| Ìèíà âàæèáëÿðè |
|
| Ìèíà âàæèáëÿðè |
|
Ìÿø’ÿðóë-Ùÿðàì äàéàíàæàüûíäàí ñîíðà îðàäàí Ìèíàéà ýåòìÿê âàæèáäèð. Ìèíàéà ýåòìÿêäÿ ìÿãñÿä îðàäà îëàí âàæèá ÿìÿëëÿðè éåðèíÿ éåòèðìÿêëèð. Áó ÿìÿëëÿð èñÿ ö÷äöð:
1 - Ðÿìéè Æÿìÿðÿè ßãÿáÿ; Ùÿææ âàæèáëÿðèíäÿí äþðäöíæöñö Ãóðáàí ýöíö ðÿìéè Æÿìÿðÿè-ßãÿáÿäèð. (éÿ’íè øåéòàíû äàøëàìàã). Áóíóí áèð íå÷ÿ øÿðòè âàðäûð:
1) Èõëàñ âÿ ãöðáÿò íèééÿòè;
2) Éåääèäÿí àç äàø àòìàìàã. Éåääèäÿí äàùà àç äàø àòìàã âÿ äàøäàí áàøãà áèð øåé àòìàã êèôàéÿò åòìÿç;
3) Äàøëàðû áèð-áèðèíèí àðäûíæà àòìàìàã. Áóíà ýþðÿ èêè âÿ éà äàùà ÷îõ äàøû áèðëèêäÿ àòìàã éåòÿðëè äåéèëäèð.
4) Äàøëàð Æÿìÿðÿéÿ äÿéìÿëèäèð. Áóíà ýþðÿ Æÿìÿðÿéÿ äÿéìÿéÿí äàøëàð ùåñàáà àëûíìàç.
5) Äàøëàð àòûëìàã âàñèòÿñèëÿ Æÿìÿðÿéÿ äÿéìÿëèäèð. Éÿ’íè äàøëàðû Æÿìÿðÿíèí öñòöíÿ ãîéìàã êèôàéÿò åòìÿç.
6) Ùÿì äàøû àòìàã, ùÿì äÿ äàøëàðûí Æÿìÿðÿéÿ äÿéìÿñè åùðàìëûíûí ÿëèíèí èðàäè ùÿðÿêÿòèíäÿí àñûëû îëìàëûäûð. Éÿ’íè, åùðàìëûíûí ÿëèíäÿ îëàí äàø, áèð ùåéâàí âÿ èíñàíûí òîõóíìàñûéëà ñû÷ðàéûá Æÿìÿðÿéÿ äÿéÿðñÿ, éåòÿðëè äåéèëäèð. Ùÿì÷èíèí àòûëàí äàøûí, áèð ùåéâàíà âÿ éà èíñàíà äÿéèá îíóí ùÿðÿêÿòèéëÿ Æÿìÿðÿéÿ äÿéìÿñè äÿ éåòÿðëè äåéèëäèð. ßýÿð äàø þç èñòèãàìÿòèíäÿ, Æÿìÿðÿäÿí áàøãà áèð øåéÿ äÿéÿð âÿ îíäàí ñîíðà Æÿìÿðÿéÿ äÿéÿðñÿ, ùÿòòà Æÿìÿðÿéÿ äÿéìÿñè î øåéÿ äÿéìÿñèíèí òÿ’ñèðèéëÿ îëñà áåëÿ, çàùèð áóäóð êè, êèôàéÿò åäÿð.
7) Æÿìÿðÿéÿ äàøû ÿëëÿ àòìàã. Áåëÿ êè, äàøû àüûç âÿ éà àéàãëà àòìàã éåòÿðëè äåéèëäèð. Ùÿì÷èíèí äàøû ùÿð ùàíñû áèð àëÿòëÿ àòàðñà, åùòèéàòà ÿñàñÿí åéíè ùþêìö äàøûéûð.
8) Äàøû Æÿìÿðÿéÿ àòìàã, ýöíÿøèí ÷ûõìàñû èëÿ áàòìàñû àðàñûíäà îëàí ôàñèëÿäÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿëèäèð. Ãàäûíëàðûí âÿ Ãóðáàí áàéðàìû ýåæÿñè Ìÿø’ÿðäÿí Ìèíàéà ùÿðÿêÿò åòìÿëÿðè æàèç îëàí øÿõñëÿðèí, áàéðàì ýåæÿñè äàø àòìàëàðû éåòÿðëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 377: ßýÿð äàøûí Æÿìÿðÿéÿ äÿéèá äÿéìÿäèéèíÿ øÿêê åäÿðñÿ, ýÿðÿê äÿéìÿìèø ùåñàá åòñèí. Ëàêèí äàøûí Æÿìÿðÿéÿ äÿéèá äÿéìÿäèéèíÿ, ãóðáàí êÿñèëÿíäÿí éà áàøû ãûðõäûðäûãäàí âÿ éà ýåæÿ äàõèë îëàíäàí ñîíðà øÿêê åäÿðñÿ, øÿêêèíÿ ÿùÿìèééÿò âåðìÿìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 378: Äàøëàðäà èêè øåé øÿðòäòð:
1) Ìÿñæèäóë-Ùÿðàì âÿ Ìÿñæèäóë-Õèôäÿí áàøãà, ùÿðÿìäÿí îëìàëûäûð. Ìÿø’ÿðäÿí îëìàñû èñÿ äàùà ôÿçèëÿòëèäèð.
2) Åùòèéàòà ÿñàñÿí äàùà ÿââÿë èñòèôàäÿ îëóíìàìûø îëñóí.
Äàøëàðûí áèð áàðìàã áàøû ãÿäÿð îëìàñû, ñÿðò âÿ òÿìèç îëìàñû, ùÿì÷èíèí åùðàìëûíûí äàø àòäûüû âàõò ïèéàäà (àéàã öñòÿ) âÿ òÿùàðÿòëè îëìàñû ìöñòÿùÿááäèð.
Ìÿñÿëÿ 379: ßýÿð Æÿìÿðÿíèí éöêñÿê-ëèéè àðòûðûëìûøäûðñà, òÿçÿ òèêèëìèø ìèãäàðû äàøëàìàãëà êèôàéÿòëÿíìÿê èøêàëëûäûð. Áóíà ýþðÿ, ÿââÿëêè ìèãäàðû äàøëàìàã åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð. Æÿìÿðÿíè äàøëàéà áèëìÿäèéè òÿãäèðäÿ ùÿì þçö éåíè òèêèëÿí ìèãäàðû äàøëàìàëû, ùÿì äÿ êþùíÿ ìèãäàðû äàøëàìàñû ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð.
Çèêð îëóíàí ùþêìäÿ øÿð’è ùþêìö áèëÿí-áèëìÿéÿí âÿ éà óíóäàí øÿõñèí àðàñûíäà áèð ôÿðã éîõäóð.
Ìÿñÿëÿ 380: ßýÿð óíóòãàíëûã, ùþêìö áèëìÿìÿê âÿ éà áàøãà áèð ñÿáÿáÿ ýþðÿ áàéðàì ýöíö äàø àòìàçñà, ìàíåÿ àðàäàí ãàëõàí çàìàí éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. ßëáÿòòÿ ýåæÿ äàøëàìàñû æàèç îëàí øÿõñëÿðäÿí îëìàäûüû òÿãäèðäÿ êå÷ÿðëèäèð. Áó ìþâçó, èðÿëèäÿêè ìÿñÿëÿëÿðäÿ à÷ûãëàíàæàãäûð. Çàùèðÿ ÿñàñÿí ìàíåÿ îðòàäàí ÷ûõäûüû òÿãäèðäÿ, Ìÿêêÿäÿ âÿ éà Ìèíàäà îëñà, ùÿòòà àéûí 13-æö ýöíöíäÿí ñîíðà îëñà áåëÿ éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Àíæàã áó àõûðûíæû ùàëäà ÿùâÿò îäóð êè, ýÿëÿí èë þçö ùÿææ åäÿðñÿ áó ÿìÿëè òÿêðàð åòñèí. Þçö ùÿææ åòìÿñÿ, íàèá òóòìàëûäûð. ßýÿð Ìÿêêÿäÿí ÷ûõäûãäàí ñîíðà ìàíåÿ àðäàí ãàëõàðñà, ýåðè äþíìÿñè âàæèá äåéèëäèð. Ùÿòòà ìöñòÿùÿáá åùòèéàòà ÿñàñÿí ùÿææÿ ýåäÿæÿêñÿ, ýÿëÿí èë áó ÿìÿëè éåíèäÿí òÿêðàðëàìàëûäûð. Ýåäìÿéÿæÿéè òÿãäèðäÿ èñÿ íàèá òóòìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 381: Áàéðàì ýöíö óíóòãàíëûã âÿ éà áèëìÿäèéèíÿ ýþðÿ äàø àòìàñà, òÿâàôäàí ñîíðà éàäûíà äöøÿð âÿ éà ùþêìö þéðÿíÿðñÿ, îíó éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Òÿâàôû éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿê åùòèéàòà óéüóí îëñà áåëÿ, éåíèäÿí òÿâàô åòìÿê âàæèá äåéèë. Àììà îíó ùþêìö áèëìÿìÿê âÿ éà óíóòãàíëûãäàí, éàõóä áàøãà áèð ñÿáÿáÿ ýþðÿ éåðèíÿ éåòèðìÿñÿ, çàùèðÿ ÿñàñÿí òÿâàô áàòèëäèð. Äàø àòìàãäàí ñîíðà èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðìÿñè âàæèáäèð.
5-Ùÿææè òÿìÿòòþ âàæèáëÿðèíèí áåøèíæèñè ãóðáàí êÿñìÿêäèð. Îíäà èõëàñ âÿ ãöðáÿò ãÿñäè øÿðòäèð. Î, áàéðàì ýöíöíäÿí ÿââÿëÿ ñàëûíìàìàëûäûð. Àíæàã ùÿð ùàíñû áèð ãîðõóñó îëàí øÿõñèí îíó ýåæÿ êÿñìÿñè æàèçäèð. Åùòèéàòà ýþðÿ ðÿìéè æÿìÿðÿè ÿãÿáÿäÿí ñîíðà éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Àììà ùþêìö áèëìÿéÿðÿê âÿ óíóäàðàã ÿââÿëÿ ñàëàðñà éåòÿðëèäèð âÿ èêèíæè äÿôÿ äÿ éåðèíÿ éåòèðìÿê ëàçûì äåéèë. Äÿâÿ, èíÿê âÿ éà ãîéóíóí Ìèíàäà êÿñìÿñè âàæèáäèð. ßýÿð ùàæûëàðûí ñàéû ÷îõ îëàðñà âÿ Ìèíàíûí ùàìûñûíû òóòìàéàæàã ñÿáÿáèíÿ ýþðÿ ìöìêöí, Âàäè-ìóùÿññÿðÿäÿ êÿñèëìÿñèíèí æàèç îëìàñû óçàã åùòèìàë äåéèëäèð. Òÿøðèã ýöíè - îí áèð. Îí èêè âÿ îí ö÷öíæö ýöíëÿðèí ñîíóíà ãÿäÿð åäÿ áèëìÿéÿæÿéèíäÿí ÿìèí îëìàñû îíó åòìÿìÿê (éÿ’íè Âàäè-Ìóùÿññÿðÿäÿ êÿñìÿìÿê) äàùà éàõøûäûð.
Ìÿñÿëÿ 382: Åùòèéàòà ýþðÿ ãóðáàíëûã äèýÿð Òÿøðèã ýöíëÿðèíäÿ äÿ îëìàñûéëà áèðëèêäÿ áàéðàì ýöíö êÿñèëìÿëèäèð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí, òÿøðèã ýöíëÿðèíèí ýåæÿñè äÿ äàõèë îëìàãëà, ãóðáàí ýåæÿ êÿñèëìÿìÿëèäèð. Ëàêèí ùÿð ùàíñû áèð ãîðõóñó îëàí øÿõñèí ýåæÿ ãóðáàí êÿñìÿñè æàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 383: Áèð øÿõñ òÿê áàøûíà áèð ãóðáàíëûã êÿñÿ áèëèðñÿ, áèð ãóðáàíëûã ñàäÿæÿ áèð øÿõñ ö÷öí éåòÿðëèäèð. Àììà èìêàíû éîõäóðñà, ùþêìö 396-æû ìÿñÿëÿäÿ áÿéàí îëàæàãäûð.
Ìÿñÿëÿ 384: Ãóðáàíëûüûí äÿâÿ, èíÿê âÿ éà ãîéóí îëìàñû âàæèáäèð. Äÿâÿ áåø èëèíè òàìàìëàéûá àëòûíæû èëÿ êå÷ÿðñÿ, èíÿê âÿ êå÷è åùòèéàòà ÿñàñÿí èêè èëèíè òàìàìëàéûá ö÷öíæö èëèíÿ êå÷ÿðñÿ âÿ ãîéóí éåääè àéëûüû òàìàìëàéûá ñÿêêèçèíæè àéûíà êå÷ÿðñÿ éåòÿðëèäèð. Ãîéóí åùòèéàòà ÿñàñÿí áèð èëèíè òàìàìëàéûá èêèíæè èëèíÿ êå÷ìèø îëìàëûäûð.
Èíñàí ãóðáàíëûüû êÿñäèíäÿí ñîíðà ãóðáàíûí ìþ’òÿáÿð éàøà ìàëèê îëìàäûüû ìÿ’ëóì îëñà, éåíèäÿí ãóðáàí êÿñìÿëèäèð.
Ãóðáàíëûüûí ÿçàëàðû ñàüëàì îëìàëûäûð. Áóíà ýþðÿ áèð ýþçö îëìàéàí, àõñàã, ãóëàüû êÿñèê âÿ éà äàõèëè áóéíóçó êÿñèëìèø (äàõèëè áóéíóçäàí ìÿãñÿä ùåéâàíûí íîðìàë áóéíóçóíóí è÷èíäÿ îëàí àü áóéíóçäóð) âÿ ñ. íàãèñëèéè îëìàìàëûäûð. ßýÿð íàãèñëèê îëàðñà, éåòÿðëè äåéèëäèð. Àíæàã, áàøãàñûíû òàïìàã ìöìêöí îëìàñà éåòÿðëèäèð. Éåíÿ öðôöí íÿçÿðèíäÿ çÿèô (àðûã) îëìàìàëûäûð. Ìöñòÿùÿáá åùòèéàòà óéüóí îëàðàã õÿñòÿ, õàéàëàðû ÿçèëìèø âÿ ñöìöéöí èëèêëÿðè àç îëàæàã ãÿäÿð éàøëû îëìàìàëûäûð. Àììà ãóëàüûíûí äåøèê âÿ éà ïàð÷àëàíìûø îëìàñûíûí èøêàëû éîõäóð. Àììà ÿùâÿò áóäóð êè, ãóëàüû áó øÿêèëäÿ äÿ îëìàñûí. Ìöñòÿùÿáá åùòèéàò áóäóð êè, õèëãÿòäÿí ãóéðóãñóç âÿ áóéíóçñóç îëìàñûí.
Ìÿñÿëÿ 385: Ãóðáàíëûüû ñàüëàìäûð - äöøöíæÿñè èëÿ îëàð âÿ ïóëóíó þäÿäèêäÿí ñîíðà åéáëè îëäóüó àíëàøûëàðñà, çàùèðÿ ÿñàñÿí îíóíëà êèôàéÿòëÿíìÿê æàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 386: ßýÿð ãóðáàíëûã ýöíëÿðèíäÿ (îíóíæó, îí áèðèíæè, îí èêèíæè âÿ îí ö÷öíæö) ñàüëàì äÿâÿ, èíÿê âÿ ãîéóí òàïà áèëìÿçñÿ, åùòèéàòà ÿñàñÿí ùÿì åéáëè ùåéâàí ãóðáàí êÿñìÿëè, ùÿì äÿ ãóðáàíëûã éåðèíÿ îðóæ òóòìàëûäûð. Ùÿì÷èíèí, éàëíûç åéáëè ùåéâàí ïóëóíà èìêàíû ÷àòûðñà, Çèëùèææÿ àéûíûí ãàëàí ýöíëÿðèíäÿ ñàüëàì ùåéâàí îëà áèëäèéè òÿãäèðäÿ, éóõàðûäà ñþéëÿíÿí èêè øåéÿ ÿëàâÿ åòìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 387: ßýÿð ãóðáàíëûüû êþêäöð - äöøöíæÿñèéëÿ îëàð âÿ ñîíðàäàí çÿèô îëäóüó àíëàøûëàðñà, çÿèô îëäóüó èñòÿð êÿñìÿêäÿí ÿââÿë âÿ éà ñîíðà àíëàøûëñà áåëÿ, ãóðáàíëûã îëàðàã éåòÿðëèäèð. Àììà ÿýÿð þç ãóðáàíûíû êþêäöð - äöøöíæÿñèéëÿ êÿñÿðñÿ, ñîíðàäàí àðûã îëäóüó ìÿ’ëóì îëàðñà, åùòèéàòà ÿñàñÿí êèôàéÿò äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 388: Ãóðáàí êÿñäèêäÿí ñîíðà ãóðáàíëûüûí ýÿðÿêëè øÿðòëÿ ìàëèê îëóá-îëìàäûüûíà øÿêê åäÿðñÿ, øÿêêèíÿ å’òèíà åòìÿìÿëèäèð. Ùÿì÷èíèí ãóðáàí êÿñäèêäÿí ñîíðà îíó Ìèíàäà, éîõñà áàøãà éåðäÿ êÿñäèéèíäÿí øÿêê åäÿðñÿ, øÿêêèíÿ å’òèíà åòìÿìÿëèäèð. Àììà ãóðáàí êÿñèá-êÿñìÿäèéèíÿ øÿêê åäÿðñÿ âÿ áó øÿêê ÿìÿëèí âàõòû êå÷äèêäÿí ñîíðà, ìÿñÿëÿí; òöêö ãûñàëòäûãäàí âÿ ãûðõäûðäûãäàí ñîíðà øÿêê åòñÿ, øÿêêèíÿ å’òèíà âåðìÿìÿëèäèð. Ëàêèí îíäàí ÿââÿë øÿêê åòñÿ, ýÿðÿê îíó éåðèíÿ éåòèðñèí.
ßýÿð àëäûüû ãóðáàíëûüûí çÿèô îëóá îëìàäûüûíäàí øÿêê åäÿð âÿ îíó çÿèô äåéèëäèð - öìèäè èëÿ âÿ ãöðáÿò ãÿñäè èëÿ êÿñÿð âÿ êÿñäèêäÿí ñîíðà çÿèô îëäóüó ìÿ’ëóì îëàðñà, îíóíëà êèôàéÿòëÿíìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 389: ßýÿð ùÿææè-òÿìÿòòþ ö÷öí ñàüëàì áèð ãóðáàíëûã îëàðñà, ñîíðàäàí õÿñòÿëÿíèá, áèð áÿäÿí öçâö ñûíàð âÿ éà íàãèñ îëàðñà îíóíëà êèôàéÿòëÿíìÿê èøêàëëûäûð. Ùÿòòà îíóíëà êèôàéÿòëÿíìÿê îëìàç. Åùòèéàòà ÿñàñÿí îíó äà êÿñìÿëèäèð. ßýÿð ñàòàðñà ïóëóíó ñÿäÿãÿ âåðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 390: ßýÿð áèð øÿõñ ãóðáàíëûã àëàðñà âÿ ñîíðà ãóðáàíëûã èòÿðñÿ, îíó òàïà áèëìÿñÿ âÿ îíóí òÿðÿôèíäÿí êÿñèëèá êÿñèëìÿäèéèíè áèëìÿçñÿ, èêèíæè áèð ãóðáàí àëìàñû âàæèáäèð. ßýÿð èòÿí ãóðáàíëûã, èêèíæè ãóðáàíû êÿñìÿçäÿí ÿââÿë òàïûëàðñà, áèðèíæèíè ãóðáàí êÿñìÿëèäèð âÿ èêèíæèíè ãóðáàí êÿñèá-êÿñìÿìÿêäÿ èõòèéàð ñàùèáèäèð. Äèýÿð ìàëëàðû ùþêìöíäÿäèð. Àììà îíó äà ãóðáàí åòìÿñè äàùà éàõøûäûð. ßýÿð èêèíæè ãóðáàíû êÿñäèêäÿí ñîíðà òàïàðñà, åùòèéàòà ÿñàñÿí èòÿíè äÿ êÿñìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 391: ßýÿð áèð øÿõñ ãóðáàí îëäóüóíó áèëäèéè áèð ãîéóí òàïàðñà, îíó ñàùèáèíèí àäûíà ãóðáàí åòìÿñè æàèçäèð. Ñàùèáè áóíó þéðÿíäèéè òÿãäèðäÿ êèôàéÿòëÿíìÿëèäèð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí ãóðáàíëûüû òàïàí øÿõñ 12-æè ýöíöí èêèíäè âàõòûíà ãÿäÿð îíó áèëäèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 392: Áèð øÿõñ ãóðáàí ýöíëÿðèíäÿ ïóëó îëäóüó ùàëäà ãóðáàíëûã òàïà áèëìÿçñÿ, åùòèéàòà ýþðÿ îíóí éåðèíÿ ùÿì îðóæ òóòìàëû, ùÿì äÿ ìöìêöí îëäóüó òÿãäèðäÿ Çèëùèææÿ àéûíûí ýåðè ãàëàí ãèñìèíäÿ ýöâÿíäèéè áèð øÿõñÿ ãóðáàíëûüûí ïóëóíó âåðÿðÿê, Çèëùèææÿ àéûíûí ñîíóíà ãÿäÿð ãóðáàí êÿñìÿéè áó âàñèòÿ èëÿ îëñà áåëÿ, ãóðáàí êÿñèëìÿëèäèð.
Áó ïóëó ÿìàíÿò ãîéàí øÿõñ Çèëùèææÿ àéû ãóðòàðàíà ãÿäÿð ãóðáàíëûã òàïûá êÿñäèðìÿñÿ, ýÿëÿí èë êÿñäèðìÿëèäèð. Òÿøðèã ýöíëÿðèíèí êå÷ìÿñèéëÿ ãóðáàíëûüûí ñàãèò îëàæàüû âÿ ñàäÿæÿ îðóæ òóòìàãëà êèôàéÿòëÿíìÿñèíèí æàèç îëìàñû, óçàã áèð ýþðöø äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 393: ßýÿð íÿ ãóðáàíëûã, íÿ äÿ ãèéìÿòèíè òÿ’ìèí åäÿ áèëèðñÿ, îíóí ÿâÿçèíÿ îí ýöí îðóæ òóòìàëûäûð. Áó îðóæëàðûí ö÷ ýöíö Çèëùèææÿ àéûíäà îëìàëûäûð. Çèëùèææÿíèí éåääèíæè, ñÿêêèçèíæè âÿ äîããóçóíæó ýöíö îðóæ òóòìàñû âÿ îíëàðäàí ÿââÿë òóòìàìàñû åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð. Ãàëàí éåääè ýöíö âÿòÿíèíÿ ãàéûòäûãäàí ñîíðà òóòìàëûäûð. Áó éåääè ýöíö Ìÿêêÿäÿ âÿ éà âÿòÿíÿ ãàéûäàí âàõòû éîëäà òóòìàñû éåòÿðëè äåéèëäèð.
Âÿòÿíÿ ãàéûòìàéûá, Ìÿêêÿäÿ ãàëäûüû òÿãäèðäÿ, ùÿìâÿòÿíëèëÿðèíèí âÿòÿíÿ ãàéûäàíàäÿê âÿ éà áèð àé ýþçëÿéèá, ñîíðà îðóæ òóòìàñû âàæèáäèð. Èëê ö÷ ýöíö äàëáàäàë òóòìàëûäûð. Àììà ñîíðàêû éåääè ýöíöí äàëáàäàë îëìàñû äàùà éàõøû îëìàñûíà áàõìàéàðàã, ëàçûì äåéèëäèð. Ùÿì÷èíèí èëê ö÷ ýöíö öìðåéè-òÿìÿòòþ åùðàìûíäàí ñîíðà òóòìàëûäûð, ÿââÿë òóòàðñà éåòÿðëè äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 394: Ùÿææäÿ ö÷ ýöí îðóæ òóòìàñû ëàçûì îëàí ìöêÿëëÿô ÿýÿð áàéðàì ýöíöíäÿí ÿââÿë ùàìûñûíû òóòà áèëìÿçñÿ, åùòèéàòà ÿñàñÿí èêè ýöíöíö - ñÿêêèç âÿ äîããóçóíæó ýöíëÿðäÿ òóòìàñû, áèð ýöíöíö äÿ Ìèíàäàí ñîíðà òóòìàñû êèôàéÿò äåéèëäèð. ßôçÿë îäóð êè, Òÿøðèã ýöíëÿðè êå÷ÿíäÿí ñîíðà, áó ö÷ ýöíö îðóæ òóòìàüà áàøëàñûí. ßýÿð îí ö÷öíæö ýöíäÿí ÿââÿë Ìèíàäàí ãàéûäàðñà áó ùàëäà îí ö÷öíæö ýöíö îðóæ òóòìàüà áàøëàìàñû æàèçäèð. Ùÿì÷èíèí ìÿøùóð ýþðöøÿ ýþðÿ 13-æö ýöíö Ìèíàäàí ãàéûòñà äà, åéíè ùþêìö äàøûéûð.
Òÿøðèã ýöíëÿðè êå÷äèêäÿí äÿðùàë ñîíðà, ö÷ ýöí îðóæó òóòìàüà áàøëàìàñû âÿ öçðñöç îëàðàã òÿ’õèðÿ ñàëìàìàñû ÿâëà åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð.
Ìèíàäàí ãàéûòäûãäàí ñîíðà îðóæ òóòìàñû ìöìêöí îëìàäûüû òÿãäèðäÿ î ö÷ ýöíö ãàéûäàðêÿí éîëäà âÿ éà âÿòÿíèíäÿ òóòìàëûäûð. Ìöñòÿùÿáá åùòèéàòà ÿñàñÿí áó ùàëäà ö÷ ýöí âÿ éåääè ýöíöí ùàìûñûíû áèðëèêäÿ òóòñóí. ßýÿð ö÷ ýöíö Ìÿùÿððÿì àéûíà ãÿäÿð òóòìàçñà, àðòûã îðóæ òóòìàñû âàæèá äåéèëäèð. Ýÿëÿí èë ãóðáàí êÿñìÿñè âàæèáäèð.
Ìÿñÿëÿ 395: Âàæèá åùòèéàòà ÿñàñÿí, ãóðáàíëûüû âÿ éà ïóëóíó ùàçûð åäÿ áèëìÿñÿ âÿ ùÿææäÿ ö÷ ýöí îðóæ òóòàð, ñîíðàäàí ãóðáàíëûã ýöíëÿðè êå÷ìÿäÿí ãóðáàíëûã ùàçûð åäÿ áèëÿðñÿ, ãóðáàíëûã êÿñìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 396: ßýÿð áèð øÿõñ òÿê áàøûíà ãóðáàíëûã ùàçûð åäÿ áèëìÿñÿ, àììà áèð áàøãàñû èëÿ ìöøòÿðÿê îëàðàã ùàçûð åäÿ áèëÿðñÿ, åùòèéàòà ÿñàñÿí ùÿì ãóðáàíëûüà ìöøòÿðÿê îëìàëû, ùÿì äÿ çèêð îëóíìóø òÿðòèáëÿ îðóæ òóòìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 397: ßýÿð áèð øÿõñè ãóðáàí êÿñìÿñè ö÷öí íàèá òóòàðëàðñà, ñîíðà èñÿ íàèáèí ãóðáàí êÿñèá-êÿñìÿäèéèíÿ øÿêê åäÿðñÿ, ãóðáàí êÿñìÿäèéèíÿ ãÿðàð âåðìÿëèäèð. Íàèá ãóðáàí êÿñäèéèíè ñþéëÿéÿðñÿ, àììà ñþçö èíàì ýÿòèðìÿçñÿ îíóíëà êèôàéÿòëÿíìÿê èøêàëëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 398: Ãóðáàíëûã ö÷öí çèêð åòäèéèìèç øÿðòëÿð, î øÿðòëÿðÿ ðèàéÿò åòìÿê ÿùâÿò îëñà äà, êÿôôàðÿ ö÷öí éåòÿðëè äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 399: Ãóðáàíëûã âÿ éà êÿôôàðÿíèí âàæèá îëäóüó øÿõñèí ãóðáàí êÿñìÿñè âàæèá äåéèëäèð. Áàøãàñûíû èõòèéàðè ùàëäà áåëÿ íàèá òóòìàñû æàèçäèð. Íàèáèí íèééÿò åòìÿñè ëàçûìäûð. Ãóðáàíëûã âÿ éà êÿôôàðÿ âàæèá îëàí øÿõñèí, ùÿð÷ÿíä íèééÿò åòìÿñè ÿùâÿò îëñà äà, íèééÿò åòìÿñè âàæèá äåéèëäèð. Íàèáèí ìöñÿëìàí îëìàñû äà ëàçûìäûð.
Ùÿææè òÿìÿòòÿ åòìèø îëàí øÿõñèí þçöíÿ çÿðÿðëè îëìàäûüû òÿãäèðäÿ, ÷îõ àç áåëÿ îëñà, ãóðáàíëûüûíäàí éåìÿñè ìöñòÿùÿáá åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð. Îíóí ö÷äÿ áèðèíè þçö âÿ éà àèëÿñèíÿ àéûðìàñû æàèçäèð. Ùÿì÷èíèí äèýÿð ö÷äÿ áèðèíè äÿ èñòÿäèéè ìöñÿëìàíà ùÿäèééÿ åòìÿñè æàèçäèð. Àììà ö÷öíæö ö÷äÿ áèðèíè åùòèéàò âàæèá îëàðàã ôÿãèð ìöñÿëìàíëàðà ñÿäÿãÿ âåðìÿëèäèð.
ßýÿð ñÿäÿãÿ âåðìÿê ìöìêöí îëìàç âÿ éà ÷îõ çÿùìÿò âÿ ìÿøÿããÿòÿ ñÿáÿá îëàðñà, îíóí âàæèáëèéè ñàãèò îëóð. Îíó ôÿãèðèí þçöíÿ éåòèøäèðìÿê ëàçûì äåéèëäèð. Îíóí âÿêèëèíÿ âåðèëìÿñè êèôàéÿòäèð. Ñîíðà âÿêèë, îíó âÿêèë åäÿíèí èæàçÿñè èëÿ îëàðàã ùÿäèééÿ âåðìÿê, ñàòìàã âÿ éà ùÿð ùàíñû áèð øÿêèëäÿ èñòèôàäÿ åäÿ áèëÿð.
Ãóðáàíëûã ÿòëÿðèíè, îðàäàêûëàðûí åùòèéàæû îëìàäûüû òÿãäèðäÿ Ìèíàäàí ÷ûõàðòìàã æàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 400: Ôÿãèðÿ ñÿäÿãÿ âåðèëìÿñè ýÿðÿêëè îëàí ïàéûí ö÷äÿ áèðèíèí, ùåéâàíäàí àéðûëìàñû ëàçûì äåéèë. Ùÿì÷èíèí ùÿäèééÿ åòìÿê èñòÿäèéè ö÷äÿ áèð ùèññÿíèí ùåéâàíäàí àéðûëìàñû ëàçûì äåéèëäèð. Îíóí áþëöíìÿìèø ö÷äÿ áèðèíè ôÿãèðÿ ñÿäÿãÿ âåðìÿñè âÿ ôÿãèð îíó ãÿáóë åòìÿñè, ùåéâàíûí ùàìûñûíû ýþòöðìÿê âàñèòÿñèëÿ îëñà áåëÿ êèôàéÿò åäÿð. Ùÿì÷èíèí ùÿäèééÿ åäèëÿí ö÷äÿ áèð ïàé äà åéíè ùþêìäÿäèð.
Ìÿñÿëÿ 401: Ñÿäÿãÿ âÿ éà ùÿäèééÿ àëàí îíó èñòÿäèéè êèìè èñòèôàäÿ åäÿ áèëÿð. Îíó ìöñÿëìàí îëìàéàí øÿõñÿ âåðìÿéèí èøêàëû éîõäóð.
Ìÿñÿëÿ 402: ßýÿð áèð ùåéâàíû ãóðáàí åäÿð âÿ ñÿäÿãÿ âåðìÿêäÿí ÿââÿë áèð øÿõñ îíó îüðàéàð âÿ éà çîðëà àëàðñà, èøêàëñûç îëàðàã, ãóðáàíëûã åäÿí çàìèí äåéèëäèð. Àììà þçö îíó òÿëÿô åäÿðñÿ, îíó ìöñòÿùÿãã îëìàéàí øÿõñÿ âåðìÿê âàñèòÿñè èëÿ îëñà áåëÿ, åùòèéàòà ÿñàñÿí ôÿãèðèí ïàéûíà çàìèíäèð.
6) Ùÿææ âàæèáëÿðèíäÿí àëòûíæûñû ñà÷û ãûñàëòìàã âÿ éà ãûðõìàãäûð. Îíó áàéðàì ýöíöíäÿí ÿââÿë åòìÿê ùÿòòà áàéðàì ýåæÿñèí äÿ áåëÿ, æàèç äåéèëäèð. Ùÿð-ùàíñû áèð ãîðõóñó îëàí øÿõñ èñòèñíàäûð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí, øåéòàíû äàøëàäûãäàí (Æÿìÿðÿéè ßãÿáÿ) ñîíðà âÿ Ìèíàäà ãóðáàí êÿñäèêäÿí ñîíðà, ÿìÿëè éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Ìöñòÿùÿáá-å îäóð êè, ãóðáàí êÿñìÿêäÿí âÿ áàéðàì ýöíöíäÿí ñîíðàéà ñàëñûí.
Óíóòãàíëûã âÿ éà ùþêìö áèëìÿäèéèíÿ ýþðÿ, Æÿìÿðÿéè ßãÿáÿäÿí âÿ éà ãóðáàíëûãäàí ÿââÿëÿ ñàëûíäûüû òÿãäèðäÿ, êèôàéÿòäèð. Éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿê ëàçûì äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 403: Ãàäûíëàðûí áàøëàðûíû ãûðõìàñû æàèç äåéèëäèð. Ñà÷ëàðûíû ãûñàëòìàëàðû âàæèáäèð.
Ìÿñÿëÿ 404: Êèøè ñà÷û ãûñàëòìàãëà ãûðõìàã àðàñûíäà èõòèéàð ñàùèáèäèð. Ñà÷û ãûðõìàã äàùà ÿôçÿëèäèð. Ñà÷ûíà áàë âÿ îíà áÿíçÿð áèð ìàääÿ èëÿ áèòäÿí ãóðóíìàã ö÷öí éàïûøäûðàíëàð, ñà÷ûíû òîïëàéûá ùþðýö øÿêëèíäÿ ùþðöá áàüëàéàíëàð âÿ èëê ùÿææ èëè îëàíëàð åùòèéàò âàæèáÿ ÿñàñÿí áàøëàðûíû ãûðõäûðìàëûäûðëàð.
Ìÿñÿëÿ 405: Áàøûíû ãûðõäûðìàã ãÿñäèíäÿ îëàí øÿõñ, áÿðáÿðèê áàøûíû öëýöæëÿ éàðàëàéàæàüûíû áèëÿðñÿ, áàøûíû öëýöæëÿ ãûðõäûðìàã æàèç äåéèëäèð. Áàø ãûðõàí ìàøûíëà ÷îõ ãûñà êÿñìÿëèäèð âÿ éà; ãûðõäûðìàãëà ãûñàëòìàã àðàñûíäà èõòèéàð ñàùèáè îëàðñà, ÿââÿë ñà÷ûíû ãûñàëäàð, ñîíðà öëýöæëÿ ãûðõà áèëÿð. ßýÿð çèêð åäèëÿíè éåðèíÿ éåòèðìÿçñÿ, ýöíàùêàð îëñà áåëÿ êèôàéÿòäèð.
Ìÿñÿëÿ 406: Ìöøêöë-õîíñà, ÿýÿð ñà÷ûíû éàïûøäûðìàìûø, ùþðìÿìèø âÿ éà èëê ùÿææ èëè äåéèëñÿ ñà÷ûíû ãûñàëòìàëûäûð. Àììà ñà÷ûíû éàïûøäûðìûø âÿ ùþðìöø âÿ éà èëê ùÿææ èëèäèðñÿ, ÿââÿë ãûñàëòìàëû, ñîíðà äà åùòèéàòà ÿñàñÿí ãûðõäûðìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 407: ßýÿð åùðàìëû ñà÷ûíû ãûðõäûðàð âÿ éà ãûñàëäàðñà, åùðàìäà ùàðàì îëàí øåéëÿð îíà ùàëàë îëàð. Ãàäûí âÿ ýþçÿë ÿòèð âÿ åùòèéàòà ÿñàñÿí îâ èñòèñíàäûð.
Åùòèéàòà ÿñàñÿí ãàäûí ùàããûíäà ùàðàì îëàí øåé ñà÷û ãûðõìàã âÿ ãûñàëòìàäàí ñîíðà, æèíñè ÿëàãÿ åòìÿêëÿ õöñóñèééÿò-ëÿíìèð. Áÿëêÿ äÿ åùðàìëà îíà ùàðàì îëàí áöòöí æèíñè ëÿççÿòëÿðÿ øàìèë îëóð.
Ñà÷û ãûðõìàã âÿ éà ãûñàëòìàãäàí ñîíðà, ÿãâàéà ÿñàñÿí áèð ãàäûíû ÿãä åòìÿê âÿ ÿãä ìÿæëèñèíäÿ èøòèðàê åòìÿê æàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 408: Ñà÷û ãûðõäûðìàã âÿ ãûñàëòìàíûí Ìèíàäà îëìàñû âàæèáäèð. Áóíà ýþðÿ ãÿñäÿí âÿ éà ùþêìö áèëìÿäèéèíÿ ýþðÿ ñà÷û ãûðõäûðìàç éà ãûñàëòìàçñà âÿ îðàäàí ÷ûõàðñà, ýåðè ãàéûäûá ÿìÿëè éåðèíÿ éåòèðìÿñè âàæèáäèð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí óíóòãàíëûãäàí îëàíûí äà ùþêìö åéíèäèð.
Ýåðè äþíÿ áèëìÿçñÿ âÿ éà ýåðè äþíìÿê ÷îõ ÿççèééÿò îëàðñà, îëäóüó éåðäÿ ñà÷ûíû ãûðõäûðìàëû âÿ éà ãûñàëòìàëûäûð. Àììà ìöìêöí îëàðñà, ñà÷ûíû Ìèíàéà ýþíäÿðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 409: ßýÿð óíóäàðàã âÿ éà øÿð’è ùþêìö áèëìÿéÿðÿê ñà÷ûíû ãûñàëòìàç âÿ éà ãûðõäûðìàçñà âÿ ùÿææ ÿìÿëëÿðèíè áèòèðäèêäÿí ñîíðà éàäûíà äöøÿð âÿ éà ùþêìö þéðÿíÿðñÿ, éåðèíÿ éåòèðìÿñè âàæèáäèð. Ìÿøùóð ýþðöøÿ ýþðÿ òÿâàô âÿ ñÿ’éè éåíèäÿí åòìÿñèíèí éàõøû îëìàñûíà áàõìàéàðàã, âàæèá äåéèëäèð.
7-8-9) Ùÿææ âàæèáëÿðèíèí éåääèíæè, ñÿêêèçèíæè âÿ äîããóçóíæóñó òÿâàô, òÿâàô íàìàçû âÿ ñÿ’éäèð.
Ìÿñÿëÿ 410: Ùÿææ òÿâàôû, òÿâàô íàìàçû âÿ ñÿ’éèí øÿðòëÿðè âÿ êåéôèééÿòè, öìðÿ òÿâàôû, òÿâàô íàìàçû âÿ ñÿ’é èëÿ åéíèäèð.
Ìÿñÿëÿ 411: Ìöñòÿùÿááäèð êè ùÿææ òÿâàôû ãóðáàíëûã ýöíöíäÿ éåðèíÿ éåòèðèëñèí. Åùòèéàòà ÿñàñÿí îí áèðèíæè ýöíäÿí ñîíðàéà, çàùèðÿí æàèç îëìàñûíà áàõìàéàðàã òÿ’õèðÿ ñàëûíìàëûäûð. Ùÿòòà òÿøðèã ýöíëÿðèíäÿí áèð àç ñîíðàéà, ùÿòòà Çèëùèææÿ àéûíûí ñîíóíà ãÿäÿð òÿ’õèðÿ ñàëìàñûíûí æàèç îëìàñû äà ýöæëö ýþðöøäöð.
Ìÿñÿëÿ 412: Åùòèéàòà ÿñàñÿí ùÿææ òÿâàôû, òÿâàô íàìàçû âÿ ùÿææè-òÿìÿòòþ ñÿ’éè ßðàôàò âÿ Ìÿø’ÿð äàéàíàæàüûíäàí ÿââÿë éåðèíÿ éåòèðèëìÿìÿëèäèð. Øÿð’è ùþêìö áèëìÿìÿê ñÿáÿáèíäÿí îíëàðû éåðèíÿ éåòèðäèéè òÿãäèðäÿ îíëàðëà êèôàéÿòëÿíìÿê, âÿæùäÿí õàëè îëìàñà äà, èøêàëëûäûð.
Àäû ÷ÿêèëÿí ùþêìäÿí àøàüûäàêû ùàëëàð èñòèñíà îëóíóð:
1) Àéëûã àäÿò îëàæàüûíäàí âÿ éà îíäàí ñîíðà äîüóì ùàëû îëàæàüûíäàí ãîðõàí ãàäûí.
2) Ìÿêêÿéÿ ãàéûòìàã âÿ éà Ìèíàäàí ãàéûòäûãäàí ñîíðà øèääÿòëè èçäèùàì âÿ éà áàøãà áèð ñÿáÿáÿ ýþðÿ òÿâàô åòìÿéÿí, éàøëû, õÿñòÿ âÿ áó êèìè øÿõñëÿð.
3) Ùÿð ùàíñû áèð øåéäÿí ãîðõàðàã Ìÿêêÿéÿ ãàéûòìàéàí øÿõñ.
Áóíà ýþðÿ áó øÿõñëÿðèí ßðàôàò âÿ Ìÿø’ÿð äàéàíàæàüûíäàí ÿââÿë âÿ ùÿææ åùðàìû áàüëàäûãäàí ñîíðà òÿâàô åäèá, òÿâàô íàìàçû ãûëìàëàðû âÿ ñÿ’é åòìÿëÿðè æàèçäèð.
Ìöñòÿùÿáá åùòèéàò îäóð êè, ìöìêöí îëäóüó òÿãäèðäÿ äàéàíàæàüëàðäàí ñîíðà Çèëùèææÿ àéûíûí ñîíóíà ãÿäÿð èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðñèí.
Ìÿñÿëÿ 413: Äàéàíàæàãëàðäàí ñîíðà ùÿææ òÿâàôûíû éåðèíÿ éåòèðÿí øÿõñ, îíó ñà÷û ãûðõìàã âÿ éà ãûñàëòìàãäàí ñîíðàéà ñàëìàëûäûð. ßýÿð ùÿææ òÿâàôûíû øÿð’è ùþêìö áèëÿ-áèëÿ âÿ ãÿñäÿí, ãàáàüà ñàëñà, ùÿææ òÿâàôûíû, ñà÷û ãûñàëòìàã âÿ éà ãûðõäûðìàãäàí ñîíðà èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðñèí âÿ áèð ãîéóí êÿôôàðÿ âåðñèí.
Ìÿñÿëÿ 414: Øÿõñÿí ùÿææ òÿâàôû âÿ òÿâàô íàìàçûíû âÿ ñÿ’éè éåðèíÿ éåòèðìÿéÿ èìêàíû îëìàéàí øÿõñèí ùþêìö, 326 âÿ 342-æè ìÿñÿëÿëÿðäÿ à÷ûãëàíàí, öìðÿéè-òÿìÿòòþ äÿ, áåëÿ îëàí øÿõñÿ àèä ùþêìëÿ åéíèäèð.
ßýÿð ùåéç àäÿòè âÿ éà íèôàñ ãàíû ãàäûíäà ÿìÿëÿ ýÿëñÿ âÿ ãàäûí, òÿâàôû øÿõñÿí þçö éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí îíëàðäàí ïàê îëàíàäÿê ñÿáð åäÿ áèëìÿñÿ, ýÿðÿê òÿâàô âÿ îíóí íàìàçûíäàí þòðö íàèá òóòñóí. Òÿâàô âÿ òÿâàô íàìàçûíû íàèá éåðèíÿ éåòèðäèêäÿí ñîíðà ãàäûí øÿõñÿí þçö ñÿ’éè éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 415: Ìöòÿìÿòòè îëàí øÿõñ, ÿýÿð òÿâàô, òÿâàô íàìàçû âÿ ñÿ’éè éåðèíÿ éåòèðñÿ, õîø ÿòèð îíóí ö÷öí ùàëàë îëàð. Àììà 407-æè ìÿñÿëÿäÿ çèêð îëóíàí òÿôñèëëÿ ìöòÿìÿòòè øÿõñÿ ãàäûí, ùÿì÷èíèí åùòèéàòà ÿñàñÿí îâ åòìÿê, îíà ùàðàìäûð.
Ìÿñÿëÿ 416: ßýÿð áèð øÿõñÿ òÿâàô âÿ ñÿ’éèíè èêè äàéàíàæàãäàí ãàáàüà ñàëìàã æàèç îëñà âÿ îíëàðû éåðèíÿ éåòèðñÿ, ðÿìé, ãóðáàí êÿñìÿê, ñà÷û ãûðõìàã âÿ éà ãûñàëòìàã êèìè Ìèíà ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿñÿ, õîø ÿòèð îíà ùàëàë îëìàç.
10-11) Ùÿææè òÿìÿòòþíöí 10 âÿ 11-æèñè íèñà òÿâàôû âÿ îíóí íàìàçûäûð.
Áó èêèñè ùÿææ âàæèáëÿðèíäÿí îëìàñûíà áàõìàéàðàã, ùÿææ ðöêíëÿðèíäÿí äåéèëäèð. Îíëàðû ãÿñäÿí äÿ îëñà, òÿðê åòìÿê ùÿææè ïîçìàç.
Ìÿñÿëÿ 417: Íèñà òÿâàôû êèøèëÿðÿ äÿ ãàäûíëàðà äà âàæèáäèð. Áóíà ýþðÿ êèøè áóíó åòìÿçñÿ, ãàäûíëàð îíà ùàðàì îëàð. ßýÿð ãàäûí åòìÿçñÿ, êèøèëÿð îíà ùàðàì îëàð. Ùÿææäÿ áàøãàñûíûí òÿðÿôèíäÿí íàèá îëàí øÿõñ, îíó þç òÿðÿôèíäÿí äåéèë, íàèáè îëäóüó øÿõñèí òÿðÿôèíäÿí éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 418: Íèñà òÿâàôû âÿ îíóí íàìàçû êåéôèééÿòäÿ âÿ øÿðòëÿðäÿ ùÿææ òÿâàôû âÿ íàìàçû êèìèäèð. Îíëàðûí àðàñûíäàêû ôÿðã ñàäÿæÿ íèééÿòäÿäèð.
Ìÿñÿëÿ 419: Íèñà òÿâàôû âÿ îíóí íàìàçûíû øÿõñÿí þçö éåðèíÿ éåòèðìÿéÿí øÿõñèí ùþêìö, öìðåéè-òÿìÿòòþäÿ îëàí øÿõñèí ùþêìöíäÿäèð. Îíóí áÿéàíû 326-æû ìÿñÿëÿäÿ êå÷äè.
Ìÿñÿëÿ 420: Íèñà òÿâàôûíû, ãÿñäÿí,éà îíóí øÿð’è ùþêìöíö áèëÿ-áèëÿ éà áèëìÿéÿðÿêäÿí âÿ éà óíóäàðàã éåðèíÿ éåòèðìÿñÿ, âàæèáäèð êè, íèñà òÿâàôûíû éåðèíÿ éåòèðñèí. Éåðèíÿ éåòèðìÿçäÿí ÿââÿë ãàäûíëàð îíà ùàëàë îëìàç.
ßýÿð îíó øÿõñÿí þçö éåðèíÿ éåòèðÿ áèëìÿñÿ âÿ éà ÷îõ çÿùìÿò âÿ ïðîáëåì îëñà, íàèá òóòìàñû æàèçäèð. Íàèá, îíóí òÿðÿôèíäÿí íèñà òÿâàôûíû éåðèíÿ éåòèðñÿ, ãàäûíëàð îíà ùàëàë îëàð.
Îíó åòìÿçäÿí ÿââÿë þëÿðñÿ, âÿëèñè âÿ éà áèð áàøãàñû îíóí éåðèíÿ ãÿçà åòäèéè òÿãäèðäÿ, èøêàëû éîõäóð. ßêñ òÿãäèðäÿ èñÿ áàëèã âàðèñëÿðèí ðàçûëûãëàðû èëÿ ìèðàñ ùàããëàðûíäàí ãÿçà åòäèðìÿëÿðè ÿùâÿòÿ ÿñàñÿíäèð.
Ìÿñÿëÿ 421: Íèñà òÿâàôûíûí, ñÿ’éäÿí ÿââÿë åäèëìÿñè æàèç äåéèëäèð, ÿýÿð îíó ãÿñäÿí âÿ éà øÿð’è ùþêìö áèëÿðÿê cÿ’éäÿí ÿââÿë åäÿðñÿ, ñÿ’éäÿí ñîíðà èêèíæè äÿôÿ åòìÿëèäèð. ßýÿð îíó óíóòãàíëûã âÿ éà ùþêìö áèëìÿäèéèíÿ ýþðÿ ñÿ’éäÿí ÿââÿë éåðèíÿ éåòèðñÿ îíó èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðìÿê ÿùâÿò îëñà äà, ÿçùÿðÿ ÿñàñÿí êèôàéÿò åäÿð.
Ìÿñÿëÿ 422: 412-æè ìÿñÿëÿäÿ çèêð åäèëÿí øÿõñëÿðèí Íèñà òÿâàôûíû äàéàíàæàãëàðäàí ÿââÿë åòìÿëÿðè æàèçäèð. Àììà áöòöí Ìèíà ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿçäÿí ÿââÿë ãàäûíëàð îíëàðà ùàëàë îëìàç.
Ìÿñÿëÿ 423: ßýÿð ãàäûíûí àéëûã àäÿòè îëàðñà âÿ ñÿôÿð éîëäàøëàðû ïàê îëàíàäÿê îíó ýþçëÿìÿñÿëÿð âÿ ãàäûí îíëàðäàí àéðûëà áèëìÿñÿ, Íèñà òÿâàôûíû åòìÿéèá ñÿôÿð éîëäàøëàðûéëà ãàéûòìàñû æàèçäèð. Áó ùàëäà åùòèéàòà ÿñàñÿí Íèñà òÿâàôû âÿ íàìàçû ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð.
Íèñà òÿâàôûíûí äþðäöíæö äþâðÿñèíè òàìàìëàäûãäàí ñîíðà àéëûã àäÿò îëàðñà, äþâðÿëÿðèí ãàëàíëàðûíû òÿðê åäèá, ñÿôÿð éîëäàøëàðûéëà ýåðè ãàéûòìàñû æàèçäèð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí, ýåðè ãàëàí äþâðëÿðè âÿ íàìàçû ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 424: Íèñà òÿâàôûíû âÿ íàìàçûíû óíóòìàã, öìðÿ òÿâàôûíû âÿ íàìàçûíû óíóòìàã êèìèäèð. Áóíóí ùþêìö 329-æó ìÿñÿëÿäÿ êå÷äè.
Ìÿñÿëÿ 425: Ùÿææè-òÿìÿòòþíö éåðèíÿ éåòèðÿí êèøè, Íèñà òÿâàôû âÿ íàìàçûíû éåðèíÿ éåòèðäèêäÿí ñîíðà ãàäûíëàð îíà ùàëàë îëàð. Ùÿææè-òÿìÿòòþ åòìÿêäÿ îëàí áèð ãàäûí, Íèñà òÿâàôû âÿ íàìàçûíû éåðèíÿ éåòèðñÿ êèøèëÿð îíà ùàëàë îëàð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí åâëÿíìÿê 13-æö ýöíöí çþùðöíÿäÿê ùàðàìäûð. Îíäàí ñîíðà åùðàìëûéà ùàðàì îëàí åùðàìûí áöòöí ùàðàìëàðû ùàëàë îëàð. Àíæàã äàùà ÿââÿë çèêð åäèëÿí ùÿðÿìäÿ ùàðàì îëàí øåéëÿð ùÿì åùðàìëûéà, ùÿì äÿ åùðàìëû îëìàéàíà ùàðàìäûð
Ùÿææ âàæèáëÿðèíèí îí èêèíæè, îí áèðèíæè âÿ îí ö÷öíæö ýåæÿëÿð Ìèíàäà ãàëìàãäûð. Îíäà ãöðáÿò âÿ èõëàñ ãÿñäè øÿðòäèð. Áóíà ýþðÿ ùÿææ åäÿí øÿõñ, Òÿâàô âÿ íàìàçû âÿ ñÿ’éè åòìÿê ö÷öí îðàéà ãàéûòìàëûäûð. Åùðàìäà îëàí øÿõñ îâ åòìÿêäÿí ÷ÿêèíìÿìèø îëñà, îí ö÷öíæö ýåæÿíè äÿ îðàäà ãàëìàëûäûð. Åéíè øÿêèëäÿ åùòèéàòà ÿñàñÿí, ãàäûíëà ÿëàãÿäÿ îëàí øÿõñ (îí ö÷öíæö ýåæÿíè îðàäà) ãàëìàëûäûð. Àíæàã áó èêèñèíäÿí áàøãà îí èêèíæè ýöí çþùðäÿí ñîíðà Ìèíàäàí àéðûëìàã æàèçäèð. Àììà îí ö÷öíæö ýåæÿ îëóíæàéà ãÿäÿð îðàäà îëàðñà, î ýåæÿíè øÿôÿã (äàí, ñöáù) ÷ûõàíàäÿê îðàäà ãàëìàëàðû ëàçûìäûð.
Ìÿñÿëÿ 426: ßýÿð õàðèæ îëìàüà ùàçûðëàøûá, þç éåðèíäÿí ùÿðÿêÿò åòñÿ, ëàêèí èçäèùàì ñÿáÿáèíäÿí âÿ éà áóíà îõøàð áèð ñÿáÿáÿ ýþðÿ îðàäàí àéðûëà áèëìÿñÿ, ìöìêöí îëäóüó òÿãäèðäÿ ýåæÿ îðàäà ãàëìàëûäûð. ßýÿð ìöìêöí îëìàçñà âÿ éà ÷îõ ÿçèééÿò îëàðñà, îðàäàí àéðûëìàñû æàèçäèð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí, áèð ãîéóí êÿôôàðÿ âåðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 427: Ìèíàäà ýåæÿëÿìÿê, ýåæÿíèí ùàìûñûíû îðàäà ãàëìàã øÿðò äåéèëäèð. Ëàêèí, êå÷ÿí ìÿñÿëäÿêè ùàë èñòèñíàäûð. Áóíà ýþðÿ ýåæÿíèí ÿââÿëèíäÿí éàðûñûíà ãÿäÿð îðàäà ãàëàðñà, ýåæÿíèí éàðûñûíäàí ñîíðà àéðûëìàñû æàèçäèð.
ßýÿð ýåæÿíèí ÿââÿëèíäÿ âÿ éà äàùà ÿââÿë îðàäàí àéðûëàðñà, øÿôÿã (ñöáù; äàí) ÷ûõìàçäàí ýåðè äþíìÿñè ëàçûìäûð. Ùÿòòà åùòèéàòà ÿñàñÿí ýåæÿ éàðûñûíäàí ÿââÿë ãàéûòìàëûäûð.
ßâëà âÿ åùòèéàòà ÿñàñÿí, ýåæÿíèí èëê éàðûñûíû îðàäà ãàëûá ñîíðà àéðûëàí øÿõñ øÿôÿã ÷ûõìàçäàí ÿââÿë Ìÿêêÿéÿ ýèðìÿìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 428: Àøàüûäàêû áèð íå÷ÿ ãðóï ýåæÿíè Ìèíàäà ãàëìàãäàí ìöñòÿñíàäûðëàð:
1) Îðàäà ãàëìàüû áþéöê ÿçèééÿò âÿ çÿùìÿòÿ ñÿáÿá îëàæàã âÿ éà îðàäà ãàëàðñà ìàë, æàí âÿ íàìóñ ãîðõóñó îëàí øÿõñ.
2) Ìèíàäàí ýåæÿíèí ÿââÿëè âÿ éà îíäàí ãàáàã õàðèæ îëàí øÿõñ; Ìÿêêÿäÿ ýåæÿ éàðûñûíäàí ÿââÿë ñöáù àçàíûíà ãÿäÿð áöòöí áó ìöääÿòè èáàäÿòÿ ìÿøüóë îëàí øÿõñ. (éåìÿê, è÷ìÿê âÿ áóíóí êèìè çÿðóðè øåéëÿðÿ âàõò ñÿðô åòìÿê èñòèñíàäûð)
3) Ìèíàéà ãàéûòìàã ö÷öí Ìÿêêÿäÿí ÷ûõûá ßãÿáÿéè-Ìÿäÿíèíäÿí êå÷ÿí øÿõñèí Ìèíàéà ÷àòìàçäàí ÿââÿë éîëäà éàòìàñû æàèçäèð.
4) Ìÿêêÿäÿ ùàæûëàðà ñó ÷àòäûðìàã èøèíäÿ îëàí øÿõñëÿð.
Ìÿñÿëÿ 429: Ìèíàäà ýåæÿ ãàëìàéàí øÿõñ ùÿð ýåæÿ ö÷öí áèð ãîéóí êÿôôàðÿ âåðìÿëèäèð. ßââÿëêè ìÿñÿëÿëÿðäÿ çèêð åäèëÿí 2, 3 âÿ 4-æö ãðóïëàð ö÷öí êÿôôàðÿ âàæèá äåéèëäèð. Àììà áèðèíæè ãðóï åùòèéàòà ÿñàñÿí êÿôôàðÿ âåðìÿëèäèð. Ùÿì÷èíèí óíóòìàã âÿ ùþêìö áèëìÿö îðàäà ãàëìàéàíëàðûí ùþêìö äÿ áóäóð.
Ìÿñÿëÿ 430: Ìèíàäàí àéðûëûá îí ö÷öíæö ýåæÿ îëäóãäàí ñîíðà áèð èø ö÷öí îðàéà ãàéûäàí øÿõñèí ýåæÿíè îðàäà ãàëìàñû âàæèá äåéèëäèð.
Ùÿææèí âàæèáëÿðèíäÿí îí ö÷öíæöñö, ö÷ Ðÿìéè-æÿìÿðàòäûð. (áèðèíæè, îðòà âÿ ñîí øåéòàí äàøëàìà).
Çèêð îëóíàí ðÿìé (äàøëàìà) îí áèðèíæè âÿ îí èêèíæè ýöí âàæèáäèð. ßýÿð 13-æö ýåæÿíè Ìèíàäà ãàëñà, åùòèéàòà ÿñàñÿí 13-æö ýöí äÿ âàæèáäèð.
Ùÿð áèð øÿõñèí, øÿõñÿí þçöíöí øåéòàí äàøëàìàñû âàæèáäèð. Èõòèéàð ùàëûíäà íàèá òóòìàã æàèç äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 431: Èëê ÿââÿë Æÿìÿðÿíè äàøëàìàã, îíäàí ñîíðà îðòà æÿìÿðÿíè âÿ îíäàí ñîíðà äà Æÿìÿðÿéè-ßãÿáÿíè äàøëàìàã âàæèáäèð. ßýÿð áó òÿðòèáèí õèëàôûíà ÿìÿë åäÿðñÿ, èñòÿð ùþêìö áèëìÿìÿê, èñòÿð óíóòãàíëûã öçöíäÿí îëñóí, ýÿðÿê ÿìÿëè, äåéèëÿí òÿðòèáëÿ éåíèäÿí éåðèíÿ éåòèðñèí.
ßýÿð óíóòãàíëûã âÿ éà øÿð’è ùþêìö áèëìÿìÿê ñÿáÿáèíÿ ýþðÿ áèð æÿìÿðÿéÿ äþðä äàø àòàðñà, î áèðè æÿìÿðÿíè äàøëàéûá ãóòàðäûãäàí ñîíðà éàäûíà äöøñÿ âÿ éà ùþêìö þéðÿíñÿ, äþðä äàøëà äàøëàäûüû æÿìÿðÿéÿ ö÷ äàø ÿëàâÿ åòñÿ, êèôàéÿò åäÿð. Î áèðè äàøëàäûüû æÿìÿðÿíè éåíèäÿí äàøëàìàñû ëàçûì äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 432: Ùÿææ ÿìÿëëÿðèíäÿí äþðäöíæö âàæèáèí ùþêìöíäÿ çèêð åòäèéèìèç Æÿìÿðÿéè Óãáàíûí äàøëàìà âàæèáëÿðè, áó ö÷ æÿìÿðÿíè äàøëàìàüà äà øàìèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 433: Æÿìÿðÿëÿðè ýöíäöç äàøëàìàã âàæèáäèð. Àììà áó ùþêìäÿí, ÷îáàíëàð, ãîðõó âÿ àé áàøãà áèð ñÿáÿáÿ ýþðÿ ýöíäöç Ìèíàäà ãàëà áèëìÿéÿíëÿð èñòèñíàäûð. Áó øÿõñëÿðèí ýöíäöç äàøëàìàã èøèíè, ùÿìèí ýöíöí ýåæÿñèíäÿ éåðèíÿ éåòèðìÿëÿðè æàèçäèð. ßýÿð áóíó äà åäÿ áèëìÿçëÿðñÿ, áöòöí ýöíëÿðèí äàøëàìàñûíû áèð ýåæÿäÿ æÿì åòìÿëÿðè æàèçäèð.
Ìÿñÿëÿ 434: Ùÿð ùàíñû áèð øÿõñ, øÿð’è ùþêìö áèëìÿéÿðÿê âÿ éà óíóäàðàã îí áèðèíæè ýöí äàøëàìàçñà, îíó îí èêèíæè ýöí ãÿçà åòìÿëèäèð. Åéíè øÿêèëäÿ îí èêèíæè ýöí åäÿ áèëìÿéÿí, îí ö÷öíæö ýöí ãÿçà åòìÿëèäèð. Ãÿñäÿí äàøëàìàéàíûí äà ùþêìö åùòèéàòà ÿñàñÿí åéíèäèð.
Åùòèéàò áóäóð êè, ÿäà èëÿ ãÿçà àðàñûíäà ôàñèëÿ âåðñèí. Áåëÿ êè, ãÿçàíû ÿäàäàí ÿââÿëÿ ñàëñûí. Ìöñòÿùÿáá åùòèéàòà ÿñàñÿí ãÿçàíû ýöíöí èëê âàõòûíäà âÿ ÿäàíû çþùð âàõòûíäà éåðèíÿ éåòèðñèí.
Ìÿñÿëÿ 435: Ðÿìéè-Æÿìÿðàòû óíóòãàíëûã âÿ éà øÿð’è ùþêìö áèëìÿìÿê ñÿáÿáèíÿ ýþðÿ éåðèíÿ éåòèðìÿéÿí øÿõñ, Ìÿêêÿäÿ éàäûíà äöøÿð âÿ éà ùþêìö þéðÿíÿðñÿ, Ìèíàéà ãàéûäûá Ðÿìéè (äàøëàìàã) éåðèíÿ éåòèðìÿñè âàæèáäèð. ßýÿð äàøëàìà èêè âÿ éà ö÷ ýöí ýåæèêäèðèëìèøäèðñÿ, åùòèéàòà ÿñàñÿí ýåæèêäèðèëÿíè ÿââÿë éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Áèð ýöíöí ãÿçàñû èëÿ îíäàí ñîíðàêû ýöíöí ãÿçàñû àðàñûíäà áèð ìèãäàð ôàñèëÿ åòìÿëèäèð.
Ìÿêêÿäÿí àéðûëäûãäàí ñîíðà éàäûíà äöøÿð âÿ éà âàæèá îëäóüóíó þéðÿíÿðñÿ îíó éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí ýåðè ãàéûòìàñû âàæèá äåéèëäèð. Ýÿëÿí èë ùÿææÿ ýåòìÿëè îëàðñà, ìöñòÿùÿáá åùòèéàòà ÿñàñÿí ãÿçàíû øÿõñÿí þçö éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. ßýÿð ùÿææÿ ýåòìÿéÿæÿêñÿ, íàèá òóòìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 436: ßýÿð áèð øÿõñ öçöðëö ñÿáÿáÿ ýþðÿ (ìÿñÿëÿí; õÿñòÿëèê êèìè) øÿõñÿí þçö ðÿìé åäÿ áèëìÿñÿ, ýÿðÿê ðÿìé åòìÿê ö÷öí íàèá òóòñóí. Þâëà áóäóð êè, èìêàí îëäóüó òÿãäèðäÿ þçö æÿìÿðÿëÿðèí éàíûíäà îëñóí âÿ íàèá äÿ îíóí éàíûíäà ðÿìé åòñèí. ßýÿð öçðëö øÿõñèí ðÿìé âàõòû êå÷ìÿçäÿí ÿââÿë öçðöí àðàäàí ãàëõìàñûíà öìèäè îëñà âÿ òÿñàäöôÿí øÿõñèí öçðö, ðÿìéèí âàõòû êå÷ìÿçäÿí ÿââÿë îëàí øÿõñèí öðÿéè êå÷ÿðñÿ, î çàìàí îíóí òÿðÿôèíäÿí éàõûíû âÿ éà âÿëèñè ðÿìé åòìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 437: Òÿøðèã ýöíëÿðèíäÿ ãÿñäÿí ðÿìéè òÿðê åäÿí øÿõñèí ùÿææè áàòèë îëìàç. Åùòèéàòà ÿñàñÿí, þçö øÿõñÿí ùÿææÿ ýåòäèéè òÿãäèðäÿ âÿ éà íàèáèíèí âàñèòÿñè èëÿ îíó ýÿëÿí èë ãÿçà åòìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 438: Ìÿñäóä, åùðàì áàüëàäûãäàí ñîíðà äöøìÿí âÿ éà îíóí êèìè øåé òÿðÿôèíäÿí ùÿææ âÿ éà öìðÿ ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí ìöãÿääÿñ éåðëÿðÿ éåòèøìÿéèíÿ ìàíåÿ îëóíàí øÿõñäèð.
Ìÿñÿëÿ 439: Ìÿñäóä îëàí øÿõñ öìðÿéè-ìöôðÿäÿäÿ, þçö èëÿ ãóðáàíëûã ýÿòèðìèøäèðñÿ, îíóí ãàðøûñû àëûíäûüû éåðäÿ ãóðáàí êÿñèá åùðàìäàí ÷ûõìàñû æàèçäèð.
ßýÿð þçö èëÿ ãóðáàíëûã ýþòöðìÿéèá âÿ åùðàìäàí ÷ûõìàã èñòÿéèðñÿ, äÿâÿ, èíÿê âÿ éà ãîéóí ãóðáàíëûã ùàçûðëàéûá ãóðáàí êÿñìÿëèäèð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí îíñóç (éÿ’íè, ãóðáàí êÿñìÿäÿí) åùðàìäàí ÷ûõìàìàëûäûð.
Åòèéàò âàæèá îäóð êè, ñà÷û ãûðõìàã âÿ éà ãûñàëòìàüû, êå÷ÿí ùÿð èêè ùàëäà, ãóðáàí êÿñìÿéÿ ÿëàâÿ åòñèí.
Àììà öìðåéè-òÿìÿòòþäÿ ìÿñäóä îëñà, ùÿææäÿí äÿ ìÿñäóä åäèëìèøñÿ, ùþêìö éóõàðûäà çèêð åäèëäèéè êèìèäèð. ßýÿð îëìàñà, äàéàíàæàãëàðäàí ÿââÿë Àëëàùûí åâèíÿ ÷àòìàñû ãàäàüàí îëóíàí øÿõñ êèìè áèð èíñàíûí âÿçèôÿñèíèí ùÿææè èôðàäà ÷åâðèëìÿñè óçàã áèð åùòèìàë äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 440: Ùÿææè-òÿìÿòòþäÿ ìÿñäóä îëàíûí äàéàíàæàãëàðà âÿ éà ñàäÿæÿ Ìÿø’ÿðÿ ÷àòìàñû ãàäàüàí îëóíìóøäóðñà, åùòèéàò áóäóð êè, Òÿâàô âÿ ñÿ’éè åòñèí, ñà÷ûíû ãûðõäûðñûí âÿ áèð ãîéóí ãóðáàí êÿñèá ñîíðà åùðàìäàí õàðèæ îëñóí.
ßýÿð òÿâàô âÿ ñÿ’éäÿí ãàäàüàí îëóíñà âÿ Òÿâàô âÿ ñÿ’é éåðèíÿ éåòèðìÿéÿ ãîéìàñàëàð, áåëÿ îëàí ùàëäà íàèá äÿ òóòà áèëìÿéèá åùðàìäàí õàðèæ îëìàã èñòÿñÿ, åùòèéàò áóäóð êè, ãóðáàí êÿññèí, ñà÷ûíû ãûðõäûðñûí âÿ éà ãÿñàëòñûí.
ßýÿð íàèá òóòà áèëÿðñÿ, íàèá òóòìàñûíûí êèôàéÿò åòìÿñè óçàã áèð ýþðöø äåéèëäèð. Áóíà ýþðÿ òÿâàô âÿ ñÿé ö÷öí íàèá òóòìàëû, íàèá áóíëàðû éåðèíÿ éåòèðäèêäÿí ñîíðà þçö øÿõñÿí òÿâàô íàìàçûíû ãûëìàëûäûð.
ßýÿð Ìèíà ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿñè ö÷öí îðàéà ÷àòìàñû ãàäàüàí îëóíñà, èìêàíû âàðñà äàøëàìàã âÿ ãóðáàí êÿñìÿê ö÷öí íàèá òóòìàëû, ñîíðà ñà÷ûíû ãûðõäûðûá âÿ éà ãûñàëäûá ñà÷ûíû ìöìêöí îëäóüó òÿãäèðäÿ Ìèíàéà ýþíäÿðìÿëè âÿ ÿìÿëëÿðèí ãàëàíûíû éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. ßýÿð íàèá òóòà áèëìèðñÿ, ãóðáàí êÿñìÿñè âàæèá äåéèëäèð. Àììà îíóí ÿâÿçèíÿ îðóæ òóòìàëûäûð. Ùÿì÷èíèí äàøëàìàñû äà âàæèá äåéèëäèð. Àììà ýÿëÿí èë ùÿææ åäÿæÿêñÿ øÿõñÿí ðÿìéè éåðèíÿ éåòèðìÿñè âÿ ÿýÿð ùÿææ åòìÿéÿæÿêñÿ, íàèá òóòàðàã ùÿææ åòäèðìÿñè åùòèéàòà ÿñàñÿíäèð. Ñîíðà ùÿææèí, ñà÷û ãûðõìàã âÿ éà ãûñàëòìàã êèìè, ãàëàí ÿìÿëëÿðèíè âÿ Ìÿêêÿ ÿìÿëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Îíäàí ñîíðà äà åùðàì èëÿ ùàðàì îëàí áöòöí øåéëÿð, ãàäûíëàð äà äàõèë îëìàãëà ùàëàë îëàð, áàøãà áèð øåé åòìÿñè ýÿðÿê äåéèëäèð.
Ìÿñÿëÿ 441: Ùÿææ âÿ éà öìðÿäÿí ãàðøûñû àëûíàí øÿõñ ãóðáàí åòìÿêëÿ åùðàìûíäàí õàðèæ îëñà, ùÿææ âÿ öìðÿäÿ îíóí ö÷öí êèôàéÿò åòìÿç. ßýÿð ãÿñäè «Ùÿææÿòóë-Èñëàì» îëñà âÿ èñòèòàÿòè áîéíóíäà ìöñÿüüÿð îëñà «Ùÿææÿòóë-Èñëàì»û ñîíðà éåðèíÿ éåòèðìÿñè âàæèáäèð.
Ìÿñÿëÿ 442: ßýÿð áèð øÿõñèí, Ìèíàäà ýåæÿëÿìÿê âÿ ðÿìéè-æÿìÿðàòäàí (äàøëàìàäàí) þòðö ãàéûòìàñûíûí ãàðøûñû àëûíñà, ùÿææèíèí ñÿùèùëèéèíÿ çÿðÿð éåòèøìÿç. Ìÿñäóäóí ùþêìö äÿ îíà àèä îëìàç. Ìöñòÿùÿáá-åùòèéàòà ÿñàñÿí, ìöìêöí îëäóüó òÿãäèðäÿ, ùÿìèí èë äàøëàìàã ö÷öí íàèá òóòìàëûäûð. Íàèá òóòìàüà èìêàíû îëìàñà ýÿëÿí èë ùÿææ åòäèéè òÿãäèðäÿ þçö øÿõñÿí ãÿçàñûíû éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð. Ùÿææÿ ýåòìÿäèéè òÿãäèðäÿ, íàèá òóòàðàã ãÿçàñûíû éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 443: Ìÿñäóäóí êÿñÿæÿéè ãóðáàíûí èíÿê, äÿâÿ âÿ éà ãîéóí îëìàñûíûí ôÿðãè éîõäóð. ßýÿð ãóðáàíû ùàçûðëàéà áèëìÿñÿ, åùòèéàòà ÿñàñÿí îíóí éåðèíÿ îí ýöí îðóæ òóòìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 444: Ùÿææ åùðàìûíû áàüëàéàí øÿõñ, ÿýÿð Ìÿøÿðäÿ äàéàíìàçäàí ÿââÿë þç ãàäûíû èëÿ éàõûíëûã åòñÿ åùðàìûí ùàðàìëàðûíäà çèêð îëóíäóüó êèìè, âàæèáäèð êè, ùÿææèíè òàìàìëàéûá èêèíæè äÿôÿ éåðèíÿ éåòèðñèí. Áóíà ýþðÿ òàìàìëàìàíûí ãàðøûñû àëûíàðñà, ìÿñäóäóí ùþêìëÿðè îíà àèä îëàð. Ëàêèí åùðàìäàí õàðèæ îëìàãäàí þòðö âàæèáè ãóðáàíà ÿëàâÿ åäÿðÿê, æèìàíûí êÿôôàðÿñèíè äÿ âåðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 445: Ìÿùñóð, åùðàì áàüëàäûãäàí ñîíðà ùÿææ âÿ éà öìðÿ ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí ìöãÿääÿñ ìÿêàíëàðà ýåòìÿñèíÿ õÿñòÿëèê âÿ éà áó êèìè ìàíåÿëÿðèí, ìàíåÿ îëäóüó øÿõñäèð.
Ìÿñÿëÿ 446: ßýÿð áèð øÿõñ öìðÿéè-òÿìÿòòþ âÿ éà öìðÿéè-ìöôðÿäÿäÿ ìÿùñóð îëñà âÿ åùðàìäàí ÷ûõìàã èñòÿñÿ, ãóðáàíëûã âÿ éà ãèéìÿòèíè (ïóëóíó) ñÿôÿð éîëäàøëàðû èëÿ Ìÿêêÿéÿ ýþíäÿðìÿëèäèð. Îíëàðëà ìöÿééÿíëÿøäèðèëìèø áèð ýöíäÿ Ìÿêêÿäÿ ãóðáàí êÿñìÿëÿðè ùàããûíäà ñàçèø áàüëàìàëûäûð. Ùÿìèí ýöí îëäóüó âàõò, ñà÷ûíû ãûðõäûðûá âÿ éà ãûñàëäûá åùðàìäàí õàðèæ îëñóí.
Ãóðáàíëûã âÿ éà ãèéìÿòèíè (ïóëóíó) ýþíäÿðìÿéÿ àäàì òàïìàäûüû òÿãäèðäÿ èñÿ, îëäóüó éåðäÿ ãóðáàí êÿñèá åùðàìäàí ÷ûõìàñû æàèçäèð.
ßýÿð ùÿææäÿ ìÿùñóð îëñà, ùþêìö êå÷ÿí ùþêì êèìèäèð. Àììà ãóðáàíëûã, áàéðàì ýöíö Ìèíàäà êÿñèëìÿëèäèð. Çèêð åäèëÿí éåðëÿðäÿ ìÿùñóðóí åùðàìäàí ÷ûõìàñû, ãàäûíëàð èñòèñíà îëìàãëà, åùðàìûí ùàðàìëàðûíûí ùàëàë îëìàñûíà ñÿáÿá îëóð. Àíæàã ùÿææ éà öìðÿäÿ òÿâàô åäèá Ñÿôà èëÿ Ìÿðâà àðàñûíäà ñÿ’é åòäèêäÿí ñîíðà ãàäûí äà ùàëàë îëàð.
Ìÿñÿëÿ 447: Öìðÿ åùðàìû áàüëàéàí øÿõñ õÿñòÿ îëàð âÿ ãóðáàíëûüû Ìÿêêÿéÿ ýþíäÿðÿðñÿ, ñîíðà õÿñòÿëèéè àçàëàðñà, áåëÿ êè, ñÿôÿðÿ äàâàì åäèá ãóðáàíëûã êÿñèëìÿçäÿí ÿââÿë Ìÿêêÿéÿ ÷àòà áèëÿðñÿ, ñÿôÿðèíÿ äàâàì åäèá, Ìÿêêÿéÿ ýåòìÿñè âàæèáäèð. ßýÿð öìðÿñè ìöôðÿäÿ îëñà, ýÿðÿê îíó òàìàìëàñûí âÿ îíäàí áàøãà îíà ùå÷ íÿ âàæèá äåéèë.
ßýÿð öìðÿéè-òÿìÿòòþ îëàðñà, ÿðÿôÿ ýöíö çþùðäÿí ÿââÿë ÿìÿëëÿðèíè áàøà ÷àòäûðà áèëñÿ, èøêàëû éîõäóð. ßýÿð ÷àòäûðà áèëìÿñÿ, çàùèð áóäóð êè, ùÿææè èôðàä ùÿææèíÿ ÷åâðèëèð.
Ùÿð èêè ùàëäà äà, ÿýÿð ãóðáàíëûã ýþíäÿðìÿìèø îëñà, õÿñòÿëèéè ñàüàëàíàäÿê ñÿáð åäèá Ìÿêêÿéÿ äîüðó ñÿôÿð åòìÿ ýöæöíÿ ìàëèê îëàðñà äà åéíè ùþêìö äàøûéûð.
Ìÿñÿëÿ 448: Ùÿææ åùðàìû áàüëàéàí øÿõñ õÿñòÿ îëàð âÿ ãóðáàíëûã ýþíäÿðÿð, ñîíðà èñÿ õÿñòÿëèéè àçàëàðñà, ùÿææÿ éåòèøÿæÿéèíÿ ýöìàí åòñÿ âàæèáäèð êè, éîëà ÷ûõñûí. Áó ùàëäà ùÿð èêè äàéàíàæàüà âÿ éà ñàäÿæÿ Ìÿø’ÿðÿ ÷àòàðñà - äàùà ÿââÿëäÿ âåðèëÿí èçàùëà - ùÿææÿ éåòèøÿí ùåñàá îëóíàð. Áóíà ÿñàñÿí äÿ èáàäÿòèíè âÿ ãóðáàíûíû éåðèíÿ éåòèðÿð. Àììà ùå÷ áèðèñèíÿ ÷àòà áèëìÿçñÿ, ÷àòìàçäàí ÿââÿë ãóðáàíûíû êÿñìÿìèøäèðñÿ, ùÿææè öìðÿéè-ìöôðÿäÿéÿ ÷åâðèëÿð. ßýÿð ãóðáàíû êÿñèëìèøäèðñÿ, ñà÷ûíû ãûðõäûðûá âÿ éà ãûñàëäûá åùðàìäàí õàðèæ îëàð. Ãàäûíëàðäàí áàøãà ùÿð øåé îíà ùàëàë îëàð. Ãàäûí äà ùÿææ âÿ éà öìðÿíèí òÿâàôû âÿ ñÿ’éèíè éåðèíÿ éåòèðäèêäÿí ñîíðà ùàëàë îëàð.
Ìÿñÿëÿ 449: ßýÿð áèð øÿõñ õÿñòÿëèê âÿ áóíà áÿíçÿð øåéëÿ òÿâàô âÿ ñÿ’éäÿí ìÿùñóð îëñà, òÿâàô âÿ ñÿ’éè éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí íàèá òóòìàñû æàèçäèð. Òÿâàô íàìàçûíû, íàèáèí òÿâàôûíäàí ñîíðà øÿõñÿí þçö ãûëìàëûäûð.
ßýÿð Ìèíàéà ýåòìÿê âÿ îíóí èáàäÿòëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿêäÿí ìÿùñóð îëñà, ýÿðÿê ðÿìé (äàøëàìà) âÿ ãóðáàí êÿñìÿêäÿí þòðö íàèá òóòñóí. Íàèáèí âàñèòÿñè èëÿ îíëàðû éåðèíÿ éåòèðäèêäÿí ñîíðà ñà÷ûíû ãûðõäûðñûí âÿ éà ãûñàëòñûí. Ìöìêöí îëäóüó òÿãäèðäÿ ñà÷ûíû Ìèíàéà ýþíäÿðìÿëè âÿ ùÿææèíèí òàìàìëàíìàñû ö÷öí ùÿææ ÿìÿëëÿðèíèí ãàëàí ùèññÿñèíè äÿ éåðèíÿ éåòèðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 450: Ìÿùñóð îëàí øÿõñ ãóðáàíëûã ýþíäÿðÿðñÿ, ëàêèí ãóðáàíëûã éåðèíÿ ÷àòìàçäàí ÿââÿë ñà÷ûíûí ÷îõëóüóíäàí âÿ éà áàøãà áèð ñÿáÿáÿ ýþðÿ áàøû àüðûéàðñà ñà÷ûíû êÿñìÿñè æàèçäèð. Áóíäàí ñîíðà, îëäóüó éåðäÿ áèð ãîéóíó ãóðáàí êÿñìÿëèäèð. Ö÷ ýöí îðóæ òóòìàëûäûð âÿ éà àëòû éîõñóëà, ùÿð áèðèíÿ èêè ìöää òÿàì (äàùà ÿââÿë ùÿð ìöää òÿàì 750 ãðàì îëäóüóíó áÿéàí åòìèøäèê) âåðìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 451: Ùÿææ âÿ éà öìðÿäÿ ìÿùñóð îëàí øÿõñ ãóðáàíëûüûíû ýþíäÿðèá åùðàìäàí ÷ûõäûãäà, ùÿææ âÿ éà öìðÿ éåðèíÿ êèôàéÿò åòìÿç. Áóíà ýþðÿ íèééÿòè «Ùÿææÿòó-Èñëàì» îëñà âÿ èñòèòàÿòè äàâàì åäÿðñÿ âÿ éà ÿââÿëäÿí ùÿææ âàð èäèñÿ ñîíðàäàí òÿêðàðÿí ùÿææ åòìÿëèäèð.
Ìÿñÿëÿ 452: Ìÿùñóð îëàí øÿõñ, íÿ ãóðáàíëûã íÿ äÿ ãèéìÿòèíè (ïóëóíó) ùàçûð åäÿ áèëìÿñÿ, îíóí éåðèíÿ îí ýöí îðóæ òóòìàëûäûð.
Ìÿñÿëÿ 453: ßýÿð åùðàìëû, ùÿææ âÿ éà öìðÿ ÿìÿëëÿðèíè éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí ìöãÿääÿñ ìÿêàíëàðà äîüðó éîëóíà ìÿñäóä âÿ éà ìÿùñóðäàí áàøãà áèð ñÿáÿáÿ ýþðÿ äàâàì åäÿ áèëìÿñÿ, öìðÿ-è-ìöôðÿäÿ áàüëàéûáñà, îëäóüó éåðäÿ ãóðáàí êÿñìÿñè æàèçäèð. Åùòèéàòà ÿñàñÿí ñà÷û ãûðõìàüû âÿ éà ãûñàëòìàüû îíà ÿëàâÿ åòìÿëè âÿ åùðàìäàí ÷ûõìàëûäûð.
Ùÿì÷èíèí öìðÿéè-òÿìÿòòþ åùðàìû áàüëàéûá ùÿææÿ äÿ ÷àòà áèëìÿñÿ, åéíè ùþêìö äàøûéûð. ßêñ òÿãäèðäÿ èñÿ, çàùèð áóäóð êè, öìðÿñè èôðàä ùÿææèíÿ ÷åâðèëèð.
ßýÿð ùÿææ åùðàìû áàüëàéûá ùÿð èêè äàéàíàæàüà âÿ éà ñàäÿæÿ Ìÿø’ÿðÿ ÷àòà áèëìÿçñÿ, öìðÿéè-ìöôðÿäÿ èëÿ åùðàìäàí ÷ûõìàëûäûð.
ßýÿð òÿâàô âÿ ñÿ’éè éåðèíÿ éåòèðìÿêäÿí þòðö îíëàðûí éåðèíÿ éåòèøÿ áèëìÿñÿ âÿ éà Ìèíàéà, îðàäàêû ÿìÿëÿðè éåðèíÿ éåòèðìÿê ö÷öí éåòèøÿ áèëìÿçñÿ, áó èêèñèíèíäÿ ùþêìö 449-ìÿñÿëÿäÿêè ùþêìëÿ åéíèäèð.
Ìÿñÿëÿ 454: Áÿ’çè ìö÷òÿùèäëÿð áóéóðìóøäóðëàð êè, ùÿææ âÿ éà öìðÿ ö÷öí åùðàì áàüëàéàí øÿõñ þçö èëÿ ãóðáàíëûã ýÿòèðìÿìèøäèðñÿ âÿ åùðàì áàüëàéàðêÿí Àëëàù-òÿàëà èëÿ; ìöãÿääÿñ ìÿêàíëàðà ùÿð íÿ ñÿáÿáÿ îëàðñà îëñóí, ñÿôÿðè äàâàì åòäèðÿ áèëìÿäèéè òÿãäèðäÿ îíó ùàëàë, éÿ’íè åùðàìñûç ñàéìàñû ùàããûíäà øÿðòëÿøèðñÿ âÿ òÿñàäöôÿí äöøìÿí âÿ éà õÿñòÿëèê êèìè áèð ìàíåÿ (ÿíýÿë) îðòàéà ÷ûõàðñà êè, Àëëàùûí åâèíÿ âÿ éà äàéàíàæàãëàðà ÷àòìàñûíà ìàíåÿ îëàðñà, øÿðòëÿøìÿíèí íÿòèæÿñè îëàðàã, ìàíåÿ îëàð-îëìàç åùðàìäàí ÷ûõìûø îëàð âÿ åùðàìûí áöòöí ùàðàìëàðû îíóí ö÷öí ùàëàë îëàð.
Åùðàìäàí ÷ûõìàã ö÷öí ãóðáàí êÿñìÿñè, ñà÷ûíû ãûðõäûðûá âÿ éà ãûñàëòìàñû âàæèá äåéèëäèð. Ùÿì÷èíèí ìÿùñóð îëäóüó òÿãäèðäÿ, ãàäûíëàðûí ùàëàë îëìàñû ö÷öí òÿâàô âÿ ñÿ’é åòìÿñè âàæèá äåéèëäèð. Áó ñþç ùÿð÷ÿíä, âÿæùäÿí õàëè îëìàñà äà, åùòèéàò âàæèá îäóð êè, êå÷ÿí ìÿñÿëÿëÿðäÿ ìÿùñóð âÿ ìÿñäóä îëàí çàìàí åùðàìäàí õàðèæ îëìàüûí êåéôèééÿòè ìþâçóñóíäà áÿéàí îëóíàíëàðà ðèàéÿò îëóíñóí.
Áóðàéà ãÿäÿð ùÿææèí âàæèá ÿìÿëëÿðèíè çèêð åòäèê. Èíäè èñÿ áèð ìèãäàð äà ìöñòÿùÿáá ÿìÿëëÿðäÿí çèêð åäÿæÿéèê. ×öíêè ôÿãèùëÿð ìöñòÿùÿáá ÿìÿëëÿðäÿí î ãÿäÿð çèêð åäèáëÿð êè, ùàìûñûíû áó ðèñàëÿäÿ çèêð åòìÿéèìèç ìöìêöí äåéèëäèð.
Áóíó äà áèëäèðìÿëèéèê êè, çèêð îëóíàæàã ìöñòÿùÿáá ÿìÿëëÿð, ôèãùè ãàéäàéà ÿñàñëàíûð. Áóíà ýþðÿ çèêð åäèëÿí ìöñòÿùÿááëÿð ðÿæà òÿëÿáè ãÿñäè èëÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿëèäèð. Éÿ’íè, ÿýÿð áóíëàð ùÿãèãÿòÿí ìöãÿääÿñ øÿðèÿòäÿí ñàäèð îëìóøäóðñà, ÿìðèíÿ òàáå îëìàã ö÷öí éåðèíÿ éåòèðèëèð. Îíëàð, ÿìð îëàðàã ñàäèð îëäóüóíà ýþðÿ éåðèíÿ éåòèðèëìÿìÿëèäèð. Çèêð åäÿæÿéèìèç ìÿêðóùëàð äà åéíè íèééÿòëÿ îëìàëûäûð.
Åùðàìûí ìöñòÿùÿááëÿðè áèð íå÷ÿ ãèñìäÿäèð:
1) ßââÿëæÿ áÿäÿíè ïàêëàìàã, äûðíàãëàðûíû êÿñìÿê, áûüëàðûíû ãûñàëòìàã, ãîëòóã âÿ ãàñûüûíûí òöêëÿðèíè òÿìèçëÿìÿê.
2) Ùÿææÿ ýåòìÿê ãÿñäè îëàí øÿõñÿ Çèëãÿ’äÿ àéûíûí ÿââÿëèíäÿí, öìðåéè-ìöôðÿäÿ ãÿñäè îëàí øÿõñÿ èñÿ, áèð àé ãàáàãäàí áàø âÿ ñàããàëûíûí òöêëÿðèíè óçàòìàã ìöñòÿùÿááäèð.
Ôÿãèùëÿðèí áÿ’çèñè äÿ áóíóí âàæèá îëäóüóíó ñþéëÿìèøäèð. Ùÿð÷ÿíä áó ñþç çÿèô îëñà äà, áó ÿìÿëè éåðèíÿ éåòèðìÿê ÿùâÿòäèð.
3) Ìèãàòäà åùðàì áàüëàìàçäàí ÿââÿë, åùðàì ãöñëö åòìÿê ìöñòÿùÿááäèð. Áó ãöñëö, ÿçùÿðÿ ÿñàñÿí, ùåéç ùàëûíäà âÿ äîüóìäàí ñîíðà ãàíû êÿñèëìÿéÿí ãàäûíûí äà åòìÿñè ñÿùèùäèð. Áó ãöñëö Ìèãàòäàí ÿââÿëÿ ñàëìàã, ìèãàòäà ñó òàïà áèëìÿéÿæÿéè òÿãäèðäÿ, æàèçäèð. Ìèãàòäàí ÿââÿëÿ ñàëäûüû òÿãäèðäÿ, Ìèãàòäà ñó òàïàðñà, ãöñëö òÿêðàð åòìÿñè ìöñòÿùÿááäèð. Áó ãöñëäÿí ñîíðà ÿýÿð ìöêÿëëÿô êè÷èê ùÿäÿñëè îëñà, ïàëòàð ýåéèíÿðñÿ âÿ éà åùðàìëûéà ùàðàì îëàí áèð øåé éåéÿðñÿ, ãöñëö òÿçÿëÿìÿê ìöñòÿùÿááäèð.
Ìöêÿëëÿô ýöíäöç ãöñë åäÿðñÿ, î ãöñë ýÿëÿí ýåæÿíèí àõûðûíàäÿê êèôàéÿò åäÿð. Ùÿì÷èíèí ÿýÿð ýåæÿ ãöñë åòñÿ ýÿëÿí ýöíöí àõûðûíàäÿê êèôàéÿòäèð.
4) Øåéõ Ñÿäóã (ð. ÿ.) ãöñë åäÿðêÿí áó äóàíû îõóìàíûí ìöñòÿùÿáá îëäóüóíó áóéóðìóøäóð: Áèñìèëëàùè âÿ áèëëàùè. ßëëàùóììÿæ’ÿëùó ëè íóðÿí âÿ òÿùóðÿí âÿ ùèðçÿí âÿ ÿìíÿí ìèí êóëëè õàóôèí. Âÿ øÿôàÿí ìèí êóëëè äàèí âÿ ñóãì. ßëëàùóììÿ òÿùùèðíè âÿ òÿùùèð ãÿëáè âÿøðÿù ëè ñÿäðè, âÿ ÿæðè ÿëà ëèñàíè ìÿùÿááÿòÿêÿ, âÿ ìèäùÿòÿêÿ, âÿññÿíàÿ ÿëÿéêÿ, ôÿ èííÿùó ëà ãóââÿòÿ ëè èëëà áèêÿ, âÿ ãÿä ÿëèìòó ÿííÿ ãèâàìÿ äèíèòòÿñëèìó ëÿêÿ, âÿë-èòòèáà’ó ëèñóííÿòè íÿáèééèêÿ ñÿëÿâàòóêÿ ÿëÿéùè âÿ àëèùè.
5) Èêè åùðàì ïàëòàðûíû ýåéèíÿðêÿí áó äóàíû îõóìàñû ìöñòÿùÿááäèð: ßëùÿìäó ëèëëàùèë-ëÿçè ðÿçÿãÿíè ìà ÿâàðè áèùè àóðÿòè âÿ ó’ÿääè ôèùè ôÿðçè, âÿ ÿ’áóäó ôèùè ðÿááè âÿ ÿíòÿùè ôèùè èëà ìà ÿìÿðÿíè. ßëùÿìäó ìèëëàùèë-ëÿçè ãÿñÿäòóùó ôÿáÿëëèæíè âÿ ÿðÿäòóùó ôÿ ÿ’àíÿíè âÿ ãÿáèëÿíè âÿ ëÿì éÿãòÿ’ áè âÿ âÿæùÿùó ÿðÿäòó ôÿ ñÿëëÿìÿíè, ôÿ ùóâÿ ùèñíè âÿ êÿùôè âÿ ùèðçè âÿ ìÿíæàéÿ âÿ çóùðè âÿ óäðÿòè ôè øèääÿòè âÿ ðÿõàè.
6) Èêè åùðàì ïàëòàðûíûí ïàìáûãäàí îëìàñû ìöñòÿùÿáäèð.
7) Åùðàìû çþùð íàìàçûíäàí ñîíðà áàüëàìàñû ìöñòÿùÿááäèð. Èìêàí îëìàéàí òÿãäèðäÿ åùðàìû âàæèá íàìàçûíäàí ñîíðà, áóíà äà èìêàíû îëìàñà, èêè âÿ éà àëòû ðÿê’ÿòëè íàôèëÿ íàìàçûíäàí ñîíðà áàüëàñûí. Áó íàìàçûí áèðèíæè ðÿê’ÿòèíäÿ Ùÿìä ñóðÿñèíäÿí ñîíðà Èõëàñ ñóðÿñèíè âÿ èêèíæè ðÿê’ÿòäÿ Æÿùä ñóðÿñèíè îõóìàñû ìöñòÿùÿááäèð. Àëòû ðÿê’ÿò íàôèëÿ íàìàçû ãûëìàñû äàùà ÿôçÿëèäèð. Íàìàçäàí ñîíðà Àëëàùà ùÿìäè-ñÿíà åäèá Ïåéüÿìáÿðÿ âÿ ÿùëè-áåéòèíÿ ñàëàâàò ýþíäÿðèá, áó äóàíû îõóìàñû ñÿâàáäûð: ßëëàùóììÿ èííè ÿñ’ÿëóêÿ ÿí òÿæ’ÿëÿíè ìèììÿí èñòÿæàáÿ ëÿêÿ, âÿ àìÿíÿ áè’àóäèêÿ. Âÿòòÿáÿ’ÿ ÿìðÿêÿ, ôÿ èííè ÿáäóêÿ âÿ ôè ãÿáçÿòèêÿ, ëà óãè èëëà ìà âÿãÿéòÿ, âÿ ëà àõóçó èëëà ìà ÿ’òÿéòÿ, âÿ ãÿä çÿêÿðòÿë-ùÿææÿ, ôÿ ÿñ’ÿëóêÿ ÿí òÿ’çèìÿ ëè ÿëÿéùè ÿëà êèòàáèêÿ, âÿ ñóííÿòè íÿáèééèêÿ ñÿëëÿëëàùó ÿëÿéùè âÿ àëèùè, âÿ òóãÿââèéÿíè ÿëà ìà çÿ’óôòó ÿíùó, âÿ òÿñëèìó ìèííè ìÿíàñèêè ôè éóñðèí ìèíêÿ âÿ ‘àôèéÿòèí, âÿæ’ÿëíè ìèí âÿôäèêÿë-ëÿçè ðÿçèòÿ âÿð-òÿçÿéòÿ âÿ ñÿììÿéòÿ âÿ êÿòÿáòÿ.
ßëëàùóììÿ èííè õÿðÿæòó ìèí øóããÿòèí áÿ’èäÿòèí âÿ ÿíôÿãòó ìà ëè èáòèüàÿ ìÿðçàòèê.
ßëëàùóììÿ ôÿ òÿììèì ëè ùÿææÿòè âÿ óìðÿòè.
ßëëàùóììÿ èííè óðèäóò-òÿìÿòòó’ÿ áèë’óìðÿòè èëÿë ùÿææè ÿëà êèòàáèêÿ âÿ ñóííÿòè íÿáèééèêÿ, ñÿëëÿëëàùó ÿëÿéùè âÿ àëèùè, ôÿ èí ÿðÿçè ëè àðèçóí éÿùáèñóíè, ôÿ õÿëëÿíè ùÿéñó ùÿáÿñòÿíè ëÿ ãÿäÿðèêÿëëÿçè ãÿääÿðòÿ ÿëÿééÿ. ßëëàùóììÿ èí ëÿì òÿêóí ùÿææÿòÿí ôÿ’óìðÿù.
ßùðÿìÿ ëÿêÿ øÿ’ðè âÿ áÿøÿðè âÿ ëÿùìè âÿ äÿìè âÿ èçàìè âÿ ìóõõè âÿ ÿñÿáè ìèíÿí-íèñàí âÿñ-ñèéàá âÿòòÿééèáè. ßáòÿüè áèçàëèêÿ âÿæùÿêÿ âÿääàðÿë-àõèðÿù.
8) Åùðàì íèééÿòèíè òÿëÿáèééÿ äåìÿêëÿ åéíè âàõòäà òÿëÿôôöç åòìÿê ìöñòÿùÿááäèð.
9) Êèøèëÿðèí òÿëÿáèéÿíè éöêñÿê ñÿñëÿ äåìÿñè ìöñòÿùÿááäèð.
10) Äàùà ÿââÿë ñþéëÿäèéèìèç êèìè òÿëÿáèééÿ äóàñû áóäóð: Ëÿááÿéêÿ ÿëëàùóììÿ ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ ëà øÿðèêÿ ëÿêÿ ëÿááÿéê, èííÿë-ùÿìäÿ âÿí-íè’ìÿòÿ ëÿêÿ âÿë-ìóëêÿ ëà øÿðèêÿ ëÿêÿ ëÿááÿéê.
Ëÿááÿéêÿ çÿë-ìÿàðèæè ëÿááÿéêÿ, ëÿááÿéêÿ äàèéÿí èëà äàðèñ-ñÿëàìè ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ üÿôôàðÿç-çóíóáè ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ ÿùëÿò-òÿëáèéÿòè ëÿááÿéê, ëÿááÿéê çÿë-æÿëàëè âÿë-èêðàìè ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ òóáäè’ó âÿë-ìÿ’àäó èëÿéêÿ ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ òÿñòÿüíè âÿ éóôòÿãÿðó èëÿéêÿ ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ ìÿðùóáÿí âÿ ìÿðüóáÿí èëÿéêÿ ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ èëàùÿë-ùÿããè ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ çÿí-íÿ’ìàè âÿë-ôÿçëèë-ùÿñÿíèë-æÿìèëè ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ êÿøøàôÿë-êóðÿáèë-èçàìè ëÿááÿéêÿ, ëÿááÿéêÿ ÿáäóêÿ âÿáíó ÿáäÿéêÿ ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ éà êÿðèìó ëÿááÿéê.
Ëÿááÿéêÿ ÿòÿãÿððÿáó èëÿéêÿ âÿ àëè ìóùÿììÿäèí ñÿëÿâàòóë-ëàùè ÿëÿéùè âÿ ÿëÿéùèì ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ áèùÿææÿòèí âÿ óìðÿòèí Ìÿ’ÿí ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ ùàçèùè ìóò’ÿòó óìðÿòèí èëÿë-ùÿææè ëÿááÿéê, ëÿááÿéêÿ òÿìàìóùà âÿ áÿëàæóùà ÿëÿéêÿ ëÿááÿéê.
11) Òÿëáèééÿëÿðè åùðàì áàüëàéàðêÿí òÿêðàð åòìÿñè âÿ éóõóäàí äóðàðêÿí ùÿð âàæèá âÿ ìöñòÿùÿáá íàìàçäàí ñîíðà, ñöâàðëû îëàíäà, ùöíäöðÿ (òÿïÿéÿ) ÷ûõàðêÿí âÿ éà åíÿðêÿí âÿ ñöáù âàõòëàðûíäà îõóìàñû ìöñòÿùÿááäèð. Ùåéç âÿ éà æóíóá îëàí ãàäûíûí äà áó òÿëáèééÿíè îõóìàñû ìöñòÿùÿááäèð. Öìðÿéè-òÿìÿòòþ åäÿí øÿõñèí, Ìÿêêÿ åâëÿðèíè ýþðöíæÿéÿ ãÿäÿð òÿëÿáèééÿíèí àðàñûíû êÿñìÿìÿñè ìöñòÿùÿááäèð. Ìÿêêÿ åâëÿðèíè ýþðäöêäÿí ñîíðà òÿëÿáèééÿíè êÿñÿ áèëÿð. 186-æû ìÿñÿëÿäÿ ñþéëÿíäèéè êèìè, éàëíûç ùÿææèí òÿëáèéÿñè ÿðÿôÿ ýöíö çþùðÿ ãÿäÿð äàâàì åäÿð.
1) Ìÿêðóùäóð êè, ãàðà ðÿíýëè åùðàì áàüëàíñûí. Áÿëêÿ ÿùâÿò îíó òÿðê åòìÿêäèð. Àü åùðàì áàüëàìàã ÿôçÿëäèð.
2) Åùðàìëûíûí ñàðû ðÿíýëè äþøÿê âÿ áàëûøäà éàòìàñû ìÿêðóùäóð.
3) ×èðêëè ïàëòàðëà åùðàì áàüëàìàã ìÿêðóùäóð. ßýÿð ïàëòàð åùðàì ùàëûíäà ÷èðêëÿíÿðñÿ, åùðàìëûíûí ñîíóíà ãÿäÿð îíó éóìàìàñû äàùà éàõøûäûð. Àììà äÿéèøäèðìÿñèíèí èøêàëû éîõäóð.
4) Íàõûøëû ïàëòàðëà åùðàì áàüëàìàã ìÿêðóùäóð.
5) Åùðàìäàí ÿââÿë ùÿíà èøëÿòìÿê, îíóí ÿñÿðè åùðàì áàüëàéàíà ãÿäÿð ãàëàðñà, ìÿêðóùäóð.
6) Ìöùðèìÿ ùàìàìà ýåòìÿê ìÿêðóùäóð. Åùòèéàò-ìöñòÿùÿááÿ ÿñàñÿí ìöùðèì þç áÿäÿíèíè ìàññàú åòäèðìÿìÿëèäèð.
7) Åùðàìëûíû ÷àüûðàðêÿí àäàìà ëÿááåéê äåéÿ æàâàá âåðìÿñè ìÿêðóùäóð. Áÿëêÿ äÿ ÿùâÿò îíó òÿðê åòìÿêäèð.
1) Ùàæû ùÿðÿìÿ ÷àòäûüû àí ìèíäèéè øåéäÿí åíèá ùÿðÿìÿ äàõèë îëìàã ö÷öí ãöñë åòìÿñè ìöñòÿùÿááäèð.
2) Àëëàù òÿàëàíûí ãàðøûñûíäà þçöíö àøàüû òóòìàã âÿ òÿâàçþêàðëûüûíà ýþðÿ ùÿðÿìÿ äàõèë îëàðêÿí àéàãéàëûí, áàøìàãëàðûíû ÿëèíÿ ýþòöðöá ùÿðÿìÿ äàõèë îëìàã ìöñòÿùÿááäèð.
3) Ùÿðÿìÿ äàõèë îëàðêÿí áó äóàíû îõóìàã ìöñòÿùÿááäèð: ßëëàùóììÿ èííÿêÿ ãóëòÿ ôè êèòàáèêÿë-ìóíçÿëè âÿ ãàóëóêÿë-ùÿããó: (Âÿ óççèíÿ ôèíàñè áèë-ùÿææè éÿ’òóêÿ ðèæàëÿí, âÿ ÿëà êóëëè çàìèðèí éÿ’òèíÿ ìèí êóëëè ôÿææèí ÿìèã). ßëëàùóììÿ âÿ èííè ÿðæó ÿí ÿêóíÿ ìèììÿí ÿæàáÿ äÿ’âÿòÿêÿ, âÿ ãÿä æè’òó ìèí øóããÿòèí áÿèäÿòèí âÿ ôÿææèí ÿìèãèí, ñàìèÿí ëèíèäàèêÿ âÿ ìóñòÿæèáÿí ëÿêÿ ìóòèÿí ëèÿìðèêÿ âÿ êóëëó çàëèêÿ áèôÿçëèêÿ ÿëÿééÿ âÿ èùñàíèêÿ èëÿééÿ, ôÿ ëÿêÿë-ùÿìäó ÿëà ìà âÿôÿãòÿíè ëÿùó ÿáòÿüè áèçàëèêÿç-çèëôÿòè èíäÿêÿ, âÿë-ãóðáÿòÿ èëÿéêÿ âÿë-ìÿíçèëÿòÿ ëÿäÿéêÿ, âÿë-ìÿüôèðÿòÿ ëèçóíóáè, âÿòòàóáÿòÿ ÿëÿééÿ ìèíùà áèìÿííèêÿ, ÿëëàùóììÿ ñÿëëè ÿëà ìóùÿììÿäèí âÿ àëè ìóùÿììÿä, âÿ ùÿððèì áÿäÿíè ÿëÿí-íàð, âÿ àìèíè ìèí ÿçàáèêÿ âÿ èãàáèêÿ áèðÿùìÿòèêÿ éà ÿðùÿìÿð-ðàùèìèí.
4) Ùÿðÿìÿ äàõèë îëäóüó çàìàí èçõèð îòóíäàí áèð ìèãäàð ýþòöðöá ÷åéíÿìÿñè ìöñòÿùÿááäèð.
Ìöêÿëëÿôèí Ìÿêêÿéè-Ìöêÿððÿìÿéÿ ýèðìÿê ö÷öí ãöñë åòìÿñè òÿâàçþêàðëûãëà ýèðìÿñè, Ìÿäèíÿ éîëóéëà ýÿëÿíëÿðèí Ìÿêêÿíèí öñòöíäÿí øÿùÿðÿ ÷ûõàðêÿí äÿ àøàüûäàí ÷ûõìàëàðû ìöñòÿùÿááäèð.
Ìöêÿëëÿôèí, Ìÿñæèäóë-Ùÿðàìà ýèðÿðêÿí ãöñë åòìÿñè àéàãéàëûí âÿ âóãàðëà ýèðìÿñè, ýèðÿðêÿí äÿ Áÿíè-Øåéáÿ ãàïûñûíäàí ýèðìÿñè, Áÿíè-Øåéáÿ ãàïûñûíûí èíäè ßñ-Ñÿëàì ãàïûñûíûí ãàðøûñûíäà îëäóüóíó äåéèðëÿð, áóíà ýþðÿ äÿ ßñ-Ñÿëàì ãàïûñûíäàí äóðóá áó äóàíû îõóìàñû ìöñòÿùÿááäèð: ßññÿëàìó ÿëÿéêÿ âÿ ðÿùìÿòóëëàùè âÿ áÿðÿêàòóù, Áèñìèëëàùè âÿ áèëëàùè âÿ ìèíÿëëàùè âÿ ìà øàÿëëàùó, âÿññÿëàìó ÿëà ÿíáèéàèëëàùè âÿ ðóñóëèùè, âÿññÿëàìó ÿëà ðÿñóëèëëàù, âÿññÿëàìó ÿëà èáðàùèìÿ õÿëèëèëëàùè, âÿëùÿìäó ëèëëàùè ðÿááèë-àëÿìèí.
Ìÿñæèäóë-Ùÿðàìà ýèðäèêäÿí ñîíðà öçöíö Êÿ’áÿéÿ òÿðÿô ÷åâèðèá ÿëëÿðèíè à÷ûá áó äóàíû îõóìàã ìöñòÿùÿááäèð: ßëëàùóììÿ èííè ÿñ’ÿëóêÿ ôè ìÿãàìè ùàçà ôè ÿââÿëè ìÿíàñèêè ÿí òÿãáÿëÿ òàóáÿòè, âÿ ÿí òÿæàâÿçÿ ÿí õÿòè’ÿòè, âÿ òÿçÿ’ÿ ÿííè âèçðè. ßëùÿìäó ëèëëàùèëëÿçè áèëëÿüÿíè áÿéòÿùóë-ùÿðàì. ßëëàùóììÿ èííè ÿøùÿäóêÿ ÿííÿ ùàçà áÿéòóêÿë-ùÿðàìóëëÿçè æÿ’ÿëòÿùó ìÿñàá ÿòÿí ëèííàñè, âÿ ÿìíÿí âÿ ìóáàðÿêÿí, âÿ ùóäÿí ëèëàëÿìèí. ßëëàùóììÿ èííè ÿáäóêÿ âÿë-áÿëÿäó áÿëÿäóêÿ âÿë-áÿéòó áÿéòóêÿ, æè’òó ÿòëóáó ðÿùìÿòÿêÿ, âÿ ÿóììó òàÿòÿêÿ, ìóòèÿí ëèÿìðèêÿ ðàçèéÿí áèãÿäÿðèêÿ, ÿñ’ÿëóêÿ ìÿñÿëÿòÿë-ôÿãèðè èëÿéêÿ, ÿë õàèôè ëèóãóáÿòèê, ÿëëàùóììÿ èôòÿù ëè ÿáâàáÿ ðÿùìÿòèêÿ âÿñòÿ’ìèëíè áèòàÿòèêÿ âÿ ìÿðçàòèê.
Áàøãà áèð ðÿâàéÿòäÿ äÿ ìÿñæèäèí ãàïûñûíûí éàíûíäà áó äóàíû îõóìàüûí ìöñòÿùÿáá îëäóüó áóéóðóëìóøäóð: Áèñìèëëàùè âÿ áèëëàùè âÿ ìèíÿëëàùè âÿ ÿëÿëëàùè, âÿ ìà øàÿëëàùó âÿ ÿëà ìèëëÿòè ðÿñóëèëëàùè ñÿëëÿëëàùó ÿëÿéùè âÿ àëèù, âÿ õÿéðóë-ÿñìàè ëèëëàù, âÿëùÿìäó ëèëëàù, âÿññÿëàìó ÿëà ðÿñóëèëëàùè ñÿëëÿëëàùó ÿëÿéùè âÿ àëèùè, ÿññÿëàìó ÿëà Ìóøÿììÿä èáí ßáäóëëàù, ÿññÿëàìó ÿëÿéêÿ ÿééóùÿííÿáèééó âÿ ðÿùìÿòóëëàùè âÿ áÿðÿêàòóù, ÿññÿëàìó ÿëà ÿíáèéàèëëàùè âÿ ðóñóëèùè, ÿññÿëàìó ÿëÿë-ìóðñÿëèí, âÿëùÿìäó ëèëëàùè ðÿááèë-àëÿìèí, ÿññÿëàìó ÿëÿéíà âÿ ÿëà èáàäèëëàùèñ-ñàëèùèí.
ßëëàùóììÿ ñÿëëè ÿëà ìóùÿììÿäèí âÿ àëè ìóùÿììÿä, âÿ áàðèê ÿëà ìóùÿììÿäèí âÿ àëè ìóùÿììÿä, êÿìà ñÿëëÿéòÿ âÿ áàðÿêòÿ âÿ òÿðÿùùÿìòÿ ÿëà èáðàùèìÿâÿ àëè èáðàùèì, èííÿêÿ ùÿìèäóí ìÿæèä.
ßëëàùóììÿ ñÿëëè ÿëà ìóùÿììÿäèí (âÿ àëè ìóùÿììÿä) ÿáäèêÿ âÿ ðÿñóëèêÿ, âÿ ÿëà èáðàùèìÿ õÿëèëèêÿ, âÿ ÿëà ÿíáèéàèêÿ âÿ ðóñóëèêÿ, âÿ ñÿëëèì ÿëÿéùèì, âÿ ñÿëàìóí ÿëÿë-ìóðñÿëèí âÿë-ùÿìäó ëèëëàùè ðÿááèë-àëÿìèí.
ßëëàùóììÿôòÿù ëè ÿáâàáÿ ðÿùìÿòèêÿ âÿñòÿ’ìèëíè ôè òàÿòèêÿ âÿ ìÿðçàòèêÿ âÿùôÿçíè áèùèôçèë-èìàíè ÿáÿäÿí ìà ÿáãÿéòÿíè æÿëëÿ ñÿíàó âÿæùèêÿ, ÿëùÿìäó ëèëëàùèëëÿçè æÿ’ÿëÿíè ìèí âÿôäèùè âÿ çóââàðèùè, âÿ æÿ’ÿëÿíè ìèììÿí éóíàæèùè.
ßëëàùóììÿ èííè ÿáäóêÿ âÿ çàèðóêÿ ôè áÿéòèêÿ, âÿ ÿëà êóëëè ìÿ’òèééèí ùÿããóí ëèìÿí ÿòàùó âÿ çàðÿùó, âÿ ÿíòÿ õÿéðó ìÿ’òèééèí âÿ ÿêðÿìó ìÿçóðèí, ôÿ ÿñ’ÿëóêÿ éà ßëëàùó, éà Ðÿùìàí, âÿ áèÿííÿêÿ ÿíòÿëëàùó ëà ÿëàùÿ èëëà ÿíòÿ, âÿùäÿêÿ ëà øÿðèêÿ ëÿê, âÿ áèÿííÿêÿ âàùèäóí ÿùÿäóí ñÿìÿä, ëÿì òÿëèä âÿ ëÿì òóëÿä, âÿ ëÿì éÿêóí ëÿùó êóôóâÿí ÿùÿä, âÿ ÿííÿ ìóùÿììÿäÿí ÿáäóêÿ âÿ ðóñóëóêÿ ñÿëëÿëëàùó ÿëÿéùè âÿ ÿëà ÿùëè-áÿéòèùè, éà æÿâàäó éà êÿðèì, éà ìàæèäó éà æÿááàðó éà êÿðèì, ÿñ’ÿëóêÿ ÿí òÿæ’ÿëÿ òóùôÿòÿêÿ èééàéÿ áèçèéàðÿòè èééàêÿ ÿââÿëÿ øÿé’èí òó’òèíè ôÿêàêÿ ðÿãÿáÿòè ìèíÿí-íàð.
ñîíðà ö÷ äÿôÿ: ßëëàùóììÿ ôóêêÿ ðÿãÿáÿòè ìèíÿí-íàð.
âÿ ñîíðà äàâàì åäÿð: Âÿ àóñè’ ÿëÿééè ìèí ðèçãèêÿë-ùÿëàëèò-òÿééèáè, âÿäðÿ’ ÿííè øÿððÿ øÿéàòèíèëèíñè âÿë-âèíí, âÿ øÿððÿ ôÿñÿãÿòèë-ÿðÿáè âÿë-ÿæÿì.
Ñîíðà Ùÿæÿðóë-ßñâÿäèí éàíûíà ýÿëäèéè âàõò áóíó îõóìàñû äà ìöñòÿùÿááäèð: ßøùÿäó ÿí ëà èëàùÿ èëëÿëëàùó âÿùäÿùó ëà øÿðèêÿ ëÿù, âÿ ÿøùÿäó ÿííÿ ìóùÿììÿäÿí ÿáäóùó âÿ ðÿñóëóù, àìÿíòó áèëëàùè âÿ êÿôÿðòó áèò-òàüóòè âÿ áèëëàòè âÿ óççà, âÿ áè’èáàäÿòèø-øÿéàòèíè âÿ áè’èáàäÿòè êóëëè íèääèí éóä’à ìèí äóíèëëàù.
Ñîíðà Ùÿææÿð-óë-ßñâÿäÿ òÿðÿô ýåäèá îíà ÿëèíè ÷ÿêñèí âÿ áó äóàíû îõóñóí: ßëùÿìäó ëèëëàùèëëÿçè ùÿäàíà ëèùàçà âÿ ìà êóííà ëèíÿùòÿäèéÿ ëàó ëà ÿí ùÿäàíÿëëàùó, ñóáùàíÿëëàùè âÿëùÿìäó ëèëëàùè âÿ ëà èëàùÿ èëëÿëàùó âÿëëàùó ÿêáÿð, ÿêáÿðó ìèí õÿëãèùè, ÿêáÿðó ìèììÿí ÿõøà âÿ ÿùçÿð, âÿ ëà èëàùÿ èëëÿëëàùó âÿùäÿùó ëà øÿðèêÿ ëÿù, ëÿùóë-ìóëêó âÿ ëÿùóë-ùÿìä, éóùéè âÿ éóìèòó âÿ éóìèòó âÿ éóùéè, áèéÿäèùèë-õÿéðó âÿ ùóâÿ ÿëà êóëëè øÿé’èí ãÿäèð.
Ùÿçðÿòè Ïåéüÿìáÿð âÿ þâëàäûíà âÿ äèýÿð ïåéüÿìáÿðëÿðÿ ñÿëàò âÿ ñÿëàì ýþíäÿðäèêäÿí ñîíðà ìÿñæèäÿ ýèðÿðêÿí áåëÿ äåñèí: «Èííè ó’ìèíè áè âÿ’äèêÿ âà àóôè áèÿùäèêÿ».
Ìþ’òÿáÿð ðÿâàéÿòëÿðäÿ Ùÿçðÿòè Èìàì Ñàäèã (ÿ.ñ.)-èí áåëÿ áóéóðäóüó ãåéä åäèëìèøäèð: «Ùÿæÿðóë-ßñâÿäèí éàíûíà éåòèøÿí âàõò ÿëëÿðèíè ãàëäûð âÿ Àëëàùà ùÿìä âÿ ñÿíà åò Ïåéüÿìáÿðÿ (ñ)-ÿ ñàëàâàò ýþíäÿð âÿ Àëëàù-òÿàëàäàí áó ùÿææèíèí ãÿáóë îëóíìàñûíû èñòÿ. Ñîíðà Ùÿæÿð-óë-ßñâÿäè þïöá îíó ìÿññ åò. ßýÿð îíó þïìÿê ìöìêöí îëìàñà ÿë èëÿ ìÿññ åò âÿ ÿýÿð î äà ìöìêöí îëìàñà, îíà èøàðÿ åäÿðÿê äå: ßëëàùóììÿ ÿìàíÿòè ÿääÿéòóùà, âÿ ìèñàãè òÿ’àùÿäòóùó ëèòÿøùÿäÿ ëè áèëìóâàôàò. ßëëàùóììÿ òÿñäèãÿí áèêèòàáèêÿ âÿ ÿêà ñóííÿòè íÿáèééèêÿ, ÿøùÿäó ÿí ëà ÿëàùÿ ÿëëÿëëàùó âÿùäÿùó ëà øÿðèêÿ ëÿù, âÿ ÿííÿ ìóùÿììÿäÿí ÿáäóùó âÿ ðÿñóëóù, àìÿíòó áèëëàùè âÿ êÿôÿðòó áèëæèáòè âÿòòàüóòè âÿ áèëëàòè âÿë-óççà, âÿ èáàäÿòèø-øåéòàíè âÿ èáàäÿòè êóëëè íèääèí éóä’à ìèí äóíèëëàùè-òÿàëà.
ßýÿð ùàìûñûíû îõóéà áèëìÿñÿí áóíó îõó: ßëëàùóììÿ èëÿéêÿ áÿñÿòòó éÿäè âÿ ôè ìà èíäÿêÿ ÿçóìÿò ðÿüáÿòè, ôÿ ÿãáÿë ñóáùÿòè, âÿüôèð ëè âÿðùÿìíè, ÿëëàùóììÿ èííè ÿ’óçó áèêÿ ìèíÿë-êóôðè âÿë-ôÿãðè âÿ ìÿâàãèôèë-õèçéè ôèä-äóíéà âÿë-àõèðÿù.
