n’a y’u bÉ pÉgÉn na n’a ka fanga ye, A ye dansiki kerenkerennen ke u bee ye, a b’u bÉ pÉgÉn kÉrÉ n’a ka hake dansikili ye min bÉla A yÉrÉ A ka jÉnw kosÉn, ni jÉnw bolo fen ye u be tilen n’o ye, n’a b’u lakunu a kan a ye su dan u ye walasa u ka siki o kÉnÉ ka bÉ lamagali segen ma, ani ka bÉ geleya tÉÉrÉ ma, A y’a ke donfini ye o be k’u ma laafiya ni fanga ye walasa u ka daamu ni jiya sÉrÉ a la.

Dugawu in be pefÉli ke ka taa fÉ ka se su ni tile dannni lapini dan ma, mÉgÉw ka kan ka Ala kosuma ni neema in na.

An be dugawu nasira were kalan min be walanwalanni ke k’a fÉ ko kow beelajelen b’a bolo a ka se kÉrÉtalen do, o be dugawu 7 na kÉnÉ.

(يَامَن تُحَلُّ بِه عقدَ المَكارهَ، ويا من يَفتأُ بِهِ حدُّ الشَّدائدِ، ويَامن يُلتَمِسُ مِنه المَخرَجُ إلى روحِ الفَرَجِ، ذَلّت لقدرتِكَ الصَّعَابُ، وتسبّبت بلطفِكَ الأسبابُ، وجرَى بقدرتِكَ القضاءُ، ومَضَت على إرَادَتِكَ الأشياءُ، فهِي بمشيتِكَ دونَ قَولِكَ مُؤتَمره وبإرَادَتِكَ دونَ نَهِيكَ مُنـزَجِرَةٌ).

Yaa E masa min ni kÉnkow siri juruw be tike n’e ye, yaa E masa min ni geleyaw dan be ke n’e ka se ye, yaa E masa min ni bÉyÉrÉ be pini E fe ka taa nÉgÉya ma, geleyaw wilila E ka fanga fe, wa sababuyaw kela n’e ka nÉgÉya ye, wa latikew bolila n’e ka se ye, wa fenw bee temena E ka lapini kan, o ye E ka lapini ye k’a sÉrÉ a ma k’i ka kumakan ye, yamaroya hukumu kÉnÉ, w’i ka lapini do k’a sÉrÉ n’a ma k’i ka balili ye papali hukumu kÉnÉ.

Filana: o ye Ala ka fusamaciya pefÉli ye – a ka se kÉrÉtalen do – a ka jÉn kan, ani jÉn ka dese k’a ka hake di a ma, a mana ke batokela ngana ye cogo o cogo, walima a mana I tike ka bÉ fen bee la cogo o cogo k’I pesin ale Ala ma, I n’a fÉ a be kalan dugawu 37 na kÉnÉ cogo min na.

(اللهمَ إن أحدا لا يَبلُغُ من شُكرِكَ غَايَةً إلا حصَل عَليه من إِحسَانِكَ، ما يَلزَمُه شكرًا، و لا يبلغُ مبلغًا من طاعتِك وإن إجتهدَ إلا كَانَ مُقصِّرًا دون إستحقاقِك بفضلِك فأَشكَرُ عبَادكَ، عاجز عن شُكرِك، وأعبدُهم مُقصّر عن طاعتِك)

Ala an danbaa masa, maa si te se ka se I tanuni dan na f’a k’i ka pumaya sÉrÉ min ni kosuma ka kan, w’a te se ka se yÉrÉ la I batoli la, a man’a cesiri cogo o cogo f’a ka ke desebaa ye k’a sÉrÉ a ma se k’i ka fusamaciya hake d’i ma, batokelaw la ungana deselen do I kosuma la, batokelaw la ungana deselen do I batoli la.

Ala ka neema bopali sababuya kosÉn adamaden kan neema min te ban, a deselen do ka Ala tanu o la, sanko n’a kelen do ka Ala kota k’a jalageleya a la, a mana ke cogo o cogo kÉfe a te se ka jurumu yaafa ke ka bÉ kota kelen si la, wa ni de ye fen ye dugawu sira nataw be min yira dugawu 16 na kÉnÉ.

(يا إلهي لو بَكيتُ إليكَ حتَّى تَسقُطَ أشفارَ عَينِي، وانتَحبتُ حتَّى يَنقَطِعَ صَوتِي، وقمت لك حتي تَتنشرَ قَدمايَ، وركعتُ لكَ حتي ينخَلِعَ صُلبِي، وسجدتُ لكَ حتَّي تنفقأ حَدَقَتَايَ، وأَكَلتُ تُرَابَ الأرضَ طُول عمري، وشَربتُ ماءَ الرِّمَادِ آخرَ دَهرِي، وذَكرتُكَ في خلالِ ذلكَ حتَّى يُكِلَّ لِسَانِي، ثُّمَ لم أرفعُ طَرَفِي إلى آفاقِ السَّمَاءِ إستِحيَاءً منكَ مااستوجبتُ بِذلكَ مَحوَ سَيِّئَةٍ واحدةٍ مِن سَيّئَاتِي)

Yaa ne danbaa masa ni ne kasila E kosÉn fÉ ka n pesi ju bee bin ne hunana fÉ ka n kan bee tike, ni ne wilila ka jÉ I ye fÉ ka n sen bee funu, n’i n ye ruku k’i ye fÉ ka n galaka bee waka, un ye sujudu k’i ye fÉ kan pe fin suran, un ye dukukolo bugo un si bee kÉnÉ, ka tasuma bukuri ji min un si dan bee la, ne y’I kofÉ, o waati bee kÉnÉ fÉ ka n nenekun segen o kÉfe n ma n kere kÉrÉta ka taa sankolo la maloya kosÉn E ma n jaabi ni n jurumu kelen yaafali ye o la.

Sabana: o ye bara ni pagata ni Alijine ni jahanama dÉnni ye, k’a fÉ ko Ala be baraji (se) bee ye fusamaciya ye, k’a fÉ jÉn ka kan ni pagata ye ka bÉ ale Ala yÉrÉ ni jurumi fitiini ye a be min ke, k’a fÉ Ala ka dalilu be wili a kan o kota la – a ka se kÉrÉtalen do - wa sÉhhifa sajaadiya dugawu bee be yugu yugu ni ni kan in pÉgÉn ye min be nÉ bila adamaden ninkun na, ni siran jiginni ye ninkun kan ka b’a ka paganta ma – a ka se kÉrÉtalen do – ani jigida a ka baraji kan, w’o beelajelen sereya b’o la n’a fÉcogo kuma kÉrÉmabaw ye minu fÉlen do pÉgÉn kÉ, min be taasibaa dusukun siran, ka taa kota keli ma.

I n’a fÉ I be min kalan dugawu 46 na kÉnÉ.

(حُجَتُكَ قَائِمَةٌ، وسُلطانُكَ ثَابِتُ لا يَزُولُ، فالوَيلُ الدائمُ لمن جَنَحَ عَنكَ، والخَيبَةُ الخَاذِلَةُ لمن خابَ مِنك، والشِّقَاءُ الأشقَى لمن إغترَّ بِكَ، ما أكثرَ تَصَرُفَهُ في عذَابِكَ، وما أطولَ تَردُّدَه في عِقابِك! وما أبعدَ غَايتَهُ من الفرجِ! وما أقنطَه من سهولةِ المَخرجِ! عدلاً من قضائِكَ لا تَجُوزُ فيه وإنصافاً من حكمِك لا تَحِيفُ عليهِ، فَقَد ظَاهَرَت الحجج وأبلِيَت الأعذَارَ ...).

E ka dalilu jÉlen do, I ka fanga jÉlen do a te bin abada, bÉne duuminen be maa ye min y’a kamakun kÉrÉta E kan, tekelankolobÉ jaasilen be maa ye min y’a yere sama ka bÉ E la, bÉne jugu be maa ye min y’a yere nege E kÉrÉ.

Foyi ma n caa ka adamaden ka pinini bÉ E ka pagata la, wa foyi ma n caa k’a ka sika sika bÉ E ka pagata la! wa fÉyi ma n jan k’a ka lapini bÉ E ka nÉgÉya pinini na! wa mun de y’a ke jikitikebaa ye geleya bÉli nÉgÉya la! k’a sÉrÉ o bÉla E ka kilenneya la,n’e ka latike ka min te fÉngÉpÉgÉnya, ani kilen-neya min te sÉrÉ, I k’a dÉn I ye daliluyaw bila kene kan, k’a haketo kumaw bee cipe …

I n’a fÉ I b’o pÉgÉnna kalan dugawu 31 na kÉnÉ.

(اللهمَّ فارحَم وحدَتِي بَينَ يديكَ، وَوَجِيبِ قَلبِي من خَشيتِك، واضطرابِ أركَاني من هيبتِكَ، فَقَد أَقَامَتني ياربِّ ذُنُوبِي مَقَامَ الخِزيِ بِفَنَائِكَ، فإن سكت لم ينطق عني أحد، وإن شفعت فلستُ بِأهلِ الشَّفَاعَةِ)

Ala ne dabaa masa hine ne na, un ka kelenpa waati la I bolo fila ni pÉgÉn ce, hine na, un dusukun siranni na I pe, ani n jÉsenw yereyerelila, I ka masaya hayiba pe, ne ka jurumuw ye n wili ka n jÉ jaasilenya jÉyÉrÉ la n’e ka faatuli ye ne y’I matun maa si te kuma ne fe wa n’e yaafala ne ma I k’a dÉn ne te yaafa tiki ye, ne n’a ma kan.

I n’a fÉ I b’a kalan dugawu 31 na kÉnÉ.

(فَإنَّكّ إن تُكافِني بِالحَقِّ تُهلكنِي وإلا تَغمدنِي برحمتِك توبقني... وأستحملك من ذُنوبِي مَا قَد بَهَظَنِي حَملُهُ، وأستَعِينُ بِكَ على ما قَد فدحَنِي ثِّقلُهُ، فَصَّلِ على محمدٍ وآلهِ وهب ِلنَفسِي على ظُلمِهَا نَفسِي، وَوَكِّل رحمتَك بإحتِمَالِ إصرِي)

I k’a dÉn n’i be ne sara ni tipe ye I be n halaki, n’o te I be n bali ka bÉ I ka hine ma, w’i be n gen ka b’I ka hine na … ne b’a pini E fe I ka jurumu ta ka bÉn n kan, un punen do jurumu minu na, un be deme pini I fe ka bÉ fen na min giriya ye n lebu –jurumu – seli kira n’a sÉmÉgÉw kan, I ka dili ke n ninkun ma, a ka tÉpÉli la un yerekun ma, I ka hine seme n ka damakasi la …

Naanina: o ye Ala weelebaa samali ye ka taa kÉrÉtali ma ka bÉ kewale juguw la, ani mankutu lankolonw, walasa k’a dusukun saniya, I n’a fÉ I be min kalan dugawu 20 na kÉnÉ.

(اللهمَ وَفِر بلُطفِكَ نِيَّتِي، وصَحِّح بما عندَك يَقِينِي واستصلِح بِقُدرَتِكَ ما فَسَدَ مِنِّي)

Ala ne dabaa masa ne ganiya caya n’I ka nÉgÉya n’I ka hine ye, un ka danganiya keneya n’I bolo fen ye, fen min cenna ne bolo o gilan n’I ka se ye.

(اللهم صلِّ على محمدٍ وآلِ محمدٍ ومَتِعنِي بِهَدى صَالَحٍ لا أستبدِل بِه، وطريقَة حقِّ لا أُزِيعُ عَنها، ونِيَّةَ رُشدٍ لا أَشُكُ فِيهَا)

Ala ne dabaa masa seli ke kira n’a sÉmÉgÉw kan, I ka ne daamu n’I ka sÉnfen puma ye, un te yalama ni min ye ka bÉ I ka sira kan, I ka n sÉn cipe sira la, un te jegen ka bÉ min kan ani I ka n sÉn nin kandalen na, un te sika min na.

(اللهمَّ لا تَدَع خِصلَةً تُعَابُ منِّي إلا أصلحتَها، ولا عَائِبَةً أؤنِبُ بِهَا إلا حسَّنتَهَا، ولا أكرومةً فِي نَاقِصَةٍ إلا أَتممتَهَا)

Ala ne dabaa masa kana jogo to ne na, un be lebu min nÉfe f’I k’o gilan, I kana lebu toyi ni n be yira n’o ye f’I k’o pa, an’I kana bopa wale deselen ye f’I k’o dafa.

Duuruna: o ye k’a jigin weelelikela kan, k’a ka kan k’a yere kÉrÉta ka bÉ mÉgÉw ma a kana a yere jaasi u kÉrÉ w’a kana a mako da maa si kÉrÉ fÉ n’a kela Ala ye, a k’a dÉn k’a fÉ nata mÉgÉw bolo fen na, o ye fenw la jaasilen ye, adamaden be mankutu ni min ye, I n’a fÉ I b’a kalan dugawu 20 na kÉnÉ

(ولا تَفتِنِي بِالإِستِعَانَةِ بِغَيرِكَ إذَا اضطررت، ولا بالخشوعِ لِسُؤَالِ غَيرِكَ إذا إفتَقرَت، ولا بِالتَّضرُّعِ إلى من دُونَك إذَا رَهِبَت، فأستَحِقَ بِذَلِكَ خِذلانَكَ وَمَنعِكَ واعرَاضِكَ)

I kana ne fitine ni deme pini ye mÉgÉ were fe min t’e yere ye, ni n kamanagana, w’I kana n siran mÉgÉ deelili la ni n fantapana, I kana n ke damakasibaa ye ka taa mÉgÉ ma min t’I yeye ye ni n siranna siran fen pe, n’o kela ne b’e ka jasilenpa n’I ka ban sÉrÉ ani jiginni ka bÉ n ma.

I n’a fÉ I b’a kalan dugawu 28 na kÉnÉ.

(اللهمَّ إِنِّي أَخلَصتُ بإنقِطَاعِي إِليكَ وصَرَفتُ وجهِي عمن يَحتَاجُ إلى رَفدِك، وقَلبتُ مَسألتِي عَمن لَم يَستَغنِ عن فَضلِكَ، ورَأيتُ أن طلبَ المُحتاجَ إلى المُحتَاجِ سَفَهٌ من رَأيِهِ وضَلَّةٌ مِن عَقلِهِ).

Yaa Ala yaa ne dabaa masa ne ye n kÉnÉ jeya ni tikeli ye ka bÉ fen bee la ka n pesin E ma, ne ye n peda ta ka bÉ fen bee ma min mako b’e ka deme na, ne ye n ka deeli yalama ka bÉ maa kan min ma kaari ka bÉ e ka fusamaciya ma ne y’a ye k’a fÉ makotiki ka pinini makotiki fe o ye nalomaya ye ka b’o tiki hakili la, wa fili do ka b’a hakili la.

I n’a fÉ i b’a kalan dugawu 13 na kÉnÉ.

(فَمَن حَاوَلَ سدَّ خُلّتِهِ من عندكَ ورَامَ صَرفَ الفَقرِ عن نَفسِهِ بِك، فَقَد طَلَبَ حَاجتَهُ في مَظَانِها وأتَى طلبتَه من وجهِها، ومن تَوجَّهَ بِحاجتِه إِلى أحدٍ من خلقِكَ أو جعَلَهُ سبَبَ نَجَاحِهَا دُونَك، فقد تَعَرَضَ للحِرمَانِ واستحقَ منك فوتَ الإحسَانِ)

Ni maa min y’a layini k’a k’a mako gilan e fe, ani ka fantanpa gen ka b’a yere la E fe, o tiki y’a ka mako pini a sun kÉrÉ, a y’a ka pini fen pini a pe kan, ni maa min y’a pesin n’a mako ye maa were fe e ka danfenw na, walima a ye maawere ke a pani sababuya ye, k’e to, o tiki man kan n’e ka neema sÉrÉli ye, o tiki ka kan n’e ka pumaya sÉrÉbaliya ye.

WÉÉrÉna: mÉgÉw kalanni u pÉgÉna were hake kÉlÉsili la, an’u demeni ni nÉgÉya ni magaya y’u ni pÉgÉn ce, ani yerekun mine u ni pÉgÉn ce, walasa ka balimaya kÉrÉ sabati silaamaya kÉnÉ, I n’a f’I be min kalan dugawu 38 na kÉnÉ.

(اللهمَّ إنِّي اعتَذِرُ إليكَ من مَظلُومٍ ظُلِمَ بحضرتِي فلم أنصُرهُ، ومن معروفٍ أُسدي إليَّ فلم أشكُرهُ، ومن مُسيءٍ إعتذرَ إليَّ فلم أعذره، ومِن ذِي فَاقَةٍ سَألنِي فلم أوثِرهُ، ومن حقِّ ذِي حقٍ لَزَمَنِي لِمُؤمِنٍ فلم أُوفِرهُ، ومن عيبِ مُؤمِنٍ ظَهَرَ لِي فَلَم أَستُرهُ)

Yaa Ala yaa ne dabaa masa, I k’a dÉn ne be haketopini k’e fe ka bÉ maa tÉpÉlen yeli la min tÉpÉna ne pena unka n ma se k’a deme, ani ka bÉ wale puma ma min kela ne ye, unka n ma se k’a tiki barikada, ani ka bÉ kojukukela ma min ye haketopini ke ne fe ne ma sÉn ka haketo k’a ye, ani ka bÉ tekelankolon ma min ye n deeli ni n ma sÉn ka p’a ma, ani ka bÉ haketiki ka hake ma, min dafali jaaguyala ne kan muuminu dÉ ye unka ne ma se k’a dafa a ye, ani ka bÉ muuminu ka lebu ma min bangela, unka ne ma se k’a sutura.

I ka ni pÉgÉnna haketopini, o ye fen ye min be ninkun lakunu ka taa fen keli ma a ka kan ka min ke, ni jogo pumanba nunu na minu ye Ala ka jogow ye.

Ani dugawu 39 na kÉnÉ, a b’I kalan cogo jume na, I be se ka yaafa mÉgÉ ma min ye juguman k’I la, a b’I ladi ka bÉ tajurusara ma, a b’I ninkun kÉrÉta ka taa ninkun sanumanw jÉyÉrÉ la.

(اللهمَّ وأيَّمَا عبد نالَ منِّي ما حظرتُ عَليهِ وانتَهَكَ مِنِّي مَا حَجَرتُ عَليهِ، فمضَى بظلامَتِي ميِّتًا أو حصلت لي قَبلَهُ حيًّا، فاغفر لَهُ مَا ألمَ بِه منِّي، واعف له عمَّا أدبَرَ بِه عنِّي، ولا تُقفِه على ما ارتَكَبَ فِيَّ، ولا تُكشِفه عمَّا اكتسبَ بِي، واجعل ما سمحتُ بِهِ من العَفوِ عِفَهم وتبرَّعتُ من الصّدّقَةِ عليهم أزكَى صدقاتٍ المُتصدقِينَ، وأعلَى صلاتِ المُتقرِبينَ، وعَوضَنِي من عفوي عنهم عفوك، ومن دُعائِي لَهمَّ رَحمَتَكَ، حتَّى يَسعَدَ كُلُّ واحدٍ مِنَّا بِفضلِكَ)

Yaa Ala ne dabaa masa, jÉn o jÉn ye juguya ke ne na, ne be n yere kÉlÉsi o la, n’a ye n lahÉrÉma kari ne ma n da tike a la, a ye n tÉpÉli ke petaa ye n kÉfe, walima n tÉpÉli kela un pe na, Ala yaafa a ma, a ka dimi kewale la I ka yaafa a ma fen na a y’a kÉ don ni min keli ye ne na, a ye min ke kewale la kana a mine n’o ye, kana a lebu kene kan ni fen ye a ye min sama ka se n ma, wa ne ye haketo min ke yaafa pini na o k’u ye yaafa ye, ne ye sadaka min ke, o k’u ye sadaka sanuma ye ne fosilen kÉ ka b’É la, w’a k’u ye maa surupalen ka seli darajaba ye I ka ne ka yaafa falen I ka yaafa la wa n ka dugawu fana falen I ka hine na, walasa an bee k’I ka fusamaciya sÉrÉ.

Wa fÉyi ce mapin ka ni sira laban in bÉ, wa fÉyi ce mapi nÉbila la dusukun na ka nin bÉ walasa k’a ladi ninkun pumaya la ni mÉgÉw bee ye, ani ka kunaja ke beelajelen ye ali maa minu b’a tÉpÉ ka dansako k’a la, wa ni pÉgÉna de ka caa SÉhiifa Sajaadiya kÉnÉ, wa foyi man caa ka ni pÉgÉnna kalanw bÉ min ye sankolo walanda kandalen ye adamadenw ninkunw ma n’a y’a sÉrÉ u be kanda.

36-An ka sudsukunnasiri kaburu jurali la.

Fen min ni Imaamiya sugantila n’o ye, o ye mako don ye kaburu jurali la –kira kaburu ni Imaamuw kaburuw – an’a lakorili ni koko ye, ani ka so jÉ a san fe, o de kosÉn u be fen da geleman ni nÉgÉman bee di ka b’u ka limaniya la an’u nin digÉn.

Wa ni bee be segin ka taa Imaamuw ka ladilikanw ma, an’u ka jamakuluw lasuli ka taa kaburuw jurali ma, ani k’a nege d’u la, k’a sabu ke baraji sÉrÉta ye Ala bolo A ka se kÉrÉtalen do, k’a sabu ke ale de ye batow lafusamaci ye ani u lasurupalenw lasurumaci bato waajibiyalenw kÉfe ani jatemine hukumu kÉnÉ k’a fÉ ko kaburu nunu de ye yÉrÉw laheerema ye dugawuw jaabili la, ani tikeli fen bee la ka pesin Ala ma – a ka se kÉrÉtalen do – w’a kela fana Imaamuw ka layidu dafali sarati ye.

(اذِ أن لِكُلِ إِمَامٍ عهدًا فِي عنقِ أولِيَائِهِ وشِيعَتِهِ، وأنَّ مِن تَمَامِ الوَفَاءِ باِلعَهدِ وحُسنِ الأدَاءِ زِيَارَةُ قبورِهم، فمن زَارَهُم رغبةً فِي زيَارَتِهِم وتَصدِيقًا بِمَا رَغَبُوا فيهِ كَانَ أئمتُهم شُفَعاؤُهم يَومَ القِيَامَةِ)

O tuma na Imaamu kelen o kelen ka layidu jurukise be jamakuluw kan na, k’a f’o layidu dafalan ni lada-bupuman ye o ye u kaburuw jurali ye, ni maa min y’u jura u jurali nege kosÉn,an’u tipetikiya, Imaamuw be ke sogonalidonbaa ye u ye Alikiyama don na(2).

Kaburu jurali diine do adamadenpa nafa b’o la min ni tangali ka kan ka b’a ka Imaamuw yÉrÉ, sabu a waati ye tukuli ni kanu waati ye Imaamuw n’u ka jamakulu ni pÉgÉn ce, wa kura kurayali do ninkunw na n’u nÉw n’u jogow hakili jigin ye, ani jihadu tipe sira kan, o yÉrÉw la silaamaw n’u ka fara farali, u bee be kafÉ pÉgÉn kan o yÉrÉ kelen na, walasa u ka pÉgÉn dÉn, u ka ke kelen ye, o kÉfe, ferekeli Ala la o be siki u dusukun na, ani tikeli ka bÉ fen bee la ka pesin a ka yamaroyaw labatoli ma, ani k’u jurali kuma kecogo puman don u da kÉnÉ min minena ka bÉ kira sÉmÉgÉw yere la, n’o ye kelenbanciya lakiika ye ani sÉn silaamaya diine sanuya ma, ani ka sÉn kira ka ciya ma, ani min be waajibiya silaama kan ka bÉ danbaa kÉrÉtalen yÉrÉ min ye masa sinsinnen ye, ani yeremajigin danfew dabaa ye, ani k’a ka neemaw barikada, o yÉrÉ fan fe, dugawu minu be nÉ bila adamaden ninkun na a be j’ o jÉyÉrÉ la, kuma temena min pefÉli kan, o toyi a dÉw kuma nasira barikalen do kosÉbe I n’a fÉ lajurali, min tÉgÉ ye ko – Ziyaaratu- Amiini laahi, o ye jurali dugawu ye min minena ka bÉ Imaamu Ziyinu Aabidiina la, kiisi b’a kan, tuma min na a taara a mÉke kaburu jura n’o ye Amiiru Muuminiina ye – kiisi b’a kan.

I n’a fÉ ni dugawu nÉbilana nunu be faamuya Imaamuw jÉyÉrÉ la kiisi b’u kan, an’u ka yerekundi tipe demeni sira kan, ani diine kuma kÉrÉtali, an’u fosili ka bÉ fen bee la ka pesin Ala labatoli ma a ka se kÉrÉtalen do, a nana larabukan jeelen nasira puma na, cogo la min jelen do kosÉbe, min larabukan siki cogo ka nÉgÉ, maa kerenkerennen ni fÉroba mÉgÉ bee be min faamuya, a kafolen do kelenbanciya kÉrÉbaw n’a kÉrÉ misemanw bee la,ani dugawu ni yerekun jaasi ka taa Ala ma a ka se kÉrÉtalen do, o min file in ye tipe yere la, o ye diine ladabuw la kÉrÉtalen ye kuranaba kÉfe, ani Nahaju balaaga kÉfe, ani dugawu nÉbilalan minu minena ka bÉ Imaamuw la, sabu Imaamuw ka dÉnniyaw lasurupalen b’o kÉnÉ - kiisi b’u kan – min be tali ke diine ladabuw la.

O kÉfe I k’a dÉn jurali ladabuw tun be kalan ladili kunda min be diine lapini n’a kÉrÉ barikamaw geleya seke sekeli kunda, I n’a fÉ a be silaama dusukun na k’a fÉ Ala dÉn kÉrÉta do cogo min na, ani ka magaya lamÉ fantan dusukun na, ani k’a mine ka taa jepÉgÉnpa jogow ma ani pagamini kanu mÉgÉw la, I k’a dÉn jurali ladabu dÉ ye, a ka kan ka min ke sani a ka don kaburu sanuman kÉnÉ yani a ka jurali damine.

A dÉ ye a ka kan ka min ke jurali waati la, an’a kÉfe, w’an be na ladabu dÉw jira yan ka lakununi ke a lapiniw la, an ye min fÉ.

A ladabu dÉ ye juralikela k’a ko sani a ka jurali damine, a k’a yere sanuya o nafa min n’an b’o faamupa o dalen do kene kan, o ye adamaden k’a farikolo sanupa ka bÉ nÉgÉ la, walasa a ka tangan ka bÉ bana caama na, ani walasa mÉgÉ kana tÉÉrÉ n’a kasa ye a n’a k’a yerekun sanuya ka bÉ nÉgÉw la (jogojuguya nÉgÉw) anana ka bÉ dugawu nÉbilanaw kÉnÉ ko juralikela ka dugawu ke a kilalen kÉfe koli la, walasa k’a lakunu k’a b’u lapiniba kalama, a b’a fÉ.

(اللهمَّ إجعَل لِي نُورًا وطَهُورًا وحِرزًا كَافِيًا من كُلّ داءٍ وسُقمٍ ومن كلِّ آفَةٍ وعَاهَةٍ، وطَهِر بِه قَلبِي وجوارِحي وعِظامِي ولحمِي ودَمِي وشَعرِي وبِشرِي ومُخِي وعَظمِي ومَا أقلت الأرضَ مِنِّي، واجعل لِي شاهِدًا يَومَ حَاجَتِي وفَقرِي وفَاقَتِي)([3])

Ala ne dabaa masa nÉÉrÉ ni sanuya ke ne na, ani tangalan wasalen ka bÉ bana bee tÉÉrÉ ma, ani ka bÉ balawu bee tÉÉrÉ ma, I ka ne dusukun sanuya n’a ye, ani n senfow, ni n kolo, ni soko, ni n joli, ni kunsiki, ni n farikolo, ni kunseme, ni n kolo, ani dukukolo ye min nakasi ka bÉn na I ka seere ke n na o bee la un mako ni n ka fantapa ni n ka tekelankolonpa don na.

2- A k’a ka finiw la sanuman n’a puman don, I k’a dÉn fini falenni jama yÉrÉbaw la, o be adamadenw kanu don pÉgÉn na, a b’u lasurupa pÉgÉn na, a be dÉ fara nin kanu ni sÉmin ni yÉrÉ fasÉnya nunu nafa bonpali la, u be je ka pÉgÉn sÉrÉ min kene kan.

Wa min ka kan ni kÉfile ye ni kalan in na, o ye k’a fÉ a te geleya juralikela kan a ka fini puma don min pa be yelen jama bee ta kan, o toyi, a ka kan ka fini don min se b’a ye, sabu beelajelen te se o la, w’a be ke koron ye maa desebbatow ma, nÉgÉya te k’a la tun, ni ladabu in ye kafoli ke yeremajigin ni fantan ni maa laafulen hake kÉlÉsili la.

3- A k’a kasa diya a seko dama yira la, o fana nafa b’I n’a fÉ fini pumandon nafa.

4- A ka sadaka di fantanw ma a ka kan ni min dili ye, I k’a dÉn sadaka nafa dÉnnen do ni pÉgÉnna lajeke yÉrÉw la, sabu demen do demen pininaw ye ani hine nin lamÉni u dusukunw na.

5- A ka taama akilisiki ni basiki la, a ka pe teme a tenema fenw kan. w’o lapini jeyalen do, ka da haramu yere bopali kan, ani taa kela min jurali kama, o bopa kosÉn, ani pesinni ka taa Ala ma ani tikeli ka taa ma, a ka se kÉrÉtalen do, ka kafo yÉrÉma janpa ka bÉ mÉgÉw tÉÉrÉli ma an’u kÉrÉnni temeni na an’u dÉ kana dÉ tÉÉrÉ.

6- A ka kibaru fili ke k’a fÉ (Alaahu Akibaru) a be segin segin o kan a seko damayira la, I k’a dÉn a dansikila jurali dÉw kÉnÉ, a dansikila k’a ke sipe keme bÉpÉgo ye, w’o la nin be sÉmin ni Ala bopa nafa ye, k’a fÉ fen foyi teyi min ka bon ka teme Ala kan, ani k’a fÉ ko jurali te dÉ were ye fÉ n’a kela Ala bopali ye k’a fÉ foyi ma bon ka teme Ala kan, ani k’a fÉ foyi fana te, fÉ n’a kela Ala bopali ye, a ka diine tamasipew panamayali la, ani k’a lafasa.

7-Kila kelen kÉfe jurali la kira ni Imamu ye, a be Arakan fila seli a la dÉgÉman, bato kosÉn Ala ye, a ka se kÉrÉtalen do, walasa a k’a barikada a ka benpÉgÉnya la ka n’a ma, a be seli in baraji di maa ma, a nana min jura, dugaw nÉbilalan kÉnÉ, min ni juralikela be Ala weele n’o ye seli kÉfe min ni juralikela b’a faamuya k’a f’u ka seli n’u ka baara I k’a dÉn o kela o de kama k’a f’a te foyi bato a kelen kÉ, wa dugawu te dÉ were ye fÉ n’a kela surupali sukuya dÉ ye ka taa ale Ala ma, a ka sekÉrÉtalen do, n’a b’a fÉ ko;

(اللهُمَّ لَكَ صَلَيتُ ولكَ ركعتُ ولكَ سجدتُ وحدكَ لآ شرِيكَ لَكَ، لأنَّهُ لا تَكُونُ الصّلاةُ والرُّكُوعُ والسُّجُودُ إلا لك، لأنَّك أنتَ اللهُ لآإِلَهَ إلا أنتَ، الّلهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحمدٍ وآلِ مُحمدٍ، وتَقبل منِّي زِيارتِي،وأعطنِي سُؤلِي بِمُحمدٍ وآلِهِ الطاَهِرِينَ)

Yaa Ala ne dabaa masa ne selila E ye ne ye Ruku ke E ye ne ye sujudu ke E ye, E ye masa kelen ye jepÉgÉn t’I la sabu seli ni Ruku ni sujudu te ke maa si ye fÉ n’a kela E ye, sabu E ye masa ye masa were teyi fÉ n’a kela E ye Ala ne dabaa masa seli ke Muhamadu n’a sÉmÉgÉw kan, I ka ne ka jurali mine, I ka n ka pini fen di n ma ni kira lahÉrÉma n’a sÉmÉgÉ sanumaw lahÉrÉma ye.

Ni pÉgÉnna ladabu la, o ye fen ye min be pefÉli ke maa ye min b’a fe ka lakiika faamuya Imaamuw n’u nÉfe mÉgÉw ka lapini na, ka da kaburu jurali kan unka maa minu t’a dÉn a pe kan n’u b’u yere kalalafili, tuma min na n’u b’a bisikiya k’a fÉ, kaburu jura ye kaburuw batoli ye, ani surupali u la, ni ka Ala filankafÉya, olu ka bisikiya in y’a pepinibaliya ye.

Unka bisikiya min be ni san fe o ye yerekun mine ye fen na min be heere ni nafa sama kana Imaamiya jamakulu ma min ye diine nafaw n’a heerew ye juralike yÉrÉw la, I k’a dÉn o kela ungÉni ye juguw pekise kan minu ye kira sÉmÉgÉw juguw ye n’o te, an t’a miiri k’a f’u t’a dÉn tipe yere la, min ye sÉmÉgÉw ka lapini ye.

I k’a dÉn yÉrÉ jan be mÉgÉ ye minu y’u kÉnÉ jeya k’u ganiya jeya Ala ye, ani k’u yerekun fosi ka bÉ fen bee la fÉ n’a kela a batoli ye u y’u ka sew bee di diine in demeni kama, olu te se ka weeleli ke ka taa filankafoya ma a batoli la.

6-Jurali ladabu dÉ ye, juralikela ka jepÉgÉn puma pini, ani min be taa pÉgÉ fe, ani kuma dÉgÉya, fÉ n’a kela heere kuma, ni Ala kofÉli cayali[4] ani Ala pesirape, ani seli caya ni ka seli ke kira n’a sÉmÉgÉw kan, a k’a pe datuku, a k’a pesin makotikiw ma a balimaw la n’u makow gilanni ye, n’a ye taamaden ka sira tikelen ye a k’o ka sira tuku, ani ka deme k’u ye, ani ka siran Ala pe fen na a balila min na, ani k’a yere yÉrÉ japa ka bÉ tulon ni fitine na, ani k’a yÉrÉ japa ka bÉ kalili caya ni sÉsÉli caya la kalili be min na(5)

O kÉfe I k’a dÉn jurali lakika te dÉwere ye fÉ n’a kela foli ye kira kan, walima Imaamu kan, ni jatemine ye k’a fÉ, u panama do u dabaa ma yÉrÉ u be garijige.

]أَحيَاءٌ عِندَ رَبِّهِم يُرزَقُونَ[

U be kuma fÉtaw me u b’a jaabi: w’a b’a wasa misaaliya la a k’a fÉ:

(السَّلاَ مُ عَليكَ يَا رَسُولَ اللهِ)

Kiisi b’I kan yaa Ala ka cibaa, unka min de ka fusa kosÉbe, o ye a ka dugawu nÉbilana dÉ kalan min minena ka bÉ kira sÉmÉgÉw la, kiisi b’u kan, I n’a f’an y’a fÉ cogo min na, k’a sabu ke diine lapini ni nafa kÉrÉtalen min b’o kÉnÉ, an’a kuma siki cogo puman, an’a kumakan jeya a lapiniw la, ani dugawu kÉrÉtalen minu b’a kÉnÉ, ni adamaden be pesin n’o ye ka taa Ala ma, min ye masa kelen ye, a ka sekÉrÉtalen do.

37-An ka dusukunnasiri su bilasirali la kira sÉmÉgÉw fe.

I k’a dÉn Imaamuw kira sÉmÉgÉw la – kiisi ni neema b’u kan – u ka hami tun te k’a fÉ kow pemÉgÉya ka segin u ma, I k’a dÉn u ka hami tun ye silaamaw ladabuli n’u lamÉli ye lamÉli la min kapI, i n’a fÉ Ala b’a fe cogo min – a ka se kÉrÉtalen do – ka b’u yÉrÉ, maa o maa sÉna u ka pemÉgÉya ma n’u b’u ka gindow tanka, o n’u be ke pÉgÉn fe, u b’u cesiri cogo bee la, k’u kalan diine kitiw la, ni ka kira Muhamadu ka dÉnniyaw don o da, o b’a ladÉnniya fen na min y’a ta ye ani min keli waajibiyalen do a kan

W’u te maa si jate u nÉfe mÉgÉ ye, an’u ka jama pemÉgÉ, fÉ n’o kela Ala ka yamaroyaw labatobaa ye, min yÉrÉ ka jan ka bÉ nin dingÉ la, min b’u ka walandaw n’u ka ladili kanw mine ka bara ke n’a ye, w’u kanuni dama te jate kiisi ye I n’a fÉ maa dÉw b’a jatemine cogo min na, n’u kelen be k’u siki u nin dingÉn kan, ka kila ka haketo pini ke u ka Ala kota la, saniya b’a ye, I k’a dÉn u t’u ka kanu jate kiisi ye, w’u ka sÉn u ka pemÉgÉya ma o fana te jate kiisi ye, f’o ka fara u ka baara puman kan, o mana ke sÉni pemÉgÉya ma, o be ke tipe ni danaya ni Ala pesiranpe ye.

(يَا خَيثَمَةَ! أبلغ إِليهِم أَنَّهُ لا نُغنِي عَنهُم مِن اللهِ شَيئًا إلا بِعَمَلٍ، وأنَّهُم لن يَنَاُلوا وِلاَيَتَنَا إلا بِالوَرَعِ، وإن أَشَدَّ النَّاسِ حَسرَةً يَوم القِيَامَةِ من وصفَ عَدلا ثُمَّ خَالَفَهُ إِلَى غَيرِهِ)(6)

Yaa kayisamata, a lase u ma, k’a fÉ an tu kaari k’u kila ka bÉ Ala bolo ni foyi ye fÉ n’a kela u ka baara ye k’a fÉ fana u t’an ka pemÉgÉya sÉrÉ ni foyi ye fÉ n’a kela ni Ala pesirape ye, I k’a dÉn maaw la sÉn caaman lakununi na lahara don, o ye maa ye min mankutula ni danaya ye, o kÉfe k’o danaya seme maa were la min be n’a kÉfe.

O toyi u b’a pini u nÉfe mÉgÉw fe u ka ke welelikelaw ye ka taa tipe ma ani bilalikelaw ka taa heere ni kanda ma, w’u b’a ye k’a fÉ weeleli ni baara ye, o ka fusa ni weeleli ye ni nenkun ye

(كُونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِالخَيرِ بِغَيرِ أَلسِنَتِكُم، لِيَرَوا مِنكُم الإجــتِهَادَ والصِّدقَ والوَرَع)َ(7)

A ye ke adamadenw weelebaa ye ka taa heere ma ni fen were ye min n’aw nekunw te kelen ye, walasa o ka ke cesiri ye aw la ni tipe ni Ala pesiranpe ye.

Wa sisan an be na kuma dÉw fÉ I pena min temena Imaamuw n’u nÉfe mÉgÉ dÉw ni pÉgÉn ce, walasa I k’u ka fariya hakeya n’u ka kÉlÉsi hakeya dÉn adamadew jogo ladabuli la.

1-Abu Jaafari n’o ye Baakiru ye – kiisi b’a kan – a ka baro ni jaabiru jaa-afi ye(8):

(يَا جَابِرُ! أيَكتَفِي من يَنتَحِلُ " التَّشَيُعَ " أن يَقُولَ بحبنا أَهلَ البَيتِ! فَوَاللهِ مَا " شِيعَتُنَا " إلا مَن إِتَّقَى اللهَ وَأَطَاعَهُ)

Yaa Jaabiru yala a be maa wasa ka ke Shii-a ye min be Shii-a ya fÉ a da la wa? k’a f’a b’aw kanu a da la!, ne be n kali masa la k’a fÉ ko anw ka Shii-a te maa ye fÉ min be siran Ala pe k’a labato.

(ومَا كَانُوا يُعرَفُونَ إلا بِالتَّواضُعِ، والتَخَشُّعِ، والَأمَانَةِ، وكثرةِ ذكرِ اللهِ، والصومِ والصَّلاةِ، والبِّرِ بِالوَالِدينِ، والتَّعَاهُدِ للجيرَانِ من الفُقَرَاءِ وأهلِ المَسكَنَةِ والغَارِمِينَ والأيتَامِ، وصدقَ الحَدِيثِ وتلاوةِ القُرآنِ وَكَفِّ الألسُنِ عن النَّاسِ إلا من خَيرٍ وكَانُوا أُمَنَاءَ عَشَائِرِهِم فِي الأشيَاءِ)

U tun dÉnnen te ni fen were ye fÉ n’a kela yeremajigin ye ani Ala pesiranpe ni danapa ni Ala kofÉ caama ni sun ni seli ni bangebaa bopa ni layidu ta sikipÉgÉnw pe minu ye fantan ye, ani desebaatÉw ni makotikiw peji celi, ani tipe fÉ baro la, ani kurana kalan, ani nenkun mine ka bÉ kuma lankolo ma fÉ n’a kela heere kuma ye, wa danamaaw tun y’u ye u ka kabiila kÉnÉ n’u ka fenw tangali ye.

(فَاتَّقُوا اللهَ واعلَمُوا لِمَا عِندَ اللهِ! لَيسَ بَينَ اللهِ وبَين أحدٍ قَرَابَةٌ، أَحَبُّ العِبَادِ إلَى اللهِ عَزَّ وَجَلَّ أتقَاهُم وَأعمَلَهُم بِطَاعَتِه(ِ(9)

A ye siran Ala pe a ka baara ke Ala bolo fen pe! surupa si te Ala ni maa si ni pÉgÉn ce - balimaya suruya - jÉnw la suruman Ala la – a ka se kÉrÉtalen do – o ye jÉnw ye minu be siran Ala pe,an’u la baarabakela Ala labatoli la.

(يَا جاَبِر واللهِ مَا نَتَقَربُ إِلى اللهِ تَباَرَكَ وتَعالىإلاّ بالطاعةِ، وما مَعنا بَرَاءَةُ مِنَ النَّارِ، ولا عَلى اللهِ لأحدِ من حُجةِ، من كانَ للهِ مطيعًا فَهُو لَنَا وَلِيٌ، وَمَن كَانَ للهِ عَاصِيًا فَهُوَ لَنَا عَدُوٌ، وَمَا تُنَالُ وِلايَتَنَا إلا بِالعَمَلِ وَالوَرَعِ).

Yaa Jaabiri wa laahi, an te surunpa Ala la – a ka se kÉrÉtalen do fÉ n’a kela ni labatoli ye,tanga ka bÉ tasuma donni ma o kÉrÉ ye mun ye? ani dalilu wili te maa si bolo Ala kan o fana kÉrÉ ye mun ye? ni maa min kela Ala labatobaa ye o tiki ye jenbaa ye n’an ka pemÉgÉya ye, ni maa min kela a kotabaa ye o tiki y’anw jugu ye, anw ka pemÉgÉya te sabati fÉ ni baara kela ni Ala pesiranpe ye.

* Abuu jaafari sa-idu bunu Hasani fe min b’a fÉ(10):

*Abuu jaafari: yala aw dÉlakelen be sÉn ka n’a bolo don a balima ka bÉrÉ kÉnÉ k’a mako ta bÉrÉ in kÉnÉ k’a sÉrÉ balima in maa bolo pÉni ka bÉ bÉrÉ in kÉnÉ wa?

* Sa-idu ko: ne pe t’o mÉgÉ la an cela yan.

* Abuu jaafari ko: o tuma na o te foyi ye jaa.

* Sa-idu ko: n’o kela, o ye halaki ye dee.

* Abuu jaafari ko: alisa mÉgÉw m’u ka hakilina di Imaamu ye min fÉ walasa u ka miiri n’a y’a sÉrÉ Imaamu ye min fÉ n’o ye ko keta ye, jaabi b’I yere bolo.

* Abii Abudulayi SÉÉdiku – kiisi b’a kan – ka baro ni Abii SÉbaahu kanaani ye(11):

* Abii SÉbaahi ko SÉÉdiku ma: an be min sÉrÉ mÉgÉ da kÉnÉ e kan?

* Abii Abudulayi SÉÉdiku ko: aw be mun de men ka bÉ mÉgÉw la?

* Abii SÉbahi ko: alisa an be kuma men mÉgÉw ni pÉgÉn ce, u b’a fÉ ko jaafariya taabolo ye sira cejugu ye.

* SÉÉdiku ko: mÉgÉw b’u npere bÉ aw la ni ni ye.

* Abii SÉbaahi ko: kosÉbe! awÉ!.

* Abbu Abudu laayi SÉÉdiku ko: foyi ma n dÉgÉ walaaye ka Jaaari nÉ fe mÉgÉw bÉ aw la I ka dÉn ne ka sahabaw ye maa ye min ka Ala pesirape cayala, ka kila ka baara ke a dabaa masa ye, ka baraji sÉrÉ nata, olu de ye ne ka sahabaw ye!

3- Kuma dÉw be Abuu Abudulayi bolo ni bonda in na an be nata in tÉmÉ o la:

أ- (لَيسَ مِنَّا – ولا كَرَامَةَ – مَن كَانَ فِي مَصرَ فِيهِ مَائَةُ أَلف أو يَزِيدُونَ، وَكَانَ فِي ذَلِك المَصرِ أحدٌ أَورَعُ مِنهُ).

A – maa t’anw na – waso te - min tun be misira maa ba keme walima min ka caa n’o ye min y’a kÉnÉbara n’a pefela tangan ani k’a yerekun tanga ka baara ke a dabaa ma ye k’a ka baraaji nata ani ka siran a ka pangata pe n’I y’olu ye, olu ye jaa-afari ka Shii-aaw ye (Jaafari ka jamakulu).

38- An ka dusukunnasiri dan teme wale ni tÉpÉli la.

Fenw la belebele min ni Imaamuw tun b’o bonpa jurumuw la – kiisi b’u kan – o ye maa were juguya ye,ani maa tÉpÉ, o min file ni ye, o ye labatoli ye kurana kumakan na, k’a damine tÉpÉli lagosili n’a kÉnni na, I n’a fÉ Ala ko cogo min na:

(وَلا تَحسبنَّ اللهَ غَافِلاً عَمَّا يَعمَلُ الظَّالِمُونَ إِنَّمَا يُؤَخِرُهُم لِيَومٍ تَشخَصُ فِيهِ الأبصَارُ).

Ka n’a jate abada k’a fÉ Ala pinenen do tÉpÉli-kÉlaw ka baaraw kÉ, I k’a dÉn a b’u to kÉfe ka taa se don ma min ni pekisew be suran yen.

A nana Amiiru Muuminuuna ka kuma na – kiisi b’a kan – min ye pefÉli ke tÉpÉli cejuguyali la ani bolili a pe, I n’a f’a ka kuma, ale min ye tipe tiki ye, min tipetikiyalen do, min bÉra nahaju Balaaga kÉnÉ N 119:

(واللهِ لَو أعطَيتُ الَأقَالِيمَ السَّبعَةَ بِمَا تَحتَ أَفلاَكِهَا عَلَى أن أعصِيَ اللهَ فِي نَملَةِ أَسلُبُهَا جَلبَ شَعِيرَةٍ مَا فَعلتُ)

Wa laahi n’a y’a sÉrÉ marada wolonwula dila ne ma, an’a sankolo n’a dukukolo jukÉrÉ fen bee, k’a fÉ ne ka Ala kota ni digipe kelen ka hake ye, k’a ka pÉkise mine a la a ye min sama ka na, ne tun te n’o ke abada.

Wa ni ye lapini ye min ka kan ni jatemine ye adamaden fe ka yeremine ke ka bÉ tÉpÉli ma, ani ka yerekolosi ke ka bÉ danteme wale ma, ani k’a waleyali kÉn.

I k’a dÉn a te digipe tÉpÉ pÉkise den kelen fara nÉfe ali ni marada wolonwula dila a ma, o tuma maa cogo be di maa min b’a bolo ko silaamw joli la, ani ka adamadenw ka wari bÉsi u la, n’a b’a perebÉ u ka danbew n’u ka bopaw la? o tiki be suma Amiiru Muuminuuna kewale ma cogo jume na? o tiki jÉyÉrÉ be cogo di a ka fiku dÉnniba in kÉrÉ? kiisi b’a kan, I k’a dÉn ni de ye Ala ladabu ye min kÉrÉtalen do, diine be min pini mÉgÉw fe.

Tipe do, I k’a dÉn tÉpÉli ye fen haramuyalenba ye Ala min y’a haraamuya – a ka sekÉrÉtalen do, o de la, a minena ka bÉ kira ssÉmÉgÉw ka hadisaw kÉnÉ, an’u ka dugawuw, o be jÉyÉrÉ fÉlÉ la tÉpÉli lagosili ni bolili la k’a b’a ma, a tun b’a nÉfe mÉgÉw labali ka b’a ma.

Ni tun ye Imaamuw ka polotiki ye kiisi b’u kan, w’u jÉgÉ b’É kan ali maa minu be juguya ke ka taa u ma, ani ali n’u be danteme ke, u jÉyÉrÉ nÉfe.

O be dÉn Imaamu Hasani ka kisa la min dÉnnen do n’a ka mupu ye shaamika min ye danteme k’a la n’a neenini ye Imaamu y’a kunbe ni nÉgÉya ye, f’a y’a ladÉnniya a ka baara jugu la I y’a kalan sisan dugawu seyidu saajidiina kÉnÉ k’a fÉ ko ladabu kÉrÉtalen b’u la, yaafa ta fan fe a juguw ye a tun be yaafa pini ke u ye.

Ni tun y’u ka lapini ye, min ni adamaden dafalen bee ninkun be se yen, ali n’a y’a sÉrÉ danteme wale keli danteme mÉgÉ la n’a ka dateme hakeya ye, n’o bennen do sariya la, w’a b’o cogo la k’a danga ka dugawu k’a kan n’o fana bennen do, sanko yaafa min ye jogo pumabaw dÉ ye, o yere toyi, Imaamuw ye geleya ke ka bÉ dugawu danteme kojugu la tÉpÉlikelaw kan k’a sabu ke o fana be se ka yalama ka ke tÉpÉli were ye, SÉÉdiku ko – kiisi b’a kan –

(إِنَّ العَبدَ لَيَكُونَ مَظلومًا فِيمَا يَزَالُ يَدعُو حَتَّى يَكُونَ ظَالِمًا)

I k’a dÉn Ala ka jÉn tÉpÉlen be ke, a be dugawu ke a tÉpÉbaa kan kudayi f’a yere fana be ke tÉpÉlikela ye, o kÉrÉ ye f’a yere ka ke tÉpÉlikÉla ye a ka dugawu la tÉpÉlikÉla kan, k’a sabu ke dugawu ni dangali segin segini ye.

Yaa E Ala masa sanuman, a fÉ dugawu keli tÉpÉlikela kan, n’o dantemena o fana be ke tÉpÉli ye? o tumana mÉgÉ cogo be di min ye tÉpÉli damine fÉlÉ, n’a be dansanko ke mÉgÉw kuna, walima a b’u bolo fenw cipe walima k’u ka nafolow cipe, walima a be kojugu k’u la tÉpÉlikelaw cela, walima a b’u negen k’u kari halakili degen kÉnÉ, a b’u tÉÉrÉ k’u lagosi, walima k’u fese fese? nunu pÉgÉnnw cogoya be di kira sÉmÉgÉw ka fiku bÉnni kÉnÉ - kiisi b’u kan – I k’a dÉn nunu pÉgÉnw yÉrÉ ka jan Ala la, w’u ka jurumi n’u ka paganta ka jugun kosÉbe, w’u ka baaraw n’u jogow cekajugun.

39- An ka dusukunnasiri TÉpÉlikelaw demen na.

TÉpÉli juguya n’a kÉlaban juguya, o kela sabu ye fÉ Ala ye balili ke ka b’a ma, ani a b’a cogo la a n’a jukÉrÉdÉnbaaw a y’olu fana bali u ka jukÉrÉma-dÉn na Ala ko – a ka sekÉrÉtalen do -.

(وَلاَ تَركَنُوا إِلَى الذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُم النَّارُ وَمَالَكُم مِن دُونِ اللهِ أَولِيَاءَ ثُّمَ لاَ تُنصَرُونَ)

Aw kana tÉpÉlikelaw jukÉrÉmadon walasa tasuma don k’aw sÉrÉ, k’a sÉrÉ pemÉgÉ t’aw bolo ka teme Ala kan, o kÉfe aw be demen, o kÉrÉ ye n’a y’u jukÉrÉ madon dabila Ala b’a demen.

Ni de ye kuranaba ka ladabu ye, w’o de ye kira sÉmÉgÉw fana ka ladabu ye – kiisi b’u kan – I k’a dÉn a minena ka b’u kumakanw na minu ka can kosÉbe, ka mÉgÉw laboli ka bÉ tÉpÉlikelaw demenni ma, ani tukuli n’u jepÉgÉnpa baara o baara la, an’u demeni ali tamaro peren kelen ye.

Wa sika t’a la fana k’a fÉ silaamaya ni silaamaw sÉnna fen min na, o ye nÉgÉya ye ni danteme wale mÉgÉw ye, ani ka pew tuku ka b’u ka keta jugumaw ma ani ka baara ke n’u ye, fÉ n’a kela u demeni ye se sÉrÉ la ni negemine ye ka taa u fan fe an’u demeni u ka tÉpÉli la, wa foyi ma bÉne sama ka se silaamaya kafow ma fÉ n’a kela jengeni ye ka bÉ tipe kura pepi ninen sÉrÉlenw ma, ali diine laafuli don temenenw na, diine fanga yerikela, fÉ ka taa se fen ma a be min na bi don in na, a seginna a cungan mange lama – dunan – silaamaw sÉrÉla ka ke, walima minu b’u yere weele ko silaamaw, mÉgÉw ye pemÉgÉ te minu na ka bÉ Ala yÉrÉ, w’u te se si sÉrÉ ali u jugu fitiini kan, a b’o cogo la u t’a sÉrÉ ali danteme mÉgÉ jaasilen kan, in’a fÉ yahudiyaw minu jaasilen do, sanko korowatikiw (keretipew) minu fanga ka bon.

I k’a dÉn Imaamuw ye jihaadu ke - kiisi b’u kan – ka yÉrÉmajapa mÉgÉ la min be tuku u la ka demen bolo di u ma, u ye geleyali ke u nÉfe mÉgÉw kan ka bÉ tÉpÉlikelaw jenpÉgÉnpa ma u ka tÉpÉlibaaraw la ani k’u ke negeminebaaw ye ka taa tÉpÉli ma, w’u ka kuma te ban jate la ni bonda in na, o dÉ ye Imaamu Ziyinu Aabiduuna ye, min sebena – kiisi b’a kan – ka taa Muhamadu bunu Musilimu Zahari ma, a kelen kÉ k’a papa ka bÉ tÉpÉli-kelaw demeni ma, u ka tÉpÉli la.

(أَوَ لَيسَ بِدُعَائِهِم إِيَّاكَ حِينَ دَعَوكَ جَعَلُوكَ قُطبًا أداروا بك رحى مظالمهم، وجسراً يعبرون عليك إلى بلاياهم، وسلّماً إلى ضلالتهم، داعياً إلى غيّهم، سالكاً سبيلهم، يدخلون بك الشك على العلماء، ويقتادون بك قلوب الجهّال إِليهم، فلم يبلغ أخص وزرائهم، ولا أقوى اعوانهم إلاّ دون ما بلغت من إصلاح فسادهم، واختلاف الخاصة والعامة إليهم، فما أقلّ ما أعطوك في قدر ما أخذوا منك، وما أيسر ما عمّروا لك في جنب ما خرّبوا عليك. فانظر لنفسك؛ فإنّه لا ينظر لها غيرك، وحاسبها حساب رجل مسؤول...)

Kibaaroya fe, taariku be kulonke min na k’a ke I n’a fÉ diine in ye ngalon ye wa Shii-a mÉgÉw jijali a ka wilikajÉ akilijigin na, n’a nasira caama ye, o ye k’a ka wilikajÉ ciya dafa tÉpÉli ni dantemewale kunbe, ani k’a ka ko panamaya u ka yamaroya waleyali kosÉn, n’o ye Imaamuw ka yamaroya ye.

A be bangen an ye k’a fÉ kira sÉmÉgÉ tun banbannen do, silaamaya bonpa sabatili la, ali n’a y’a sÉrÉ fangatikiw tun y’u jugubilenw ye, Imaamu Zayinu Aabiduuna jÉyÉrÉ banni umayakaw ka masakew cela o ye jÉyÉrÉ ye min lakodÉnnen do, o min lahÉrÉma n’a tanga karila o waati la, ani min dusukun tÉÉrÉlen tun do u ka kelen na a fa n’a sÉmÉgÉw la, karibala kene kan, unka Imaamu, o n’a ta o ta, a tun be Ala weele gindo la silaamaya keledenw ye ni se sÉrÉ ye, ani silaamaya ni kÉrÉta ye, ani kiisi ni mupu silaamw ye, I k’a dÉn a temena walanda temennenw na k’a fÉ keleminen kelen min tun b’a bolo silaamaya kÉnÉ o ye  ka Shii-a jama kalan dugawu kecogo la silaamaya keledenw ye ani silamaw yere fana ye, I n’a f’a ka dugawu min lakodÉnnen do ni dugawu suguuri ye a b’o f’o min na ko:

(اللهمَّ صَلِّ علَى مُحمدٍ وآلِ مُحمدٍ، وكَثِّر عَدَدَهُم، واشحَذ أسلحتَهم وأحرُص حَوزَتَهُم، وامنَع حَومَتَهُم، وأَلِّف جَمعَهم، ودَبِّر أَمرَهُم، وَوَاتِر بَين مِيرِهِم، وتَوَحَّد بِكِفَايَةِ مُؤنِهِم واعضُدهُم بِالنَّصرِ، واعِنهُم بِالصَّبرِ وأّلطِف بهم فِي المَكرِ)

Ala ne dabaa masa seli ke kira n’a sÉmÉgÉw kan, I k’u hakeya caaya, I k’u ka keleminew daja, I k’u ka kalanso bulow tanga I k’u ka karitew bali juguw la, I k’u ka jew kafo pÉgÉn kan, I k’u ka kow dabali, I k’u ka filiw dÉgÉya, I k’I yere kelenpa n’u kunkow panaboli ye, I k’u tofangatikiya ni se ye, I k’u deme ni sabali ye I ka nÉgÉya k’u ye kÉnkow ni geleyakow la, fo Imaamu taara s’a fÉli ma ko: a kalen kÉfe ka weeleli ke kaafiru kan.

(اللّهُمَّ وقو بذِلكَ مَحَالَ أهلِ الإسلامِ وحَصن بِه دِيارَهُم، وثَمِر بِه أموَالَهُم، وفرغهم عن مُحاربتِهم لعِبَادتكَ، وعَنَ مُنابذتِهم للخلوةِ بِك، حَتى لا يُعبد فِي بَقَاعِ الأرض غيرُك، ولا تَعفِرلأحدٍ منهم جبهةً([12]) دُونَك أدارُوا بِك رُحِي مَظَالِمَهُم، وجِسرًا يُعبِرُونَ عَليكَ إلَى بَلايَاهُم وسلمًا إلى ضلالِهم، داعِيًا إلَى عَيّهم، سالكًا سبِيلهم، يَدخُلُونَ بِك الشَّكَ على العُلمَاءِ ويَقتَادُون بكَ قلوبَ الجُهَّالِ إِليهِم، فلم يَبلغ أخصّ وزرائِهم ولا أقوى أعوانِهم إلا دون ما بَلغت من إصلاحِ فسادِهم وإختلافِ الخَاصةِ والعَامَّةِ إليهم، فمَا أقلَ ما أعطوك فَي قَدرٍ ما أخذُوا مِنكَ، وما أيسرَ مَا عمرُوا لك في جنب مَا خَرَجُوا عَليكَ، فَنَظَرَ لِنفسِك فإنَّه لا يَنظُرُ لهَا غَيرك، وحَاسِبهَا حِسَابَ رَجُلٍ مُسؤُول)ٍ([13])

A f’u ka dugawu E jaati ye, u kelen k’I weele, u y’I ke tintin ye k’u ka tÉpÉli wuguba pesin E ma, u y’I ke pÉn ye u be teme I kan ka taa u ka balawuw ma, u y’I ke kisi ye –tanga- ka taa u ka filiw ma u ye weelebaa ye ka taa u ka fili tunu ma, u ye taabaaw ye u ka siraw fe, u be sika bila I la dÉnnibaaw la, u be ladegeli ke n’I ye ka kunfinw dusukun sama ka n’u yere fe, u ma se u ka minisiri fitiiniw ma, w’u ma se u demebaa barikamaw ma, fÉ n’a kela fen ye min b’u ka ceniw datukuli jukÉrÉ,ani maa kerenkerenenw – Shii-a mÉgÉw – ni jamakuluw – suna nÉgÉw – ka fÉngÉpÉgÉpa samali ye ka na u ma, foyi ma n dÉgÉ ka teme fen kan u ye pilasi min di I ma ka kila k’a bÉsi I la, wa foyi man nÉgÉ ka teme fen kan u ye min jÉ I ye ka kila k’a ci I da la E k’I yerekun laje, I k’a dÉn maa were si t’a laje, E k’I yerekun fese fese I n’a fÉ pemÉgÉ dÉ ka fese feseli….. foyi man bo ka dape bÉ min b’a fÉ:

(وحَاسِبهَا حِسَابَ رَجُلِ مَسؤُولِ)

E k’I yerekun fese fese I n’a fÉ pemÉgÉ ka fese feseli.

I k’a dÉn adamaden, tuma min na, a nindingÉn be fanga s’a la, a be jÉn yerekunnege dÉw la a yerekun na k’o gindo ke a ninkun bopali ye a yere bolo, o kÉrÉ ye k’a f’o tiki t’a yerekun sÉrÉ pinigali fen ye a ka baara ketaw la, o la a be baara min ke a be jÉn o la k’o ke baara ciini ye, a b’a bisikiya k’a f’a be fese fese min na n’o be jate a kun, k’a sabu ke a waleyali ye k’o te ni n’a pÉgÉnna ye, ko ni ye adamaden ninkun ka gindo ye ninkun min be yamaroyali ke ni juguman keli ye, Imaamu y’a lapini ka Zahari ladÉnniya ninkun ka gindo dogolen na a kÉnÉ, walasa bisikiyali fanga kana se a la a kana dansako a ka kunkotikiya la a yerekun kan.

Min barikalen do ka teme o kan tÉpÉlikela demenni haramuyali jatemine na o ye, SÉfuwaani jamaali ka hadiisa ye ni Imaamu kaazimu ye – kiisi b’a kan – o tun y’a ka Shii-a mÉgÉ dÉ ye –Jamakulu- ani danapa be hadiisa minu kan, o lakalibaa dÉ tun do a ko: Kashiyi ka lakalili nacogo la min be gafe kÉnÉ a kelen do ka hadiisa lakalilaw kofÉ min kÉnÉ, ni SÉfuwaani ka bayalama ye ka taa a ka kan na, ne don n’a kan – Imaamu Kaazimu -.

فَقَالَ لِي: يَا صَفوانَ! كلُّ شَيءٍ مِنكَ حَسَنٌ جَمِيلٌ، خَلا شيئاً واحدًا.

قُلتُ: جعلتُ فِدَاكَ! أيُ شيءٍ ؟.

قَالَ: إكرَاكَ جِمالك مِن هذَا الرّجُلِ " يَعنِي هَارُونَ ".

قلتُ: والله ما أكريتُه أشرًا ولا بَطِرًا، ولا للصيدٍ، ولا للهوًى، ولَكِن أكريتُه لهذَا الطريقِ " يَعنِي طريقُ مكّةَ " ولا أَتَوَلاهُ بِنفسِي، ولكن أبعثُ مَعه غِلمَانِي.

قالَ: يَا صَفوَانَ! أيقِع كراكَ عَليهم ؟.

قلتُ: نَعم جعلتُ فِدَاك.

قال: أتُحِبُّ بَقَاهم حتي يُخرجَ كِرَاكَ ؟.

قلتُ: نَعم.

قالَ: فمن أحبَّ بَقَاهم فهوَ مِنهم، ومن كانَ مِنهم فهو كَانَ وردَ النَّارِ.

قالَ صَفوانَ: فَذهبتُ وبعتُ جِمالي عن آخرِها، فاذا كان نفسُ حبِّ حياةِ الظالِمِينَ، وبقائِهم بهذِه المَنـزلَةِ، فكيفَ بمن يَستعِينُون بِه علَى الظُلم أو يُؤيدهُم في الجَورِ، وكيفَ حَالَ من يَدخُل فِي زُمرَتِهم أو يَعمل بأعمالِهم أو يُوَاكِبُ قَافِلَتَهم، أو يَأتَمِر بِأَمرِهِم.

Imaamu ko ne ma: Yaa SÉfuwaani I be fen o fen ke, o bee kape a ce kapI fÉ n’a kela fen kelen ye.

Ne ko: Ala ka hine I la, o ye fen jume ye yaa Imaamu.

A ko: I keli k’I ka paamew luwe ni ce ni ma (a kan be Haaruna Rashiidu) ma.

Ne ko: walaahi ne m’a luwe tÉÉrÉ kama wa n m’a luwe ceni kama, wa n m’a luwe feleli ni kulon kama, unka ne y’a luwe ni sira in de kama (a kan be Makan sira ma) wa ne t’a ke n ka pemÉgÉ ye n yere ma abada, unka ne be n ka demiseniw ci a fe.

Imaamu ko: Yaa SÉfuwaani yala E ka luweli be k’u kan wa?.

Ne ko: AwÉ Ala ka hine I la.

Imaamu ko: E b’a fe u ka t’o cogo la fÉ k’e ka luweli dati (sarati) ban wa?.

Ne ko: AwÉ.

Imaamu ko: ni ma min y’u toli kanu, o tiki y’u dÉ ye, ni maa min kela u dÉ ye, o tiki donna tasuma kÉnÉ.

SÉfuwaani ko: ne taala n ka paamew bee feere tayi.

N’a y’a sÉrÉ tÉpÉlikelaw ka panamaya n’u toli ni pÉgÉnna pilaasi in na, o kanu ye baasi ye, o tuma maa min b’u deme u ka tÉpÉli la k’u sinsin u ka danteme wale la, o fana be ke cogodi, maa min fana be don u ka jekulu la ka k’u ka baarakelaw ye, walima k’u ka jamakulu sinsin walima ka baara ke n’u ka yamaroya ye, o fana cogo be di.

40-An ka dusukunnasiri baara la jamana tÉpÉlikela kÉnÉ.

N’a y’a sÉrÉ tÉpÉlikela demeni ali ni tamaro feeen kelen ye, o toyi, ali u toli u pilasi la, n’a y’a sÉrÉ balili kela ka b’o ma Imaamuw fe - kiisi b’u kan, o tuma na u jenpÉgÉya, kiti bolili la mÉgÉ kan, ani donni u ka baara n’u ka pemÉgÉya la o be ke cogodi, o toyi mÉgÉ be cogodi min yere kela u ka faama dÉ ye, ani min sen be u ka kitiw bolodali la.

O ye k’a fÉ danteme walew tiki sinsinni ka ke pemÉgÉ ye, o ye tipe walandaw bee ye w’o ye ngalon panamayali bee ye, w’o ye tÉpÉli ni danteme ni ceni bangeli ye, I n’a fÉ a nana hadiisa kÉnÉ min be tuhafu ukuulu kÉnÉ min bÉra SÉÉdiku la – kiisi b’a kan -.

Unka o n’a ta o ta, a minena ka b’u la – kiisi b’u kan – k’a be ben tÉpÉlikela ka ke pemÉgÉ ye, n’a y’a sÉrÉ danapa tangali b’a la, ani Ala ka kitiw bolili, ani pumaya keli muuminuw ye, ani yamaroyali puman keli la, ani balili kÉnkow la.

(إنَّ للهَ فِي أبوابِ الظُّلمَةِ مَن نَوَّرَ اللهُ بِه البُرهَانَ ومَكَّنَ لَه فِي البِلادِ فَيَدفَعُ عنِ أوليائِه ويُصلِحُ بِهم أُمُورَ المُسلِمِينَ ... أولئِكَ هُم المُؤمِنُونَ حقًا وأولئِك مَنَارُ اللهِ فِي أرضِهِ، أولئِكَ نُورُ اللهِ فِي رَعِيَتِهِ ...)

I k’a dÉn fen be Ala fe tÉpÉlikelaw ka sodaw la, maa b’o la Ala ye daliluya nÉÉrÉ ni min ye, a ye jÉyÉrÉ d’a ma dugu la, a be pÉnini ke ka b’a ka walijuw kan n’o ye, a be Silaamaw ka kow gilan n’o ye, olu de ye muuminu lakiikaw ye, olu de ye Ala ka sÉw ye a ka dugukolo sanfe olu de ye Ala ka nÉÉrÉ ye a ka gengen fenw cela - danfenw-.

I n’a fÉ a nana Imaamu Muusa bunu jaaafari ka hadiisa kÉnÉ cogo min na – kiisi b’a kan – wa ni bonda in na hadiisa caama be yen min ye pefÉli ke marabagaw ni baarakelaw ka ketaw la, I n’a fÉ min pÉgÉnna be SÉÉdiku ka bataki kÉnÉ - kiisi b’a kan – ka taa Abudulayi Najaashi ma min tun ye Ahawaazi masake ye o ye Iran jamana dugu dÉ ye, E ka wasaa-ilu gafe laje(14)kitaabu bayi-I kÉnÉ, feere bonda 78.

41-An ka dusukunnasiri weeleli la ka taa Silaamaya kelenpa ma.

Kira sÉmÉgÉw dÉnna – kiisi b’u kan – n’u ka kÉlÉsili ni tangan ye silaamaya masiri kenekantaw sabatil la, ani weeleli ka taa silaamaya bopa ma, ani u ka silaama denw ke kelen ye, ani ka balimaya tangan ni pÉgÉn ce,ani ka juguya wili ka b’u dusukuna na, ani kÉnipaw ka b’u ninkun na.

Wa pine te ke Amiiruli Muuminuuna kÉ - kiisi b’a kan – ani kalifaw ni pÉgÉnce a tun be cogo min na, minu y’a kÉn kalifaya la, k’a sÉrÉ a ka kumaw tun b’u ka, kumaw sanfe k’a sÉrÉ a b’a dusukun na k’a f’u y’a ka hake bÉsi a la, a y’u sigipÉgÉpa k’u kiisipÉgÉnpa, o yere toyi a y’a hakilina mine a fÉlila ko kalifaya fÉla n’ale de ye, ni nasu ka fÉ ye, ali a m’a kuma fÉ jamaba si cela, fÉ tuma min na u y’u pesin a ma ni kope in ye – kalifaya – sahaaba tÉ minu tun be yen a ye seereya ke n’olu ye gadiiru sariya kuma yÉrÉ la, don na min tÉgÉ ye (Ruhuba don) n’o ye bisimilahi don ye, min lakodonne do.

Wa Amiiru Muuminuuna tun kela a te yakaroya abada taamasipe yira la u la, fen ye min heere be sigin kana silaamaya ni silaamaw ma, o sipe joli joli de be yen, n’a tun b’a f’o layidu hukumu kÉnÉ ;

(فَخَشَيتُ إِن لَم أَنصُرِ الإِسلاَمَ وَأهلَهُ أن أرَى فِيهِ ثُلُماً أو هدماً).

Ne sirana ni n ma silaamaya ni silaamadenw deme, ne kanana jegenni ni karili ni ceni ye silaamaya kÉnÉ.

I n’a fÉ fen foyi ma bÉ a la min be dankari u ka fanga ungÉni na walima k’u ka fanga jaasi walima min be dÉ b’u ka fanga hayiba la, a y’I banba a yerekun kan ka siki so kÉnÉ, an’a ka kÉlÉsili be u ka ketaw la, o bee tun ye silaamaya heere tangali nÉfe ko ye, ani ka kÉlÉsili ke walasa lebu kana ye silaamaya la, walima karili f’o dÉnna a yere la – kiisi b’a kan – kalifa Umaru bunu kataabu tun kela a b’a fÉ, a be segin segin a kan.