back page

ЕЩТИЙАТ НАМАЗЫНЫН ЭЮСТЯРИШИ

next page

Мясяля 1202: Ещтийат намазы цзяриня ваъиб олан шяхс, на-мазын саламындан сонра эяряк дярщал ещтийат намазы ниййяти едиб, тякбир десин, Щямд охусун вя рцкуйа эетсин, сонра ики сяъдя етсин. ßэяр она бир рцк’ят ещтийат намазы ваъибдирся, ики сяъдядян сонра тяшящщцд охуйуб салам версин, яэяр ики рцк’ят ещтийат намазы она ваъиб олса, ики сяъдядян сонра даща бир рцк’ят, биринъи рцк’ят кими йериня йетирсин вя сонра тя-шящщцд вя салам десин.

Мясяля 1203: Ещтийат намазынын суря вя гунуту йохдур. Ла-зым ещтийата ясасян, онун Щямдини сяссиз охумалыдыр. Онун ниййятини дилля сюйлямямялидир. Онун ''Бисмиллащ''ыны да сяссиз сюйлямяк ещтийат-мцстящяббдир.

Мясяля 1204: Яэяр ещтийат намазыны гылмаздан яввял нама-зыны дцзэцн гылдыьыны анлайарса, ещтийат намазы гылмасы лазым дейил вя яэяр ещтийат намазы гыларкян анлайарса, ону тамамламасы да лазым дейилдир.

Мясяля 1205: Ещтийат намазыны гылмаздан габаг намазын рцк’ятляринин яксик олдуьуну анлайарса, беля ки, яэяр намазы батил едян бир иш эþрмямишдирся, намазда гылмадыьы гисми гылмалы вя йерсиз салам вердийи цчцн лазым-ещтийата ясасян, ики сящв сяъдяси йериня йетирмялидир. Яэяр намазы батил åäÿí бир иш эюрмцшдцрся, мясялян; архасыны гибляйя чевир-мишдирся, намазы йенидян гылмалыдыр.

Мясяля 1206: Ещтийат намазыны гылдыгдан сонра, намаздан яксик галан рцк’ятлярин, гылдыьы ещтийат намазы гядяр ол-дуьуну анлайарса, мясялян; ö÷ иля дюрд арасындакы шяккдя, áèð рцк’ят ещтийат намазы гылыб, сонрадан намазы цч рцк’ят гылмыш олдуьуну анлайарса, намазы сящищдир.

Мясяля 1207: Ещтийат намазыны гылдыгдан сонра, намазын-дан яксик галан рцк’ятлярин, ещтийат намазындан аз олдуьуну анлайарса, мясялян; ики иля дюрд арасындакы шяккдя, ики рцк’ят ещтийат намазы гылыб, сонрадан намазы цч рцк’ят гыл-мыш олдуьуну анлайарса, намазы йенидян гылмалыдыр.

Мясяля 1208: Ещтийат намазыны гылдыгдан сонра, намазын нюгсанынын ещтийат намазындан чох олдуьуну анлайарса, мяся-лян; цч иля дюрд арасында шякк едян шяхс, бир рцк’ят ещтийат намазы гылûá, сонра да намазы ики рцк’ят гылдыьыны анла-йарса, бу сурятдя ещтийат намазындан сонра, намазы батил едян бир иш етмишдирся (архасыны гибляйя чевирмяк кими), нама-зы йенидян гылмалыдыр. Амма яэяр намазы батил едян бир иш эюрмямишдирся, лазым-ещтийата ясасян бу тягдирдя дя, нама-зы йенидян гылмалы вя намаздан нюгсан галан рцк’яти ялавя ет-мякля кифайятлянмямялидир.

Мясяля 1209: Ики, цч вя дюрд арасында шякк едян шяхс, ики рцк’ят айаг цстя ещтийат намазы гылдыгдан сонра, намазы ики рцк’ят гылдыьыны хатырлайарса, ики рцк’ят дя отурараг ещ-тийат намазы гылмасы лазым дейилдир.

Мясяля 1210: Яэяр цч вя дюрд рцк’ят арасында шякк ется вя бир рцк’ят айаг цстя ещтийат намазы гыларкян йадына дцшся ки, намазы цч рцк’ят гылмышдыр, эяряк ещтийат намазыны бурах-сын, беля ки, рцкуйа дахил олмаздан яввял йадына дцшся, бир рцк’яти она битишик гылсын, намазы сящищдир. Артыг салам цчцн лазым ещтийата ясасян бир ъцт сящв сяъдяси етсин. Амма яэяр рцкуйа эедяндян сонра йадына дцшмцш олса, намазы икин-ъи дяфя гылмалы вя ещтийата ясасян яввялки рцк'ятя ялавя ет-мякля кифайятлянмямялидир.

Мясяля 1211: Яэяр ики, цч вя дюрд рцк’ят арасында шякк ет-ся, айаг цстя ики рцк’ят ещтийат намазы гыларкян, намазы цч рцк’ят гылдыьы йадына дцшся, яввялдя дейилян буна охшар мя-сяля, бурада да иъра олунаъаг.

Мясяля 1212: Ещтийат намазыны гыларкян, намазын нюгсан-лы гисминиí ещтийат намазындан аз вя йа чох олдуьуну анла-йарса, 1210-ъу мясялядя сюйлянян щюкмцн бянзяри бурада да ке-чярлидир.

Мясяля 1213: Бойнуна ваъиб олан ещтийат намазыны йериня йетириб-йетирмядийи барядя шякк едярся, яэяр намаз вахты кечмишдирся, шяккиня е’тина етмямялидир. Яэяр вахт вар-дырса, шякки иля намаз арасында чох бир заман кечмямиш-дирся башга бир ишя башлайыбса вя гиблядян цзцнц чевирмяк кими, намазы батил едян бир иш дя етмямишдирся, ещтийат на-мазыны гылмалыдыр. Амма яэяр намазы батил едян бир иш эюрмцшдцрся йа башга бир ишя башлайыбса вя йа намазла онун шякки арасында узун бир вахт кечмишдирся, лазым-ещтийата ясасян намазы йенидян гылмалыдыр.

Мясяля 1214: Яэяр ещтийат намазында, бир рцк’ятин явязиня ики рцк’ят гылса, ещтийат намазы батил олар вя эяряк икинъи дяфя намазын яслини гылсын. Лазым ещтийата ясасян, ещтийат намазында бир рцкнц артырса да щюкм ейнидир.

Мясяля 1215: Ещтийат намазы гыларкян онун ишляринин би-риндя шякк ется, яэяр мящялли (йери) кечмяйибдирся, эяряк йе-риня йетирсин вя яэяр мящялли кечибдирся, эяряк юз шяккиня е’тина етмясин. Мясялян; Щямди охуйуб-охумадыьында шякк едярся, яэяр рцкуйа эетмямишдирся, охумалыдыр. Яэяр рцкуйа эетмишдирся, шяккиня е’тина етмямялидир.

Мясяля 1216: Яэяр ещтийат намазынын рцк’ятляринин сайын-да шякк едярся, шяккинин чох тяряфи намазы батил едярся, аз тяряфя гярар вермялидир. Яэяр шяккинин чох тяряфи намазы батил етмирся, чох тяряфя гярар вермялидир. Мясялян; ики рцк’ят ещтийат намазы гыларкян, ики рцк’ят, йохса цч рцк’ят гылмыш олдуьунäà шякк едярся, шяккинин чох тяряфи нама-зы батил етдийиня эюря, ики рцк’ят гылдыьына гярар вермяли-дир. Амма яэяр бир рцк'ят, йохса ики рцк’ят гылдыьы барядя шякк едярся, шяккинин чох тяряфи намазы батил етìÿдийиня эюря, ики рцк’ят гылмыш олдуьуна гярар вермялидир.

Мясяля 1217: Яэяр ещтийат намазында рцкн олмайан шейи сящвян чохалтса, йа азалтса, сяъдейи-сящв йохдур.

Мясяля 1218: Ещтийат намазынын саламындан сонра, онун ùèññяляриндян вя йа шяртляриндян бирини йериня йетириб-йетирмядийиндя шякк едярся, шяккиня е’тина етмямялидир.

Мясяля 1219: Яэяр ещтийат намазында тяшящщцд, йаõóä сяъ-дянин бирини йаддан чыхартса вя þç йериндя òÿäàðöê (úöáðàí) åäÿ билмяся, ваъиб ещтийат одур ки, намазын саламындан сонра сяъдяни гяза етсин. Ëàêèí òÿøÿùùöäöí ãÿçàñû ëàçûì äåéèë.

Мясяля 1220: Яэяр ещтийат намазы вя бир ъцт сящв сяъдяси она ваъиб олса, эяряк яввял ещтийат намазыны гылсын. Щямчи-нин ваъиб ещтийата эюря яэяр ещтийат намазы вя сяъдянин гяза-сы да она ваъиб олса, щюкм ейнидир.

Мясяля 1221: Намазда рцк’ятляря нисбятян эцманын щюкмц, йягинин щюкмц кимидир. Мясялян; бир вя йа ики рцк’ят гылды-ьыны билмядикдя, ики рцк’ят гылдыьыны зянн едярся, ики рцк'ят гылдыьына гярар вермялидир. Яэяр дюрд рцк’ятли бир намазда дюрд рцк’ят гылдыьыны зянн едярся, ещтийат намазы йохдур. Амма ямялляря нисбятян зяннин шякк щюкмц вардыр. Беля ки, яэяр рцку етмясини зянн едярся, сяъдяйя дахил олма-йыбса, ону йериня йетирмялидир. Éàõóä; яэяр Щямд охумадыьы-ны зянн едярся, яэяр суряйя áàøëàìûøäûðñà, зянниня е’тина етмямялидир вя намазы сящищдир.

Мясяля 1222: Шякк, сящв вя зяннин щюкмцндя, эцндялик ва-ъиб намазларла, диэяр намазлар арасында бир фярг йохдур. Мясялян; айят намазында, бир рцк’ят, йохса ики рцк’ят гыл-дыьы барядя шякк едярся, шякки ики рцк’ятли намазда олдуьу цчцн, намазы батил олар. Яэяр бир рцк’ят вя йа ики рцк’ят олду-ьуну зянн едярся, о зянниня ясасян намазы тамамламалыдыр.

СЯЩВ СЯЪДЯСИ (СЯЪДÅЙИ-СЯЩВ)

Мясяля 1223: Ики щалда намазын саламындан сонра инсан эяряк бир ъцт сящв сяъдяси сонраäàí дейиляъяк эюстяришля йе-риня йетирсин:

1. Тяшящщцдц унутса.

2. Сящищ шÿêêлярин дюрдцнъц гисминдя дейилдийи кими, дюрд рцк’ятли намазда икинъи сяъдяйя эетдикдян сонра, дюрд èëÿ беш вя йа дюрд иля алты рцк’ят гылдыьы барядя шякк едяр-ся.

 Цч щалда ися ,ваъиб ещтийата ясасян сяъдейи сящв лазымдыр:

1.Намаздан сонра, намазын сящищ олмасына щюкм олунма-сына бахмайараг, цмуми щалда намазда бир шейин сящвян яксик вя йа артыг йериня йетирилдийини билирся.

2.Намаз яснасында сящвян данышса.

3. Намазын саламыны вермяли олмадыьы йердя мясялян би-ринъи рцк'ятдя сящвян салам верся.

Яэяр бир сяъдяни унударса вя айаьа галхмасы лазым олан йердя, мясялян; Щямд вя суряни охумасы лазым олан йердя сящ-вян отурарса, йахуд отурмасы лазым олан йердя, мясялян; тя-шящщцд етмяси лазым олан йердя сящвян айаьа галхарса, ики сящв сяъдяси етмяси ещтийат мцстящяббдир. Щятта намазда сящ-вян йериня йетирдийи чохлуг вя азлыг цчцн ики сящв сяъдяси ет-мяси ещтийат мцстящяббдир. Бу бир нечя сурятин щюкмляри эя-ляъяк мясялялярдя изащ олунаъаг.

Мясяля 1224: Яэяр инсан сящвян вя éà намазын гуртардыьы-ны хяйал едиб данышса, эяряк ещтийата ясасян бир ъцт сящв сяъ-дяси йериня йетирсин.

Мясяля 1225: Юскцрякдян пейда олан сяс цчцн, сящв сяъдяси ваъиб дейилдир. Амма сящвян наля чякся, йа 'ащ' чякся вя йа ''ащ'' äеся, эяряк ваъиб ещтийата ясасян сящв сяъдяси етсин.

Мясяля 1226: Яэяр бир шейи сящв охудугдан сонра, икинъи дяфя сящищ охуса, икинъи дяфя охумаг цчцн сящв сяъдяси ваъиб дейилдир.

Мясяля 1227: Яэяр намазда сящвян бир нечя кялмя данышса вя онларын щамысынын мяншяйи бир сящв олса, намазын сала-мындан сонра бир ъцт сящв сяъдяси кифайятдир.

Мясяля 1228: Яэяр сящвян тясбищати-ярбяяни демяся, мцс-тящябб ещтийат одур ки, намаздан сонра бир ъцт сящв сяъдяси етсин.

Мясяля 1229: Намазын саламынын верилмямяли олдуьу бир йердя сящвян ''Яссяламу яляйна вя яла ибадиллащис-салищин'' вя йа ''Яссяламу яляйкум'' дейярся, щярчянд ''Вя рящмятуллащи вя бярякатущ'' демяся дя, лазым-ещтийата ясасян ики сящв сяъдяси етмяси лазымдыр. Амма яэяр сящвян ''Яссяламу яляйкя яййущян-нябиййу вя рящмятуллащи вя бярякатущ'' дейярся, мцстящябб ещтийата ясасян, бир ъцт сящв сяъдяси йериня йетирмялидир. Ам-ма яэяр ики щярф йахуд саламдан артыг дейярся, ваъиб ещтийата ясасян ики сяъдейи сящв етсин.

Мясяля 1230: Инсан, саламын верилмяси лазым олмайан бир йердя сящвян щяр цч саламы да верярся, бир ъцт сящв сяъдяси ки-файятдир.

Мясяля 1231: Яэяр бир сяъдя, йахуд тяшящщцдцнц унутса вя сонракы рцк’ятин рцкусундан яввял йадына дцшся, эяряк гайы-äûá йериня йетирсин вя намаздан сонра ещтийат мцстящяббя яса-сян йерсиз гийам цчцн бир ъцт сящв сяъдяси йериня йетирсин.

Мясяля 1232: Рцкуда вя йа рцкудан сонра, яввялки рцк’ятин тяшящщцдцнц вя йа сяъдясинин бирини унутдуьуну хатырла-йарса, намазын саламындан сонра сяъдяни гяза етмялидир. Тя-шящщцд цчцн ися бир ъцт сящв сяъдяси йериня йетирмялидир.

Мясяля 1233: Яэяр сящв сяъдясини намазын саламындан сонра гясдян йериня йетирмяся, эцнащ етмишдир. Ваъиб ещтийа-та ясасян, эяряк ня гядяр тез олса ямяля эятирсин, беля ки, сящвян ямяля эятирмяся, щяр вахт йадына дцшся, эяряк тя’ъи-ли ямяля эятирсин. Намазы йенидян гылмасы лазым дейилдир.

Мясяля 1234: Бир шяхс, сящв сяъдясинин бойнуна ваъиб олуб-олмадыьы барядя шякк едярся, ону йериня йетирмяси лазым де-йилдир.

Мясяля 1235: Бойнуна ики, йîõñа дюрд сящв сяъдяси ваъиб ол-дуьу барядя шякк едян шяхсèí, ики сящв сяъдяси йериня йетир-мяси кифайятдир.

Мясяля 1236: Яэяр сящв сяъдясиндян бирини éåðèíÿ йетир-мядийини билярñÿ вя ону дцзялтмяси арадан чох вахт кечдийиня эюря мцмкцн олмаса, éåíèäÿí ики сящв сяъдяси йериня йетирмя-лидир.

СЯЩВ СЯЪДЯСИНИН ГАЙДАСЫ

Мясяля 1237: Сящв сяъдясинин эюстяриши белядир ки, нама-зын саламындан сонра дярщал сящв сяъдяси ниййяти етсин вя ал-ныны лазым ещтийата ясасян сяъдяси сящищ олан бир шейин цзя-риня гойсун. Бу сяъдядя зикр демяк ещтийат-мцстящяббдир. Бе-ля ки, бу зикри сюйлямяси даща йахшыдыр: ''Бисмиллащи вя бил-лащи. Яссяламу яляйкя яййущяннябиййу вя рящмятуллащи вя бя-рякатущ''. Сонра отурмалы вя тякрарян сяъдяйя эедиб, сюйляди-йи зикри йенидян охудугдан сонра отурмалы вя тяшящщцдц де-дикдян ñîíðà ''Яссяламу яляйкум'' демялидир. Буна ''Вя рящмя-туллащи вя бярякатущ''у да ялавя етмяси даща эцълц íÿçÿðäèð.

ЙАДДАН ЧЫХМЫШ ТЯШЯЩЩЦД ВЯ СЯЪДЯНИН ГЯЗАСЫ

Мясяля 1238: Инсан, унутдуьу сяъдянин гязасыны намаздан сонра едяркян, бядян вя либасынын пак олмасы, öçö гибляйя îëìàã кими, намазын бцтцн шяртляриня сащиб олмасы лазым-дыр.

Мясяля 1239: Яэяр сяъдяни бир нечя дяфя йаддан чыхарса, мясялян, биринъи рцк’ятдян бир сяъдя йаддан чыхарса вя икин-ъи рцк’ятдян дя бир сяъдя йаддан чыхарса, эяряк намаздан сон-ра щяр икисинин гязасыны йериня йетирсин вя ещтийат мцстя-щябб одур ки, йаддан чыхан ùÿð ñÿúäÿ ö÷öí бир ъцт сящв сяъдяси йериня йетирсин.

Мясяля 1240: Яэяр бир сяъдя вя тяшящщцдц йаддан чыхарса, унудулмуш тяшящщцд цчцн бир ъцт сящв сяъдяси йериня йетир-син. Амма унудулмуш сяъдя цчцн йахшы олмасына бахмайараг, лайиг дейил.

Мясяля 1241: Яэяр ики рцк’ятдян ики сяъдя йаддан чыхарса, гяза едян заман тяртибя риайят етмяси лазым дейилдир.

Мясяля 1242: Намазын саламы иля сяъдянин гязасы арасын-да, намаз яснасында гясдян вя йа унутганлыгла едилдийи тяг-дирдя, намазы батил едян бир иш эюрярся, мясялян; архасыны гибляйя чевирярся, сяъдянин гязасыны етдикдян сонра о нама-зы тякрарян гылмасы ещтийат-мцстящяббдир.

Мясяля 1243: Яэяр намазын саламындан сонра, сон рцк’ятин бир сяъдясини унутдуьуну хатырлайарса, яэяр щядяс кими на-мазы позан бир иш баш вермяйибся , ону вя ондан сонра олан тяшящщцд вя саламы йериня йетирсин вя ваъиб-ещтийата ясасян йерсиз олан салам цчцн ики сящв сяъдяси етмялидир.

Мясяля 1244: Яэяр намазын саламы иля сяъдянин гязасы арасында сящв сяъдяси ваъиб олан бир иш эюрся, мясялян, сящ-вян данышса, ваъиб ещтийата ясасян, эяряк ÿââÿëúÿ сяъдянин гязасыны етсин вя сонра бир ъцт сящв сяъдяси етсин.

Мясяля 1245: Яэяр намаз яснасында сяъдяни, йохса тяшящщц-дц унутдуьуну билмязся, сяъдянин гязасыны етмяли вя ики сящв сяъдяси йериня йетирмялидир. Тяшящщцдц дя гяза етмяси ещтийат-мцстящяббдир.

Мясяля 1246: Сяъдя вя йа тяшящщцдц унудуб-унутмадыьы ба-рядя шякк едярся, гяза вя йа сящв сяъдяси ваъиб олмаз.

Мясяля 1247: Сяъдяни унутдуьуну билиб, сонракы рцк’ятин рцкусундан габаг ону õàòûðëàéûá вя йериня йетириб-йетирмя-дийи барядя шякк едярся, гяза етмяси ещтийат-мцстящяббдир.

Мясяля 1248: Сяъдяни гяза етмяси ваъиб олан бир шяхся, башга бир ямял сябябиндян дя сящв сяъдяси ваъиб оларса, ва-ъиб ещтийата ясасян намаздан сонра, яввял сяъдяни гяза етмяли вя сонра сящв сяъдясини йериня йетирмялидир.

Мясяля 1249: Намаздан сонра, унутмуш олдуьу сяъдянин гя-засыны йериня йетириб-йетирмядийи барядя шякк едярся, нама-зын вахты кечмямишдирся, сяъдяни гяза етмялидир. Щятта на-мазын вахты кечмиш олса беля, ваъиб-ещтийата ясасян гяза ет-мялидир.

НАМАЗЫН ЩИССЯЛЯРИНИ ВЯ ШЯРТЛЯРИНИ АЗАЛДЫБ-ЧОХАЛТМАГ

Мясяля 1250: Яэяр намазын ваъибатындан гясдян бир шейи азалтса вя йа чохалтса, бир щярф дя олса беля, намаз батилдир.

Мясяля 1251: Яэяр мясяляни билмядийиндян, намазын ðöêí îëàí ваъибатындан, бир шей азалтса, намаз батилдир. Амма га-сир ъащилин (е'тимад едилян бир шяхсин дедийиня, йахуд мю'тя-бяр рисаляйя е'тимад едян сонра ися онун хятасы , йа рисалянин дцз олмадыьы мялум олан) бир шяхсин рцкн олмайан ваъибля-ри азалтмасы намазы батил етмяз. Беля ки, мясяляни билмяди-йиндян, ùÿð÷ÿíä тягсир цзцндян îëñà áåëÿ, сцбщ, шам вя хифтян намазларынын Щямд вя сурясини алчагдан охуса, йахуд зющр вя яср намазларынын Щямд вя сурясини щцндцрдян охуса вя йа ся-фярдя зющр, яср вя хифтян намазыны дюрд рцк’ят гылса, нама-зы сящищдир.

Мясяля 1252: Яэяр намаз яснасында йахуд намаздан сонра баша дцшся ки, дястямаз вя йа гцслц батил имиш вя йахуд гцсл-сцз вя дястямазсыз намаза мяшьул олубмуш, намазы икинъи дяфя дястямаз вя йа гцслля намазы гылмалыдыр. Яэяр вахт ке-чибся, гяза етсин.

Мясяля 1253: Яэяр рцкуйа чатдыгдан сонра яввялки рцк’ят-дян щяр ики сяъдяни йериня йетирмядийини хатырлайарса, ещти-йата ясасян намазы батилдир. Яэяр рцкуйа чатмаздан габаг йа-дына дцшярся, гайыдыб ики сяъдяни йериня йетирмяли, сонра да галхыб Щямд вя суряни вя йа òясбищаты охуйараг намазы тамам-ламалыдыр. Намаздан сонра да ещтийат-мцстящяббя ясасян йер-сиз гийам цчцн ики сящв сяъдяси йериня йетирмялидир.

Мясяля 1254: Яэяр ''Яссяламу яляйна'' вя ''Яссÿламу яляйкум'' демямишдян яввял йадына дцшся ки, сон рцк’ятин ики сяъдяси-ни йериня йетирмяйиб, эяряк ики сяъдяни йериня йетирсин вя икинъи дяфя тяшящщцдö вя намазын саламыны версин.

Мясяля 1255: Намазын саламындан габаг, намазын сонундан бир рцк’ят вя йа даща чох гылмадыьыны хатырлайарса, унутдуьу мигдары йериня йетирмялидир.

Мясяля 1256: Намазын саламындан сонра намазын сонундан бир рцк’ят вя йа даща чох гылмадыьыны анлайарса, яэяр намаз-да унудараг вя йа гясдян едилдикдя намазы батил едян бир иш (архасыны гибляйя чевирмяк кими) эюрярся, намазы батилдир. Яэяр унудараг вя йа гясдян едилдикдя намазы батил едян бир иш эюрмяйибся, дярщал унутдуьу мигдары йериня йетирмяли-дир. Артыг салам вердийи цчцн бир ъцт сящв сяъдяси етмяси ла-зым ещтийата ясасяндир.

Мясяля 1257: Яэяр намазын саламындан сонра, намазда икян унудараг вя йа гясдян едилдикдя намазы батил едян бир иш (архасыны гибляйя чевирмяк кими) эюрдцкдян сонра, сон ики сяъдяни етмядийини хатырлайарса, намазы батилдир. Яэяр намазы позан бир иш эюрмядян хатырлайарса, унутдуьу ики сяъдяни йериня йетириб тякрарян тяшящщцд охуйараг намазын саламыны вермяли вя ваъиб-ещтийата ясасян яввял вердийи са-лам цчцн ики сящв сяъдяси йериня йетирмялидир.

Мясяля 1258: Яэяр намазы вахтындан габаг гылдыьыны би-лярся, ону йенидян гылмалы, яэяр вахт кечмишдирся дя, гяза етмялидир. Яэяр намазыны гиблянин яêсиня гылдыьыны, éà-õóä 90 äÿðÿúÿäÿí àðòûã èíùèðàôла ãûëäûüûíû анлайарса, вахт кечмямишдирся, йенидян гылмалыдыр. Яэяр вахт кечмишдир-ся, îíäà гиблянин о тяряфя олдуьу хцсусунда øÿêêëè âÿ éà úà-ùèë идися, гяза етмялидир. Амма яэяр øÿêêëè дейилдися, гяза етмяси лазым дейилдир. Яэяр гиблянин èíùèðàôûíûí 90 äÿðÿ-úÿäÿí àç îëäóüóíó áèëÿðñÿ, гиблядян дюнмясиндя цзрлц олма-са, мясялян; гиблянин щансы тяряфя олдуьуну арашдырмаг хц-сусунда âÿ éà ìÿñÿëÿíè áèëìÿäèéèíäÿ ñÿùëÿíêàðëûã åòìèøñÿ, ещтийата ясасян, èñòÿð âàõòû êå÷ñèí, èñòÿðñÿ êå÷ìÿñèí î нама-зы йенидян гылмасы лазымдыр. ßýÿð öçöðëö îëóáñà, éåíèäÿí ãûëìàñû ëàçûì äåéèë.

МЦСАФИРÈÍ НАМАЗЫ

Мцсафир эяряк зющр, яср вя хифтян намазëàðыны сяккиз шяртля шикястя, йя’ни ики рцк’ят гылсын.

1. Онун сяфяри сяккиз шяр’и фярсяхдян (òÿãðèáÿí 44 êì-äÿí) аз олмасын.

Мясяля 1259: Эедиб-эялмяси цст-цстя сяккиз фярсях олан шяхс, истяр эедиши вя éà эялиши дюрд фярсяхдян аз олсун, йа олмасын, эяряк намазы шикястя гылсын. Буна ясасян яэяр эе-диши цч фярсях вя гайыдышы беш фярсях вя йа яксиня олса, эя-ряк намазы шикястя, йя’ни ики рцк’ят гылсын.

Мясяля 1260: Яэяр эедиш вя эялишè сяккиз фярсях оларса, эетдийи эцндя вя йа о эцнцн эеъяси гайытмаса беля, намазыны шикястя гылмалыдыр. Амма бу тягдирдя, ещтийат åäÿðÿê, на-мазыны там äà гылмасы даща йахшыдыр.

Мясяля 1261: Сяфяри сяккиз фярсяхдян бир гядяр аз оларса вя йа инсан эетдийи йолун сяккиз фярсях олуб-олмадыьыны бил-мязся, намазыны шикястя гылмамалыдыр. Яэяр сяфяринин сяккиз фярсяхя чатыб-чатмадыьында шякк едярся, арашдыр-масы лазым дейил вя намазы там гылмалыдыр.

Мясяля 1262: Яэяр бир адил вя йа инанылмыш бир шяхс хя-бяр веря ки, инсанын сяфяри сяккиз фярсяхдир, бир сурятдя ки, онун сюзцндян хатиръям олса, эяряк намазы шикястя гыл-сын.

Мясяля 1263: Сяфяринин сяккиз фярсях олмасына йягини олан кяс намазы шикястя гылыб, сонра баша дцшся ки, сяккиз фярсях олмайыб, эяряк ону дюрд рцк’ятли намаз кими йериня йе-тирсин. Яэяр вахты кечибся, гяза етсин.

Мясяля 1264: Истядийи бир йеря сяфяря чыхмаг язминдя олан шяхсин юз сяфяринин сяккиз фярсях олмамасына йягин-лийи олса йахуд сяккиз фярсях олуб-олмамасында шякк ется, бе-ля ки, йолда икян баша дцшся ки, онун сяфяри сяккиз фярсях имиш, йолу бир аз галса да, эяряк намазы шикястя гылсын вя яэяр тамам гылыбса, эяряк икинъи дяфя шикястя гылсын. Ам-ма вахты кечибся гяза етмяк лазым дейил.

Мясяля 1265: Ара мясафяси дюрд фярсяхдян аз олан ики мящяллянин арасында бир нечя дяфя эедиб-эялмякля щамысы сяккиз фярсях олса да, шяхс намазыны бцтюв гылмалыдыр.

Мясяля 1266: Яэяр бир йеря ики йол олса, бири сяккиз фяр-сяхдян аз вя о бири дя сяккиз фярсях вя йа ондан чох олса, инсан сяккиз фярсях олан йолдан орайа эется, эяряк намазы шикястя гылсын вя яэяр сяккиз фярсях олмайан йолдан эется, эяряк та-мам гылсын.

Мясяля 1267: Сяккиз фярсяхин башланьыъы, шяхсин мцса-фир сайылаъаьы бир йери кечдикдян е’тибарян щесаб едилмяли-дир. Беля ки, бу йер, яксяр щалларда шящярин сону щесаб олунан йердир. Амма бя’зи бюйцк шящярлярдя мящяллянин сон йерин-дян дя щесаб олуна биляр ки, онун ахыры мягсяддир.

2. Сяфяринин яввялиндян етибарян гясди сяккиз фярсях олмалыдыр. Йя’ни сяккиз фярсях эедяъяйини билмялидир. Де-мяли яэяр, сяккиз фярсяхдян аз олан бир éåðÿ сяфяр едярñÿ вя орайа чатдыгдан сонра, эялдийи йолла бирликдя сяккиз фярсях олаъаг бир йерÿ эетмяйя ниййят едярся, яввялъядян гясди сяккиз фярсях олмадыьына эюря, намазы там гылмалыдыр. Амма яэяр орадан сяккиз фярсях эетмяк истяйярñÿ вя йа мясялян; бир йеря эется ки гайытмаьы иля бирликдя сяккиз фярсях олаъаг, намазыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1268: Сяфяринин нечя фярсях олаъаьыны билмяйян шяхс, мясялян; бир иткини тапмаг цчцн сяфяря чыхырñà вя ону тапмаг цчцн ня гядяр йол эедяъяйини билмирñÿ, эяряк намазы тамам гылсын. Амма гайыдан башда яэяр вятяниня вя йа он эцн галаъаьы йеря гядяр сяккиз фярсях, йахуд чох олса, эяряк нама-зы шикястя гылсын. Яэяр ýåòäèéè çàìàí эедиб-гайытмаьы иля бирликдя сяккиз фярсях йолу эетмяйи ниййят едярся, намазыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1269: Мцсафир, сяккиз фярсях йол эедяъяйиня гяра-ры олдуьу тягдирдя, намазыны шикястя гылмалыдыр. Демяли, яэяр бир шяхс шящярдян айрыларñà вя мясялян; дост тапàúàьы тягдирдя, сяккиз фярсяхлик сяфяря чыхмаьы гясд едярся, дост тапаъаьына ямин оларса, намазы шикястя гылмалыдыр. Яэяр ямин дейился, там гылмалыдыр.

Мясяля 1270: Сяккиз фярсяхлик ñÿôÿðÿ эемяйи ниййят едян бир шяхс, щяр эцн аз мигдарда йол эется беля (мя’насы 1305-ъи мясялядя дейиляъяйи кими), щядди-тяряххцся чатанäа намазы-ны шикястя гылмалыдыр. Амма щяр эцн чох аз бир мигдарда йол эедярся, намазыны щям шикястя, щям дя там гылмасы ещ-тийат-лазымдыр.

Мясяля 1271: Сяфярдя башгасынын ихтийарында олан га-дын, ювлад, нюкяр вя мящбус кими бир шяхс, сяфяринин сяккиз фярсях олдуьуну билярся, намазыны шикястя гылмалыдыр. Яэяр билмязся, намазыны там гылмалыдыр вя сорушмасы ла-зым дейилдир.

Мясяля 1272: Сяфярдя башгасынын ихтийарында олан бир шяхс, яэяр дюрд фярсяхлик йеря чатмамыш ондан айрылыб ся-фяр етмяйяъяйини билярñÿ вя йа зянн едярся, намазыны тамàì гылмалыдыр.

Мясяля 1273: Сяфярдя башгасынын ихтийарында олан бир шяхс, дюрд фярсяхлик бир йеря чатмаздан габаг ондан айрыл-майаъаьына хатиръямлийи йохдурса, намазыны там гылмалы-дыр. Амма яэяр буна хатиръямлийи оларса, намазыны шикястя гылмалыдыр.

3. Йолда юз гясдиндян дюнмясин. Демяли, яэяр дюрд фярсяхя чатмаздан яввял юз гясдиндян дюнся, йахуд тяряддцд ется, эет-дийи мясафя гайытмасы иля бирликдя сяккиз фярсяхдян аз ол-са, эяряк намазы тамам гылсын.

Мясяля 1274: Йолдан бир гядяр эедяндян сонра, гайытмаьы иля бирэя сяккиз фярсях олса вя сяфярдян дашынса, беля гя-рара алса ки, орада галсын вя йа он эцндян сонра гайытсын вя йа гайытмаьы иля галмаьында тяряддцдц олса, эяряк намазы та-мам гылсын.

Мясяля 1275: Йолдан бир гядяр эедяндян сонра, гайытмаьы иля бирэя сяккиз фярсях олса вя сяфярдян дашынса вя гярара алса ки, гайытсын, он эцндян аз орада галмаг истяся дя, эяряк намазы шикястя гылсын.

Мясяля 1276: Яэяр сяккиз фярсяхлик сяфяря эетмяк мягся-ди иля бир йеря доьру щярякят едярñÿ вя бир мигдар йол эетдик-дян сонра башга бир йеря эетмяк истяйярся, яэяр биринъи щяря-кят етдийи йердян эетмяк истядийи йеря гядяр сяккиз фярсях оларса, намазыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1277 Сяккиз фярсяхлик йеря чатмаздан габаг, йолун галан гисмини эедиб-эетмямякдя тяряддцдя дцшярñÿ, тяряд-дцдлц олдуьу заман йол эетмязñÿ вя сонра галан гисми дя эет-мяйи гярарà àëàрса, сяфярин сонуна гядяр намазыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1278: Сяккиз фярсяхлик йеря чатмадан, йолун галан гисмини эедиб-эетмяìÿкдя тяряддцд едярñÿ, тяряддцдлц олду-ьу заман бир мигдар йол эедярñÿ вя сонрадан, ялавя олараг сяк-киз фярсях дя эетмяйя вя йа эедиш-эялиши сяккиз фярсях олан бир йеря эетмяйè гярарà àëàðñà, сяфярин сонуна гядяр намазы-ны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1279: Сяккиз фярсяхлик йеря чатмаздан габаг, йолун галан гисмини эедиб-эетмяìÿкдя тяряддцд едèá тяряддцд едян заман бир мигдар йол эедярñÿ вя сонрадан, галан гисми эетмяйè гярарà àëàðñà, яэяр тяряддцдля эетдийи мясафяни чыхмагла, эедиб-эялмяйин мяъмусу сяккиз фярсяхдян аç оларса, намазы тамàì гылмалыдыр. Амма яэяр онун аз олмаса, намазыны ши-кястя гылмалыдыр.

4. Сяккиз фярсяхя чатмамыш юз вятяниндян кечиб орада, йа да он эцн вя йа даща чох бир йердя галмаьа гярар вермямяси ла-зымдыр; о щалда бир шяхс сяккиз фярсяхя йетишмямишдян вя-тяниня гайыдыб орада галмаг (дайанмаг) истярся, йа да он эцн бир йердя галмаг истярся, намазы бцтюв гылмалыдыр. Яэяр вя-тяниндян, дайанмадан кечярся, ещтийатян щям шикястя, щям дя бцтюв гылмалыдыр.

Мясяля 1280: Сяккиз фярсяхя чатмадан вятяниндян кечиб-эетмяйяъяйини вя йа бир йердя он эцн галыб-галмайаъаьыны бил-мяйян шяхс, намазыны тамàì гылмалыдыр.

Мясяля 1281: Сяккиз фярсяхя чатмадан вятяниндян кечяряк вя йа бир йердя он эцн галмаг истяйян вя ùÿì÷èíèí бир йердя он эцн галмаг вя йа вятяниндян кечмяк хцсусунда тяряддцдлц олан бир шяхс, яэяр он эцн галмагдан вя йа вятяниндян кечмяк фик-риндян дюнярся, йеня дя намазыны тамàì гылмалыдыр. Амма галан йол, гайыдышла бирликдя сяккиз фярсях оларса, беля на-мазыны шикястя гылмалыдыр.

5. Сяфяри щарам бир иш цчцн олмамалыдыр; яэяр оьурлуг кими щарам бир иш цчцн сяфяр едярся, намазы тамàì гылмалы-дыр. Щямчинин яэяр сяфярин юзц щарам оларса мясялян; сяфяр онун юлмясиня, йа щяр щансы цзвцнцн нюгсанлы олмасына сябяб олан бир зяряри оларса вя йа гадын, яриндян иъазясиз олараг она ваъиб олмайан бир сяфяря эедярся, щюкм ейнидир. Амма яэяр щяъъ сяфяри кими ваъиб сяфяр оларса, намазы шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1282: Ваъиб олмайан сяфяр, яэяр ата-ананын мещри-банлыг сябябиндян язиййят чякмясиня сябяб оларса, щарам-дыр. Инсан беля бир сяфярдя намазыны тамàì гылмалы вя оруъуну да тутмалыдыр.

Мясяля 1283: Сяфяри щарам олмайан вя щарам иш цчцн дя ся-фяр етмяйян кяс, щярчянд сяфярдя эцнащ иш ется беля, мяся-лян, гейбят ется, йаõóä шяраб ичся, эяряк намазы шикястя гыл-сын.

Мясяля 1284: Яэяр ваъиб олан бир шейи тярк етмяк цчцн ся-фяря чыхарса, истяр сяфярдя башга мягсяди дя олсун вя йа ол-масын, намазыны тамàì гылмалыдыр. Буна эюря, борълу олуб боръуну веря биляъяк щалда олан шяхсин боръуну áîðú âåðÿí истяйярñÿ вя о да сяфяр заманы боръуну гайòармаüà имканы ол-мадыьындан, боръу гайтармаãдан бойун гачырмаг цчцн сяфяря чыхарса, намазыны тамàì гылмалыдыр. Амма яэяр сяфяри башга бир иш цчцн оларса, сяфярдя ваъиб бир иши тярк ется бе-ля, намазыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1285: Яэяр сяфярдя миндийи щейван, йаõóä башга бир миник гясби олса вя йа сащибиндян гачмаг цчцн сяфяр ется, йа-худ гясби йердя сяфяр ется, эяряк намазы тамам гылсын.

Мясяля 1286: Залым шяхс иля сяфяр едян кяс яэяр начар олмаса вя онун сяфяри залыма кюмяк олса, эяряк намазы та-мам гылсын. Яэяр начар олса, йаõóä мясялян, мязлума ниъат вермяк цчцн онунла сяфяр ется, намазы шикястядир.

Мясяля 1287: Яэяр яйлянмяк, йа эязмяк цчцн сяфяр ется, онун сяфяри щарам дейил вя эяряк намазы шикястя гылсын.

Мясяля 1288: Хош эцзяран кечириб лящв вя яйлянмяк мягся-ди иля ова эедярся, бахмайараг ки, щарам дейил амма эедян вахт намазыны тамàì гылмалыдыр. Гайытдыгда ися, йолу шикястя сайылмалы олан мигдарда олñà вя эедиши кими, мягсяди овчу-луг олмазса, намазыны шикястя гылмалыдыр. Амма яэяр до-ланышыьыны тя’мин етмяк цчцн ова эедярся, намазыны ши-кястя гылмалыдыр. Щямчинин, малыны чохалтмаг вя тиъарят цчцн ова эедярся дя щюкм ейнидир. Фягят бу тягдирдя, нама-зыны щям шикястя, щям дя тамàì гылмасы ещтийат мцстящябб-дир.

Мясяля 1289: Эцнащ иш цчцн сяфяря эедян шяхс гайыдан за-ман яэяр тякъя гайытмаьы сяккиз фярсяхдирся, эяряк намазы шикястя гылсын. Ещтийат мцстящябб одур ки, тювбя етмяйибся, щям шикястя вя щям дя тамам гылсын.

Мясяля 1290: Сяфяри эцнащ олан шяхс, яэяр йолда эцнащ гяс-диндян дюнся, йолун галаны истяр тянща, истярñÿ орадан эедиб-эялмяйин ъями сяккиз фярсях олса да, олмаса да, ýÿðÿê намазы шикястя гылсын.

Мясяля 1291: Эцнащ иш цчцн сяфяр етмяйян шяхс, яэяр йолда икян йолун галаныны эцнащ мягсяди иля эется, эяряк намазы тамам гылсын. Амма шикястя гылдыьы намазлар сящищдир.

6. Сящрада сяфяр едиб юзляри вя щейванлары цчцн щарада йе-мяк вя су тапыларса, орада галыб, бир мцддят сонра башга бир йеря эедян кючяриляр кими, мцяййян бир мяканлары олмайан шяхслярдян олмамалыдыр. Беля ки, бу кими инсанлар, бу ся-фярляриндя намазларыны тамàì гылмалыдырлар.

Мясяля 1292: Кючяри олан бир шяхс, мянзил вя щейванлары цчцн отлаг йери тапмаг цчцн сяфяр едярся, онун бу сяфяри ча-дыр вя диэяр вясаитлярля бирликдя оларса, вя «еви юзц иля-дир» дейился намазыны тамàì гылмалыдыр. Якс тягдирдя, ся-фяри сяккиз фярсяхдирся, намазыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1293: Яэяр сящранишин, йя'ни кючяри áèð øÿõñ зийарят, щяъъ, тиъарят вя бу кими ишляр цчцн сяфяря чыхса, «еви юзц илядир» цнваны иля адлана билмяся, эяряк намазы шикястя гылсын. Яэяр адлана бился, тамам гылмалыдыр.

7. Кясирцс-сяфяр, йя'ни Мяшьулиййяти сяфяр олмамалыдыр. Амма иши сяфярля баьлы оланлар, сцрцъц, эямичи, постчу чо-бан, чох сяфяр едян шяхслярин иши она баьлы олмаса беля, мя-сялян, щяфтядя цч эцн сяфяр едянляр кими,  щярчянд яйлянмяк вя йа сяйащят цчцн сяфяр етсяляр беля, намазы тамам гылмалыдыр.

Мясяля 1294: Мяшьулиййяти сяфярдя олан шяхс, щяъъ вя йа зийарят кими башга бир иш цчцн сяфяр едярся, намазыны ши-кястя гылмалыдыр. Амма яэяр она црфдя кясирцс-сяфяр де-сяляр беля (йя’ни чох сяфяр едян) мясялян, щяр щяфтядя цч сяфяр едян шяхс кими, эяряк намазыны тамàì гылсын. Амма яэяр сцрцъц юз машыныны зийарят цчцн кирайя верярся вя юзц дя онунла зийарятя эедярся, эяряк намазыны тамам гылсын.

Мясяля 1295: Щямлядар (карванчы), йя’ни щаъылары Мяккя-йя чадырмаг цчцн сяфяр едян шяхс, яэяр мяшьулиййяти сяфяр-дирся, намазыны тамàì гылмалыдыр. Яэяр мяшьулиййяти ся-фяр олмазñà вя йалныз щяъъ мювсцмцндя щаъылара щямлядар-лыг етмяк цчцн сяфяр едярся, онун сяфяр мцддяти аз олса, (мя-сялян, 2-3 щяфтя) намазы шикястядир. Яэяр чох олса (3 ай ки-ми), намазы тамàìдыр. Яэяр она «кясирцс-сяфяр» дейилиб-де-йилмямясиндя шякк едярся, ещтийатян щям тамам, щям дя шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1296: Сцрцъц вя бу кими цнванын дейиля билмясиндя шяртдир ки, сцрцъцлцйц давам етдирмяк гярарында олсун вя онун истиращят заманы, сцрцъцлярин ади истиращят мцддятин-дян узун олмасын. Демяли, мисал цчцн, щяфтядя бир эцн сяфяр едян шяхся, сцрцъц дейилмяз. Амма «кясирцс-сяфяр» цнваны щеч олмазса щяфтядя цч эцн, йа айда он эцн сяфяр едян шяхся дейиля биляр, беля ки, щеч олмазса илдя алты ай, йа ики илдян артыгда цч ай бу вязиййяти давам етдирмяк гярарында олсун. (Ялбяття, биринъи айда ещтийатян щям шикястя, щям дя тамам гылмалыдыр). Амма кясирцс-сяфяр цнваны щяфтядя бир эцн сяфярдя олана дейилмяз. Вя яэяр щяфтядя ики эцн сяфярдя ол-са, ваъиб ещтийата эюря щям шикястя, щям дя тамам гылмалы-дыр.

Мясяля 1297: Автомобилини йалныз йаз вя йа гыш мювсцмцндя кирайяйя верян сцрцъц кими, илин бир гисминдя мяшьулиййяти сяфяр олан бир шяхс, бу сяфяриндя намазыны там гылмалы-дыр. Амма щям шикястя, щям дя тамàì гылмасы ещтийат-мцстя-щяббдир.

Мясяля 1298: Шящярин ятрафында ики-цч фярсяхлик йолда эедиш-эялиш едян сцрцъц вя маршрут, бир сяфяриндя тясадц-фян сяккиз фярсяхлик йол эедярся, намазыны шикястя гылма-лыдыр.

Мясяля 1299: Пешяси сяфяр етмяк олан шяхс, истяр он эцн вя йа чох юз вятяниндя галсын вя яввялдян гясди он эцн галмаг олсун, йаõóä гясди олмадан галсын, эяряк щямян биринъи ся-фярдя ки, он эцндян сонра эедяъяк, намазы тамам гылсын. Щямчинин яэяр вятяниндян башга йердя он эцн гясдиля вя йа гясдсиз галса да беля, щюкм ейнидир. Амма чарвадар (мал-гара алверчиси) вя йа автомобилини кирайя верян шяхсин хцсусунда, беля оларса ещтийат мцстящябб одур ки, он эцндян сонра эетди-йи илк сяфярдя щям шикястя, щям дя бцтюв гылсын.

Мясяля 1300: Мяшьулиййяти сяфяр олан шяхсин  намазынын тамам олмасы цчцн цч дяфя сяфяр етмяси, шярт дейил; еля сцрц-ъц вя бу кими цнван она дейиля бился щярчянд илк сяфяриндя олса беля, намазы тамамдыр.

Мясяля 1301: Мал-гара алверчиси вя сарибан кими мяшьу-лиййяти сяфяр олан шяхслярин нормадан артыг сяфяр етмяля-ри, онларын чятинлийя дцшмяляриня вя йорьунлугларына ся-бяб оларса, намазларыны шикястя гылмалары эярякдир.

Мясяля 1302: Шящярлярдя эязмякдя олан вя юзц цчцн вятян сечмяйян шяхс, намазы тамам гылмалыдыр

Мясяля 1303: Мяшьулиййяти сяфяр олмайан шяхс, яэяр мяся-лян; бир шящяр вя йа кянддя олан малыны дашымаг цчцн арды-ъыл сяфяр едярся, намазыны шикястя гылмалыдыр. Амма яэяр онун сяфярляри халг арасында ''кясирцс-сяфяр'' дейиляъяк гядяр чох оларса, намазыны тамàì гылмалыдыр (ки, бунун ме'-йары 1296-ъы мясялядя дейилди).

Мясяля 1304: Вятяниндян ял чякиб юзц цчцн башга йердя вя-тян сечмяк истяйян шяхсин, яэяр она намазын тамам гылынма-сына сябяб олаъаг цнван (кясирцс-сяфяр, кючяри кими) дейил-мязся, эяряк юз сяфяриндя намазы шикястя гылсын.

8. Яэяр вятяниндян щярякят едирся, щядди-тяряххцся йетиш-мясидир. Амма вятяндян башга йердя щядди-тяряххцся е’тибар йохдур. Игамят йериндян хариъ олан кими, намазы гясрдир.

Мясяля 1305: Щядди-тяряххцс, шящяр ящлинин, щятта  шящярин ятрафында оланларын мцсафири эюрмядийи йердир. Бунун нишаняси ися, онун шящяр ящлини эюрмямясидир.

Мясяля 1306: Вятяниня гайыдан мцсафир, вятяниня чатана гядяр намазыны шикястя гылмалыдыр. Щямчинин бир йердя он эцн галмаг истяйян шяхс, орайа чатмайана гядяр намазыны ши-кястя гылмалыдыр.

Мясяля 1307: Яэяр шящяр щцндцрлцкдя олñà, оранын ящли узагдан эюрцнярся вя йа чухурлугда олñà, азаъыг узаглашдыгъа оранын ящли эюрцнмязся, беля бир шящярдян сяфяря чыхан шяхс, яэяр орадан, «о шящяр дцз йердя олсайды, артыг оранын халгы эюрцнмязди» дейиляъяк гядяр узаглашдыьы заман, нама-зыны шикястя гылмалыдыр. Щямчинин яэяр йолун дяря-тяпя-си нормадан артыг оларса, норманы нязяря алмаг лазымдыр.

Мясяля 1308: Эями вя йа гатàрда олуб щядди-тяряххцся йе-тишмядян, там гылмаг ниййяти иля намаза башлайан шяхс, яэяр цчцнъц рцк’ятин рцкусундан габаг щядди-тяряххцся чатарса, намазыны шикястя олараг тамамламалыдыр.

Мясяля 1309: Йухарыдакы мясялядя изащ олундуьу кими, яэяр цчцнъц рцк’ятин рцкусундан сонра òÿðÿõõöñ щяддиня чат-са, башга бир намазы шикястя гылмалыдыр вя биринъи нама-зы тамамламаг лазым дейил.

Мясяля 1310: Яэяр бир шяхс щядди-тяряххцся йетишдийиня ямин олуб, намазыны шикястя гыларñà вя сонра да намаз гы-ларкян щядди-тяряххцся йетишмядийи анлашыларса, о намазы йенидян гылмасы эярякдир. Беля ки, яэяр бу щалда щядди-тя-ряххцся чатмамышдырса, намазыны тамàì гылмалыдыр. Яэяр щядди-тяряххцсдян кåчмишдирся, намазыны шикястя олараг гылмалыдыр. Яэяр вахт кечмишдирся, намазыны гязаéà ýåòäè-éè замандакы вязифясиня ясасян гяза етмялидир.

Мясяля 1311: Эюзц ади вязиййятдя дейился, ади эюзцн шящя-рин ящлини эюрмядийи бир йердя намазыны шикястя гылмалы-дыр.

Мясяля 1312: Сяфяря эетдийи заманы щядди-тяряххцся йети-шиб-йетишмядийиндя шякк едярся, намазыны там гылмалы-дыр.

Мясяля 1313: Сяфяр заманы вятяниндян кечян бир мцсафир, орада дайанарса, намазыны там гылмалыдыр. Якс тягдирдя, ла-зым-ещтийата ясасян, намазыны щям шикястя, щям дя там ола-раг гылмалыдыр.

Мясяля 1314: Сяфяр заманы вятяниня чатыб орада дайанан шяхс, орада олдуьу мцддятдя намазыны там гылмалыдыр. Ам-ма яэяр орадан сяккиз фярсяхлик бир йола эетмяк истяйярñÿ вя йа дюрд фярсяхя эедиб-гайытмаг истяйярся, (ãàéûäàí áàø) щяд-ди-тяряххцся чатдыьы заман намазыны шикястя гылмалы-дыр.

Мясяля 1315: Инсанын йашамаг вя даими галмаг цчцн сечдийи йер онун вятянидир, истяр орада дцнйайа эялсин вя ата-анасы-нын вятяни олсун, истярся дя юзц ораны йашамаг цчцн гярар версин.

Мясяля 1316: Яэяр мягсяди бир мцддят ясил вятяни олмайан йердя галыб сонра башга йеря эетмяк олса, ора онун вятяни ще-саб олунмаз.

Мясяля 1317: Инсанын юз йашайышы ö÷öí сечдийи йердя даи-ми мяскунлашмаг ниййяти олмаса беля, яэяр халг арасында о, орада мцсафир гябул едилмязся, беля ки, мцвяггяти олараг он эцн вя йа даща чох бир мцддят цчцн башга бир йердя галмаьû гя-рарà àëñà биринъи йери онун йашайыш йери олараг эюрцрся, ора онун цчцн вятян щюкмцнц дашыйыр.

Мясяля 1318: Ики йердя йашайан шяхс, мясялян, алты ай бир йердя вя алты ай да башга йердя галса, щяр икиси она вятяндир. Щабеля яэяр ики йердян артыг юзцня йашайыш йери сечся, онла-рын щамысы она вятян щесаб олунар.

Мясяля 1319: Фцгящанын (мцътящидлярин) бя’зиси, демиш-ляр ки, яэяр бир шяхсин бир йердя мяскунлашдыьы еви олñà вя галмаьы гясд едяряк, ардыъыл алты ай орада галарса, о ев онун малы олдуьу мцддятдя гядяр, о йер онун вятяни щюкмцнддир беля ки, сяфярдя орайа чатдыьы щяр вахт намазыны тамàì гыл-малыдыр. Лакин бу щюкм сцбут олунмамышдыр.

Мясяля 1320: Яввялляр вятяни олуб, фикриндян дашынды-ьы бир йеря чатдыгда, юзцня башга бир вятян сечмямиш олса беля, намазыны там гылмамалыдыр.

Мясяля 1321: Бир йердя ардыъыл олараг он эцн галмаьы гясд едян вя йа ихтийарсыз щалда бир йердя он эцн галаъаьыны билян бир мцсафир, орада намазыны тамàì гылмалыдыр.

Мясяля 1322: Бир йердя он эцн галмаг истяйян мцсафирин, би-ринъи вя йа он биринъи эцнцн эеъясини дя орада галмаьы гясд етмяси лазым дейилдир. Яэяр биринъи эцнцн сцбщ азанындан, онунъу эцнцн эцняш батмасына гядяр орада галмаьы гясд едярся, намазы там гылмалыдыр. Биринъи эцнцн зющрцндян он биринъи эцнцн зющрцня гядяр орада галмаьы гясд едярся дя, щюкм ейнидир.

Мясяля 1323: Он эцн бир йердя галмаг истяйян мцсафир, яэяр бцтцн он эцнц бир йердя галмаг истяйярся, намазыны там гыл-малыдыр. Беля ки, он эцн Няъяфëÿ Куфяäÿ, éàõóä Тещранëà Шимиранда галмаг истяйярся, намазы шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1324: Он эцн бир йердя галмаг истяйян мцсафир, гала-ъаьы он эцн ярзиндя о йерин ъамаат арасында айры бир йер щесаб олунан вя фасиляси дюрд фярсяхдян аз олан ятрафына эетмяйи яввялдян гясд етмишдирся, яэяр эедиб-эялмяк мцддяти црфцн нязяриндя он эцн галмасы иля зидд олмайаъаг мигдардадырса, намазыны там гылмалыдыр. Яэяр он эцн галмагла зидд оларса, шикястя гылмалыдыр. Мясялян; яэяр яввялдян бир эцндцзц вя йа бир эеъяни орадан айрылмаг истяйярся, бу онун игамят мяг-сяди иля зиддир вя намазыны шикястя гылмалыдыр. Амма яэяр онун гясди бу олса ки, мясялян, эцнцн йарысыны хариъ ол-сун вя сонра гайытсын, щярчянд гайытмасы эеъя олдугдан сонра олса беля, эяряк намазы тамам гылсын. Амма яэяр онун бу ъцр айрылмасы, црфдя «ики вя йа даща чох йердя игамят едир» дейи-ляъяк гядяр тякрарланырса, намазыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1325: Бир йердя он эцн галмаьû гярарà àëìàéûá, мя-сялян; яэяр досту эялярся вя йа йахшы мянзил тапса, он эцн ора-да галаъаьыны гясд едян мцсафир, намазыны шикястя гылма-лыдыр.

Мясяля 1326: Бир йердя он эцн галмаьы гярарà àëàí бир шяхс, яэяр орада галмасынà бир шейин мане олмасына ещтимал верирñÿ вя бу ещтимал агил шяхслярин нязяриндя гябул олунан бир ещтимал оларса, намазыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1327: Айын сонуна он эцн вя йа даща чох галдыьыны билян шяхс, айын сонуна гядяр бир йердя галмаьû гярарà àëàð-ñà, намазыны там гылмалыдыр. Амма яэяр айын сонуна бир не-чя эцн галдыьыны билмяз вя айын сонуна гядяр бир йердя гал-маьы гярара àëарса, щярчянд гярарлашдырдыьы замандан айын сонуна гядяр он эцн вя йа даща чох галмыш олса беля, нама-зыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1328: Бир йердя он эцн галмаьы гярара àëàí мцсафир, яэяр дюрд рцк’ятли бир намаз гылмадан гярарындан дюнярñÿ вя йа орада галмагда вя йа башга бир йеря эетмякдя тяряддцдя дцшярся, намазыны шикястя гылмалыдыр. Амма яэяр дюрд рцк’ятли бир намаз гылдыгдан сонра гярарындан дюнярñÿ вя йа тяряддцдя дцшярся, орада галдыьы мцддятя гядяр намазлары-ны там гылмалыдыр.

Мясяля 1329: Бир йердя он эцн галмаьы гярара àëàí бир мцса-фир, оруъ тутарñà вя зющрдян сонра орада галмаг ôèêðèíдÿн дюнярся, яэяр дюрд рцк’ятли бир намаз гылмышдырса, орада галдыьы мцддятя гядяр оруълары сящищдир вя намазларыны там гылмалыдыр. Амма яэяр дюрд рцк’ятли бир намаз гылма-мышдырса, ещтийата ясасян, о эцнцн оруъуну тамамлайыб сон-радан гяза етмяли, намазларыны да шикястя гылмалыдыр. Сонракы эцнлярдя дя оруъ тута билмяз.

Мясяля 1330: Он эцн бир йердя галмаьы гярара àëàí бир мц-сафир, гярарындан дюнярñÿ вя гярарындан дюнмяздян габаг дюрд рцк’ятли бир намаз гылыб-гылмадыьында шякк едярся, намазларыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1331: Яэяр мцсафир шикястя гылмаг ниййяти иля на-маза башлайарñà вя намаз яснасында он эцн вя éа даща чох гал-маьы гярарлашдырарса, íамазыны дюрд рцк’ятли олараг та-мамламалыдыр.

Мясяля 1332: Он эцн бир йердя галмаьы гясд едян мцсафир, яэяр биринъи дюрд рцк’ятли намазын ÿñíасында юз гясдиндян дюнся, беля ки, цчцнъц рцк’ятя мяшьул дейился, эяряк намазы ики рцк’ятли тамам етсин вя намазларынын ардыны шикястя гылсын. Щямчинин яэяр цчцнъц рцк’ятя мяшьул олса вя рцкуйа эетмямиш олса, эяряк отурсун вя намазы шикястя олараг сона чатдырсын. Яэяр рцкуйа эетмишдирся, намазыны поза биляр вя ону шикястя олараг йенидян гылмасы лазымдыр.

Мясяля 1333: Он эцн бир йердя галмаьы гярара àëàí бир шяхс, орада он эцндян чох галарса, сяфяря чыхана гядяр нама-зыны там гылмалыдыр. Икинъи дяфя он эцн гясд етмяси лазым дейилдир.

Мясяля 1334: Он эцн бир йердя галмаьы гярара àëàí бир мц-сафир, ваъиб оруъу тутмалыдыр. Мцстящябб оруъ да тута би-ляр вя зющр, яср вя хифтян намазларынын нафилясини дя гыла áèëÿр.

Мясяля 1335: Он эцн бир йердя галмаьы гярара àëàн бир мц-сафир, яэяр яда олан дюрд рцк’ятли бир намаз гылдыгдаí сонра вя йа дюрд рцк’ятли бир намазы там олараг гылмаса беля бир йердя он эцн галдыгдан сонра, дюрд фярсяхдян аз олан бир йеря эедиб-гайыдыб, тякрарян яввял галдыьы йердя он эцн вя йа даща аз бир мцддят галмаг истяйярся, эетдийи замандан гайыдаъаьы замана гядяр вя гайытдыãдан сонра намазыны там гылмалы-дыр. Амма яэяр яввял галдыьы йеря гайытмасы, йалныз сяфяри-нин йолунда ваге олмасына эюря îëñà вя шяр’и бир мясафяйя ся-фяр етмяк истяйярся, эедиб-гайытдыгда вя галдыьы йердя на-мазларыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1336: Он эцн бир йердя галмаьы гярар àëан бир мцса-фир, яда олан дюрд рцк’ятли бир намаз гылдыгдан сонра, сяк-киз фярсяхдян аз олан башга бир йеря эедиб орада он эцн гал-маг истÿйярся, сяфяри заманында вя он эцн галмаг истядийи йер-дя намазыны там гылмалыдыр. Амма яэяр эедяъяйи йер сяккиз фярсях вя йа даща чох оларса, сяфяр заманы намазларыны ши-кястя гылмалыдыр. Яэяр орада он эцн галмаг истямязся, орада галдыьы мцддятдя дя намазларыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1337: Он эцн бир йердя галмаьы гярара àëан бир мц-сафир, яэяр яда олан дюрд рцк’ятли бир намаз гылдыгдан сон-ра, дюрд фярсяхдян аз олан бир йеря эетмяк истяйярся, яэяр яввялки йериня гайыдыб-гайытмайаъаьында тяряддцдлц оларса вя йа орайа гайытмагдан тамамиля гафил оларса, йахуд гайытмаг истядийи щалда, орада он эцн галыб-галмайаъаьында тяряддцд-лц оларса, йа да орада он эцн галмагдан вя йа сяфяр етмякдян гафил оларса, эетдийи вахтдан гайыдана гядяр вя гайытдыгдан сонра намазларыны тамàì гылмалыдыр.

Мясяля 1338: Достларынын да он эцн галаъаьыны хяйал едя-ряк бир йердя он эцн галмаьы гярара àëàí вя ядà олан дюрд рцк’ятли бир намаз гылдыгдан сонра, достларынын галмаã гя-рарûíà ýÿëмядиклярини анлайарса, юзц дя галмаг фикриндян дюнся беля, орада галдыьы мцддятя гядяр намазларыны там гылмалыдыр.

Мясяля 1339: Яэяр мцсафир тясадцфян отуз эцн бир йердя галса, мясялян, отуз эцнцн тамамында эетмяк иля галмаьа тяряддцд едярся отуз эцн кечяндян сонра, щярчянд орада аз бир мцддят галса беля, эяряк намазы тамам гылсын.

Мясяля 1340: Доггуз эцн вя йа даща аз бир мцддят цчцн бир йердя галмаг истяйян мцсафир, догугз эцн вя йа даща аз орада галдыгдан сонра, йенидян орада доггуз эцн вя йа даща аз галñà вя бу шякилдя орада отуз эцня гядяр галарса, отуз биринъи эцн-дян е’тибарян, намазларыны там гылмалыдыр.

Мясяля 1341: Мцсафир бир йердя отуз эцн галандан сонра эяряк намазы тамам гылсын. Беляликля, отуз эцнцн бя'зисини бир йердя, бя’зисини башга йердя галса, отуз эцндян сонра да на-мазы шикястя гылмалыдыр.

МЦХТЯЛИФ МЯСЯЛЯЛЯР

Мясяля 1342: Мцсафир Мяккя, Мядиня, Êуфя шящярляри-нин щяр йериндя еляъя дя Щязрят Сеййидцш-шцщяда (ÿëåéùèñ-ñÿëàì)-ûí щяряминдя гябри-мцгяддясин 11,5 метр мясафясиня гядяр намазыны тамам гыла биляр.

Мясяля 1343: Мцсафир олдуьуну вя намазы шикястя гылма-лы олдуьуну билян бир шяхс, яввялки мясялядя дейилян дюрд мякандан башга éåðëÿðäÿ, намазыны гясдян там гыларса, на-мазы батилдир. Щямчинин яэяр мцсафирин намазынын шикяс-тя олдуьуну унудараг там гыларса да, щюкм ейнидир. Амма унут-дуьу тягдирдя, вахт кечдикдян сонра хатырлайарса, гяза етмяси лазым дейилдир.

Мясяля 1344: Мцсафир олдуьуну вя намазы шикÿстя гылма-лы олдуьуну билян бир мцсафир, яэяр сящвян намазыны там гыларñà вя вахт дахилиндя йадына дцшярся, намазыны йенидян гылмасы лазымдыр. Яэяр вахт кечдикдян сонра йадына дцшяр-ся, ещтийата ясасян ону гяза етмялидир.

Мясяля 1345: Сяфярдя намазыны шикястя гылмалы олдуьу-ну билмяйян бир мцсафир, яэяр там гыларса, намазы сящищдир.

Мясяля 1346: Намазынын шикястя гылынмалы олдуьуну би-лян бир мцсафир, яэяр онун хцсусиййятляриндян бя’зисини бил-мяся, мясялян; сяккиз фярсяхлик йолда шикястя гылмалы олдуьуну билмязñÿ вя там гыларса, вахт кечмядян щюкмц би-лярся, лазым-ещтийата ясасян намазыны йенидян гылмалыдыр. Яэяр гылмаса, гяза етмялидир. Амма яэяр вахт кечдикдян сон-ра билярся, гяза етмяси лазым дейилдир.

Мясяля 1347: Намазыны шикястя гылмалы олдуьуну билян бир мцсафир, йолунун сяккиз фярсяхдян аз олдуьуну зянн едя-ряк там гыларса, йолун сяккиз фярсях олдуьуну анладыьы за-ман, там гылдыьы намазы тякрарян шикястя гылмалыдыр. Ам-ма яэяр вахт кечдикдян сонра баша дцшярся, гяза етмяси ла-зым дейилдир.

Мясяля 1348: Мцсафир олдуьуну унудуб намазы там гылар-са, беля ки, намаз вахты яснасында хатырлайарса, шикястя гыл-малыдыр. Яэяр вахты кечяндян сонра хатырлайарса, о намазын гязасы она ваъиб дейилдир.

Мясяля 1349: Намазыны там гылмалы олан бир шяхс, нама-зыны шикястя гыларса, щяр щансы щалда намазы батилдир. Щятта бир йердя он эцн галмаьы гярара àëан вя мясялянин щюк-мцнц билмядийиндян намазыны шикястя гылмыш олан бир мц-сафир олса беля, ваъиб ещтийата ясасян намазы батилдир.

Мясяля 1350: Дюрд рцк’ятли бир намазы гыларкян, мцсафир олдуьуну хатырлайарса вя йа сяфяринин сяккиз фярсях олду-ьуну билярся, беля ки, цчцнъц рцк’ятин рцкусуна эетмямиш-дирся, намазы ики рцк’ят олараг тамамламалыдыр. Яэяр цчцн-ъц рякяти тамамлайыбса, намазы батилдир. Яэяр цчцнъц рцк’я-тин рцкусуна эетмишдирся, ещтийата ясасян намазы батилдир. Буна эюря дя, бир рцк’ят намаз гылынаъаг гядяр вахт галмыш олса беля, намазыны йенидян шикястя олараг гылмалыдыр. Яэяр вахт йохдурса, гязасыны шикястя етмялидир.

Мясяля 1351: Яэяр мцсафир, мцсафир намазынын бя’зи хцсу-сиййятлярини билмяся мясялян; дюрд фярсяхлик бир йола эе-диб-гайыдаъаьы тягдирдя, намазыны шикястя гылмалы олду-ьуну билмяся, дюрд рцк’ятли намаз ниййяти иля намаза мяшьул олса вя цчцнъц рцк’ятин рцкусундан яввял мясяляни баша дцш-ся, эяряк намазыны ики рцк’ятля тамам етсин. Яэяр рцкуда ан-лайарса, ещтийата ясасян намазы батилдир. Бир рцк’ят гылына-ъаг гядяр вахт галса беля, намазы йенидян шикястя олараг гыл-малыдыр.

Мясяля 1352: Намазыны там гылмалы олан бир мцсафир, мя-сяляни билмямяси сябябиндян, ики рцк’ят гылмаг ниййяти иля намаза башлайар вя намазда икян баша дцшярся, намазы дюрд рцк’ят олараг тамамламалыдыр. О намазы тамамладыгдан сонра, ону дюрд рцк’ят олараг йенидян гылмасы ещтийат-мцстя-щяббдир.

Мясяля 1353: Намазыны гылмамыш олан бир мцсафир, вахт кечмядян вятяниня вя йа он эцн галаъаьы бир йеря чатарса, на-мазыны там гылмалыдыр. Мцсафир олмайан бир шяхс дя, вах-тын яввялиндя намаз гылмайыб йола чыхарса, йолда намазыны шикястя гылмалыдыр.

Мясяля 1354: Сяфярдя икян намазыны шикястя гылмалы олан бир мцсафирин зющр, яср вя йа хифтян намазы гяза оларса, онлары сяфярдя олмадан беля гяза етмяк лазым эялирся, ики рцк’ят олараг гяза етмялидир. Яэяр мцсафир олмайан бир шяхсдян дя, бу цч намаздан бири гязайа галарса, сяфярдя икян гязасыны гылмаг истяйярся, дюрд рцк’ят олараг гяза етмяли-дир.

Мясяля 1355: Мцстящяббдир ки, мцсафир шикястя гылдыьы щяр бир намаздан сонра отуз дяфя десин: ''Субщаняллащи вял-щямду лиллащи вя ла илащя илляллащу вÿллащу якбяр''. Бу зик-рин щяр ваъиб намаздан сонра мцстящябб олмасына бахмайараг гейд олунан щалларда даща чох эюстяриш верилмишдир. Даща йахшыñû одур ки, бу цч намазын тя’гибиндя буну алтмыш дяфя десин.

ГЯЗА НАМАЗЫ

Мясяля 1356: Эцндялик намазыны, намазын бцтцн вахты яр-зиндя ùÿòòà йухуда олмаг вя йа сярхошлуг сябябиндян олса бе-ля, вахтында гыла билмяйян шяхс, гяза етмялидир. Юз вахтын-да гылынмамыш олан диэяр щяр ваъиб намаз да ейни щюкмц да-шыйыр. Щятта лазым ещтийата ясасян, нязир етмякля мцяййян бир вахтда ваъиб олан намаз да ейни щюкмдядир. Амма Фитр вя Гурбан байрамы намазларынын гязасы йохдур. Щабеля, истяр эцндялик намаз олсун, истярся дя башга бир намаз олсун, гады-нын щейз вя нифас щалында гылмадыьы намазларын да гязасы йохдур. Айят намазынын гязасынын щюкмц сонрадан дейиляъяк.

Мясяля 1357: Яэяр намазын вахтындан сонра, гылдыьы на-мазын батил олдуьуну баша дцшся, эяряк онун гязасыны гыл-сын.

Мясяля 1358: Бойнунда гяза намазы олан бир шяхс, ону гыл-магда сящлянкарлыг етмямялидир. Амма дярщал йериня йетир-мяси дя ваъиб дейилдир.

Мясяля 1359: Гяза намазы олан шяхс мцстящябб намазы гыла биляр.

Мясяля 1360: Бойнунда гяза намазы олдуьуна вя йа гылдыьы намазларын сящищ олмадыьына ещтимал верян бир инсанын, ещтийата ясасян онлары гяза етмяси мцстящяббдир.

Мясяля 1361: Бир эцнцн зющр вя яср намазлары иля, бир эеъя-нин шам вя хифтян намазлары кими, тяртибля йериня йетирил-мяси ваъиб олан намазлардан башга, эцндялик намазларын гязасыны тяртибя ясасян йериня йетирмяк âàúèá дейилдир.

Мясяля 1362: Айят намазы кими эцндялик олмайан бир нечя намазы вя йа бир эцндялик вя бир нечя эцндялик олмайан намаз-лары гяза етмяк истяйян шяхсин, онлары тяртиб цзря гылмасы лазым дейилдир.

Мясяля 1363: Бир дюрд рцк’ятли намазы гылмадыьыны, ам-ма онун зющр, йîõñà хифтян намазы олдуьуну билмяйян бир шяхс, гылмамыш олдуьу намазын гязасы ниййяти иля бир дюрд рцк’ятли намаз гыларса, кифайятдир. Беля ки, намазы уъадан вя йа алчагдан охумасы хцсусунда ися ихтийар сащибидир.

Мясяля 1364: Яэяр бир шяхсдян, мясялян; бир нечя сцбщ на-мазы вя йа бир нечя зющр намазы гяза оларñà вя онларын сайыны билмязся вя йа унутмуш оларса, мясялян; цч, дюрд, йа беш намаз олдуьуну билмязся, аз мигдары йериня йетирярся, кифайятдир. Амма щамысыны гылдыьына ямин олунъайа гядяр намаз гылмасы даща йахшыдыр. Мясялян; яэяр юзцндян бир нечя сцбщ намазынын гязайа галдыьыны унутмуш олñà вя ейни заманда он намаздан артыг олмадыьына яминдирся, ещтийата ясасян он сцбщ намазы гылар.

Мясяля 1365: Кечмиш эцнлярдян йалныз бир гяза намазы бой-нунда олан шяхсин, яэяр о эцнцн намазынын фязилят вахты кечмирся, яввял гяза едиб, сонра о эцнцн намазына башламасы даща йахшыдыр. Щямчинин яэяр кечмиш эцнлярдян гяза нама-зы олмадыьы щалда, ондан щямин эцня аид бир намаз вя йа даща чох намаз гязайа галмышдырса, яэяр о эцнцн намазынын фязи-лят вахты кечмирся, о эцнцн гяза намазыны яда намазындан яввял гылмасы даща йахшыдыр.

Мясяля 1366: Яýяр намаз гыларкян щямин эцндян бир вя йа даща чох намазынын гязайа галдыьыны вя йа кечмиш эцнлярдян йалныз бир гяза намазынын бойнунда олдуьуну хатырлайарса, вахт эенишдирся вя ниййятини гяза намазына чевирмяси мцм-кцндцрся, о эцнцн намазынын фязилят вахты кечмядийи тяг-дирдя, ниййятини гяза намазына чевирмяси даща йахшыдыр. Мясялян; зющр намазыны гыларкян, цчцнъц рцк’ятин рцкусун-дан габаг, щямин эцнцн сцбщ намазынын гязайа галдыьыны хатырлайарса, зющр намазынын фязилят вахты даралмамыш-дырса, ниййяти сцбщ намазына чевириб о намазы ики рцк’ят ола-раг тамамламасы вя сонра зющр намазыны гылмасы даща йах-шыдыр. Амма яэяр фязилят вахты дар олñà вя йа ниййятини гяза намазына чевирмяси мцмкцн олмазса, мясялян; цчцнъц рцк’-ятин рцкусунда сцбщ намазыны гылмадыьыны хатырлайарса, ниййятини сцбщ намазына чевирдийи тягдирдя, рцкн щесаб еди-лян бир рцку артыглыьы мейдана эялдийиня эюря, ниййятини сцбщ намазынын гязасына чевиря билмяз.

 Мясяля 1367: Яэяр кечмиш эцнлярдян гяза намазлары вар-дырса вя бир вя йа даща чох намаз щямин эцндян гяза олмуш-дурса, беля ки, онларын щамысыны гяза етмяйя вахты олмаса вя йа щамысыны о эцндя гылмаг истямирся, мцстящяббдир ки, о эц-нцн гяза намазыны яда намазындан яввял гылсын.

Мясяля 1368: Инсан щяйатда икян юз гяза намазларыны гыл-магдан аъиз олса беля, башгасы онун намазларынын гязасыны гыла билмяз.

Мясяля 1369: Истяр имамын намазы яда олсун, истярñÿ гяза олсун, гяза намазыны ъамаатла гылмаг мцмкцндцр. Щяр ики-синин ейни намазлары гылмалары да лазым дейилдир. Мясялян; сцбщ намазынын гязасыны, имамын зющр вя йа яср намазы иля гылмасынын бир ейби йохдур.

Мясяля 1370: Мцмяййиз олан, йя’ни йахшыны вя писи анлайан ушаьы намаз гылмаьа вя диэяр ибадятляр етмяйя адят етдир-мяк мцстящяббдир. Щятта ону, гылмадыьы намазлары гяза ет-мяйя вадар етмяк беля, мцстящяббдир.

АТАНЫН БЮЙЦК ОЬУЛА ВАЪИБ ОЛАН ГЯЗА НАМАЗЫ

Мясяля 1371: Яэяр ата юз намазыны гылмамыш олса, вя гяза едя билярмишся, бу Аллащын ямриня итаятсизлик уъбатын-дан дейилмишся, онун юлцмцндян сонра бюйцк оьул ваъиб ещти-йата ясасян бунлары йериня йетирмяли вя йа онун цчцн яъир тут-малыдыр. Ананын намазларынын гязасыны йериня йетирмяк даща йахшы олдуьуна бахмайараг она ваъиб дейилдир.

Мясяля 1372: Яэяр бюйцк оьул, атасынын намазынын гязайа галыб-галмадыьында шякк едярся, онун бойнуна ваъиб дейил-дир.

Мясяля 1373: Яэяр бюйцк оьул атасынын гяза намазлары ол-дуьуну билиб, îнлары йериня йетириб-éетирмядийиндя шякк едярся, ещтийата ясасян онлары гяза етмяси ваъибдир.

Мясяля 1374: Яэяр оьуллардан щансынын бюйцк оьул олдуьу мя’лум олмаса, атанын намазыны гяза етмяк оьуллардан щеч бириня ваъиб дейилдир. Амма онун намазларыны юз араларын-да бюлцшдцрмяляри, йаõóä да онлары йериня йетиряни тя’йин етмяк цчцн, араларында гцр’я чякмяляри (пцшк атмалары) ещ-тийат-мцстящяббдир.

Мясяля 1375: Яэяр меййит, намазларынын гязасы цчцн яъир тутулмасыны вясиййят етмишдирся, яэяр онун вясиййяти нцфуз-лудурса, (гануни, кечярлидирся) онларын гязасы бюйцк оьула ваъиб олмаз.

Мясяля 1376: Яэяр бюйцк оьул анасынын гяза намазларыны гылмаг истяйярся, намазы уъадан вя éà алчагдан охумаг хцсу-сунда юз тяклифиня ямял етмялидир. Беля ки, анасынын сцбщ, шам вя хифтян намазларûнын гязасыны уъадан гылмасы ла-зымдыр.

Мясяля 1377: Юзцнцн дя гяза намазы олан шяхс, яэяр ата-анасынын да намазларыны гяза етмяк истяйярся, щансыны яв-вял йеринÿ йетирся сящищдир.

Мясяля 1378: Яэяр бюйцк оьул атасы юлян вахт набалиь (йя’ни щядди-бöлуьа чатмамыш), йа дяли олса, балиь йа аьыллы олан-дан сонра, атанын гяза намазы она ваъиб дейилдир.

Мясяля 1379: Яэяр бюйцк оьул атасынын намазыны гяза ет-мямишдян габаг юлся, икинъи оьула щеч ня ваъиб дейил.

ЪАМААТ НАМАЗЫ

Мясяля 1380: Эцндялик намазлары ъамаат иля гылмаг мцс-тящяббдир. Сцбщ, шам вя хифтян намазларыны хцсусиля мяс-ъид гоншулуьунда оланлара вя мясъиддя верилян азанын сяси-ни ешидянляря даща чох аидиййяти вар. Щямчинин саир ваъиб намазлары да ъамаатла гылмаг мцстящяббдир. Амма тяваф на-мазы вя эцн вя ай тутулмасы истисна олмагла саир айят намазла-рынын ъамаат намазы шяклиндя гылынмасынын мяшруиййяти (шяр'и, гануни олмасы) сцбута йетмяйиб.

Мясяля 1381: Мю’тябяр рявайятдя вардыр ки, ъамаат иля гы-лынан намаз, фярди намаздан ийирми беш дяряъя яфзялдир.

Мясяля 1382: Е’тинасызлыг цзцндян ъамаат намазына щазыр олмамаг ъаиз дейилдир. Инсанын цзрсцз олараг ъамаат намазы-ны тярк етмяси дя дцзэцн дейилдир.

Мясяля 1383: Инсанын сябр едиб, ъамаатла намаз гылмасы мцстящяббдир. Мцхтясяр гылынан ъамаат намазы, узун гылы-нан мцнфярид намаздан даща цстцндцр. Щямчинин ъамаат на-мазы, вахтын яввялиндя мцнфярид олараг гылынан намаздан даща цстцндцр. Амма фязилятли вахтдан гейри-вахтäа гылынан ъамаат намазынын, фязилятли вахтда гылынан мцнфярид на-маздан даща цстцн олмасы мя’лум дейилдир.

Мясяля 1384: Ъамаат намазы башладыьы заман, намазыны фярди гылмыш олан шяхсин, икинъи дяфя намазыны ъамаатла гылмасы мцстящяббдир. Яэяр сонрадан, фярди гылмыш олду-ьу намазын батил олдуьуну анлайарса, икинъи дяфя гылдыьы намаз кифайятдир.

Мясяля 1385: Яэяр имам вя йа мя’мум ъамаатла гылдыьы на-мазы тякрарян ъамаатла гылмаг истяйярся, бунун мцстящябб-лийи сцбут олмаса да, саваб цмидиля (йя’ни ряъаян) йериня йети-рилмясинин манеяси йохдур.

Мясяля 1386: Намазынын батил олмасына сябяб олаъаг гя-дяр вясвясяйя дцшян шяхс, яэяр íàìàçû йалныз ъамаатла гыл-дыьы заман вясвясядян ращат оларса, намазы ъамаатла гылма-лыдыр.

Мясяля 1387: Яэяр ата вя йа ана юз ушаьына намазы ъамаатла гылмасыны ямр едярся, намазыны ъамаатла гылмасы ещтийат-мцстящяббдир. Ялбяття яэяр атанын вя йа ананын она åòäèéè ямр вя нящйи ушаьына олан мящяббятдян иряли эялирся, вя она гаршы чыхмаг онлара язиййят олмасына сябяб олурса, уша-ьын она гаршы чыхмасы, щарамдыр.

Мясяля 1388: Мцстящябб намаз ещтийата ясасян щеч бир шя-килдя ъамаатла гылына билмяз. Амма йаьыш йаьмасы цчцн гы-лынан истисга намазы ъамаатла гылына биляр. Щямчинин ва-ъиб олуб, сонрадан башга бир сябябя эюря мцстящябб олан бир намазы (мясялян; Щязрят Имам-Заманын (ÿ) дюврцндя ваъиб олуб, сонралар о Щязрят гейб олдугдан сонра мцстящябб олан Фитр вя Гурбан байрамы намазларыны) ъамаатла гылмаг ъа-издир.

Мясяля 1389: Имам ъамаат эцндялик намаз гыларкян, эцндя-лик намазларын щяр щансында она игтида етмяк олар.

Мясяля 1390: Яэяр èìàì ъамаат юзцнцн вя йа намазынын гя-зайа эетмяси йягин олан юлмцш бир шяхсин эцндялик намазла-рынын гязасыны гылырса, она игтида етмяк олар. Амма яэяр юз намазыны вя башгасынын намазыны ещтийатян йенидян гы-лырса, она игтида етмяк ъаиз дейилдир. Амма яэяр мя’мум да намазыны ещтийатян йенидян гылырса вя имамын ещтийат етмя-синя йол верян сябяб, мя’мумун ещтийатына йол ачан сябяби иля ейнидирся, она игтида едя биляр. Бу щалда мя’мумун ещтийат етмясиня сябÿб олаъаг айры бир сябябин дя ортайа чыхмамасы эяряк дейилдир.

Мясяля 1391: Яэяр инсан билмяся ки, имамын гылдыьы на-маз эцндялик ваъиб намазäûð, йохса мцстящябб намаздыр, она игтида едя билмяз.

Мясяля 1392: Ъамаат намазынын сящищ олмасы цчцн, имамла мя’мум арасында вя ейни заманда, имамла башга мя’мумлар арасында васитя олан мя’мумла о бири мя’мумлар арасында бир шейин фасиля олмамасы шяртдир. Фасилядян мягсяд, он-лары бир-бириндян айыран бир шейдир. Истяр пярдя, дивар вя йа бу кими эюрмяйя мане олан бир шей олсун, истяр шцшя кими эюрмяйя мане олмайан бир шей олсун, фярг етмяз. Беля ки, яэяр намазын бцтцн вя йа бя’зи щалларында имамла мя’мум ара-сында вя йа баьланты (ìöòòÿñèë îëìà) васитяси олан мя’мумла о бири мя’мумлар арасында бир фасиля оларса, ъамаат намазы батилдир. Амма ирялидя изащ олунаъаьы кими, гадын бу щюкм-дян мцстяснадыр.

Мясяля 1393: Яэяр биринъи сыранын узун олмаьына эюря сыранын ики тяряфиндя дайанан кясляр имамы эюрмясяляр, игтида едя билярляр. Щямчинин, яэяр о бири сяфлярдян бири-нин узун олдуьуна эюря сяфин ики тяряфиндя дайананлар юзля-риндян габагкы сяфи эюрмясяляр, игтида едя билярляр.

Мясяля 1394: Ъамаатын сыралары мясъидин гапысына гя-дяр чатарса, гапынын гаршысында сяфлярин архасында дуран шяхсин намазы сящищдир. Щямчинин онун архасында игтида едянлярин дя намазы сящищдир. Щятта ики тяряфдя олуб, баш-га бир мя’мум васитяси иля ъамаатла битишик олан шяхслярин дя намазлары сящищдир.

Мясяля 1395: Сцтунун архасында дуран шяхс саь вя йа сол тя-ряфдян башга бир мя’мумун васитясиля имамла бирляшмяся, игтида едя билмяз.

Мясяля 1396: Имамын дурдуьу йер мя’мумун дурдуьу йердян эяряк щцндцр олмасын. Амма яэяр имамын йери чох аз миг-дарда щцндцр олса, ейби йохдур. Щямчинин яэяр бир йер майили вязиййятдя оларса, беля ки, имам да онун йцксяк тяряфиндя да-йандыгда йер чох майили олмаса, ейби йохдур.

Мясяля 1397: Мя’мумун йери имамын йериндян щцндцр олар-са, ейби йохдур. Амма яэяр ''топлашыблар'' дейилмяйяъяк гядяр щцндцр оларса, ъамаат намазы сящищ дейилдир.

Мясяля 1398: Бир сырада дуранларын арасында мцмяййиз бир ушаг фасиля оларса, онун намазынын батил олдуьу билин-мяйяня гядяр, игтида едиля биляр. Щямчинин о, он ики имам шияси олмаса, беля ки, онун намазы юз мязщябиня эюря сящищ олса, щюкм ейнидир.

Мясяля 1399: Имамын тякбириндян сонра яэяр биринъи сы-ранын намаза щазыр олмалары вя тякбир демяляри йахын олса, сонракы сырада дайанан шяхс тякбир дейя биляр. Амма ещтийат мцстящябб одур ки, биринъи сыранын тякбири гуртаран кими сябр етсин.

Мясяля 1400: Габаг сыраларда бир сыранын намазынын ба-тил олдуьу билинярся, архадакы сыраларда игтида едиля бил-мяз. Амма онларын намазынын сящищ олуб-олмадыьы билин-мязся, игтида едиля биляр.

Мясяля 1401: Имамын намазынын батил олдуьуну, мясялян; имамын дястямазлы олмадыьыны билян бир шяхс, имамын юзц буну билмяся беля, она игтида åäÿ áèëìÿç.

Мясяля 1402: Мя’мум, намаздан сонра имамын адил олма-дыьыны вя йа кафир олдуьуну, йахуд башга бир сябябдян нама-зынын батил олдуьуну, мясялян; дястямазсыз намаз гылды-ьыны билярся, намазы сящищдир.

Мясяля 1403: Намазда икян имама игтида едиб-етмядийиндя шякк едярся, яэяр бя’зи нишаняляр васитясиля игтида етдийи-ня хатиръям оларса, намазыны ъамаатла тамамламалыдыр. Якс тягдирдя, намазыны мцнфярид ниййяти иля тамамлама-лыдыр.

Мясяля 1404: Яэяр мя’мум намаз яснасында цзрсцз олараг, инфирадè (тяк) олма ниййятини едярся, îíóí ъамаат намазынын сящищ олмасы ишкаллы, лакин òÿêëèêäÿ ãûëäûüû намазы ся-щищдир. Амма яэяр фярди намаз гыланын да вязифясиня эюря ямял етмяся, ваъиб ещтийата эюря намазы йенидян гылмалы-дыр. Амма яэяр цзрлц олдуьу щалда намазы батил етмяйян бир шейи артырса вя йа яскилтся йенидян гылмасы лазым дейил. Мясялян, яэяр намазын яввялиндян фярди олма гясди олмаса, гираят етмяся, амма рцкуда олдуьу заман бу гясдя дцшярся, бу тягдирдя намазыны фярди гясди иля тамамлайа биляр вя ону йенидян гылмасы лазым дейил. Щямчинин имама табе олмаг цчцн бир сяъдяни артырса щюкм ейнидир.

Мясяля 1405: Яэяр имам Щямд вя суряни охудугдан сонра, мя’мум бир цзр сябябиндян мцнфярид ниййяти едярся, Щямд вя суряни охумасы лазым дейилдир. Амма яэяр цзрсцз олса йа Щямд вя суря тамамланмаздан габаг мцнфярид ниййяти едярся, ваъиб ещтийата ясасян Щямд сурянин щамысыны охумасы лазымдыр.

Мясяля 1406: Яэяр ъамаат намазы яснасында фярди ниййяти ется, икинъи дяфя (ùÿìèí íàìàçäà) ъамаат намазы ниййят едя билмяз. Щямчинин ваъиб ещтийата эюря, яэяр фярди ниййяти едиб-етмямясинäя тяряддцд ется вя сонра намазы ъамаатла битирмяк гярарына эялся, щюкм ейнидир.

Мясяля 1407: Инсан намаз яснасында мцнфярид ниййяти едиб-етмядийиндя шякк едярся, мцнфярид ниййяти етмядийиня гярар вермялидир.

Мясяля 1408: Яэяр имам рцкуда олан вахт игтида ется вя имамын рцкусуна чатса, имамын зикри тамам олса да, намазы сящищдир вя бир рцк’ят щесаб олуíóр. Яэяр рцку гядяр яйился вя имамын рцкусуна чатмаса, намазыны фярди ниййяти иля та-мам едя биляр, щям дя сонракы рякятя чатмаг цчцн намазы кя-ся биляр.

Мясяля 1409: Имам рцкуда икян, игтида едиб, рцкуйа гядяр яйилÿрñÿ вя имама рцкуда йетишиб-йетишмядийиндя шякк едяр-ся, яэяр бу шякки рцкунун тамам олмасындан сонра олса, гыл-дыьы ъамаат намазы сящищдир. Якс тягдирдя, намазы мцн-фярид ниййяти иля тамамлайа биляр, щям дя сонракы рякятя чатмаг цчцн намазын кяся биляр.

Мясяля 1410: Имам рцкуда икян игтида едярñÿ вя рцку миг-дары гядяр яйилмяçдян габаг, имам рцкудан башыны галды-рàрса, фярди ниййяти едиб намазы тамамламаг вя йа имамла бирликдя мцтляг гцрбят гясди иля сяъдяйя эедиб, сонра айаьа галхдыьы заман, тякбирятцл-ещрам вя йа мцтляг зикрдян даща цмуми олан бир гясд иля йенидян сюйляйярся, она сайылмасы гяс-ди иля йенидян тякбир äåéÿðÿê, намазыны ъамаатла тамамла-маг вя йа сонракы рякятя чатмаг цчцн намазы кясмяк арасында ихтийар сащибидир.

Мясяля 1411: Яэяр бир шяхс намазын яввялиндя, йа Щямд вя суря яснасында игтида ется вя тясадцфян рцкуйа эетмяздян яв-вял имам рцкудан баш галдырса, онун намазы сящищдир.

Мясяля 1412: Имам, намазын сон тяшящщцдцнц охуйаркян, ъамаат намазынын савабына чатмаг истяйян шяхс, эяряк ниййят вя тякбирятцл-ещрамдан сонра отурсун вя тяшящщцдц мцтляг гцрбят гясди иля имамла охусун, амма саламы ваъиб ещтийата ясасян демясин вя эюзлясин, имам намазын саламыны дейяндян сонра галхсын вя тязядян ниййят вя тякбир демядян Щямд вя суряни охусун вя ону намазынын яввялинъи рцк’яти щесаб ет-син.

Мясяля 1413: Мя’мум эяряк имамдан габагда дайанмасын. Щятта ваъиб ещтийат одур ки, яэяр мя’мум чох олса, имамла бир сырада дайанмасынлар. Амма яэяр мя’мум бир няфяр киши ол-са, онун имамла бярабяр дайанмасынын ейби йохдур.

Мясяля 1414: Яэяр имам киши, мя’мум ися гадын олса, îíäà гадынла имамын арасында вя йа о гадынла имама битишик олан диэяр бир киши мя’мумун арасында пярдя вя йа пярдяйя бянзяр бир шейин олмасынын ейби йохдур.

Мясяля 1415: Намаза башладыгдан сонра, имам вя мя’мум арасында вя йа мя’мумла, онун васитяси иля имама баьлы олан башга бир мя’мум арасында пярдя вя йа башга бир шей фасиля оларса, ъамаат намазы батил олур вя мя’мум фярди вязифяси-ня эюря ямял етмялидир.

Мясяля 1416: Ваъиб ещтийат одур ки, мя’мумун сяъдя йери èëÿ имамын дурдуьу йерин арасында ÿí ири бир аддымдан артыг фасиля олмасын. Щямчинин, яэяр инсан габаьында дуран мя’-мум васитясиля имамла баьланса да; мцстящябб ещтийат одур ки, мя’мумун дайандыьы йер, йахуд онун гаршысында дайанан шяхсин йери иля, сяъдя щалында олан инсанын бядянинин юл-чцсцндян артыг олмасын.

Мясяля 1417: Яэяр мя’мум саь вя сол тяряфиндя дуран шях-син васитясиля имамла баьланса вя габагдан имама баьлы олмаса, ваъиб ещтийата ясасян эяряк сол вя йа саь тяряфиндя иг-тида етдийи шяхсля ири бир аддымдан артыг фасиля олмасын.

Мясяля 1418: Яэяр намазда имам иля мя’мум арасында, йа-худ имама баьлы олан мя’мум арасында ири бир аддымдан ар-тыг фасиля галса, о шяхс намазыны фярди гясди иля давам едя биляр.

Мясяля 1419: Яэяр биринъи сырада дайананларын щамысы-нын намазы баша чатса вя дярщал башга бир намаз цчцн имама игтида етмясяляр, сонракы сыранын ъамаат намазы батил олур, щятта дярщал игтида етсяляр дя, сонракы сыранын ъама-ат намазынын дцзлцйц èøêàëëûäûð.

Мясяля 1420: Яэяр шяхс икинъи рцк'ятдя игтида ется, Щямд вя суряни охумаг лазым дейилдир, амма гунут вя тяшящщцдц имамла охумалыдыр. Мцстящябб ещтийат одур ки, тяшящщцд охуйанда ял бармагларыны вя айаьын пянъясини йеря гойуб диз-лярини галдырсын вя эяряк тяшящщцддян сонра имамла гал-хыб, щямд-суряни охусун. Яэяр суряни охумаьа вахты йохдурса, Щямди тамам едиб юзцнц рцкуда имама чатдырсын. Яэяр Щям-дин щамысыны демяйя вахты йохдурса, Щямди кясиб имамла бирликдя рцкуйа эедя биляр. Амма бу заман ещтийат мцстящябб одур ки, намазы фярди ниййяти иля тамам етсин.

Мясяля 1421: Яэяр имам дюрд рцк’ятли намазын икинъи рцк’ятиндя оларкян бир шяхс она игтида ется, намазын икинъи рцк’ятиндя (бу заман имам цчцнъц рцк’ятдя олур) ики сяъдядян сонра отурмалы вя тяшящщцдц ваъиб мигдарында дейиб галх-малыдыр. Яэяр шяхсин цч дяфя тясбищат демяйя вахты йохдур-са, эяряк бир дяфя десин вя рцкуда юзцнц имама чатдырсын.

Мясяля 1422: Яэяр имам цчцнъц вя йа дюрдцнъц рцк’ятдя олñà вя мя'мум, игтида етдийи тягдирдя, Щямди охуйуб рцкуда имама чата билмяйяъяйини билярся, ваъиб-ещтийата ясасян сябр етмя-ли вя имам рцкуйа эедяндян сонра игтида етмялидир.

Мясяля 1423: Яэяр цчцнъц йа дюрдцнъц рцк’ятдя имам гийам щалында икян игтида ется, эяряк Щямд вя суряни охусун. Яэяр суря цчцн вахт йохдурса, эяряк Щямди тамам етсин вя рцкуда юзцнц имама чатдырсын. Яэяр Щямди дя тамамламаьа вахты йохдурса, ону кясиб имамла бирликдя рцкуйа эедя биляр. Амма бу заман фярди гясди едяряк, намазыны тамамламасы ещтийат-мцстящяббдир.

Мясяля 1424: Суря вя йа гóнуту тамамладыьы тягдирдя, рц-куда имама йетишя билмяйяъяйини билян бир шяхс, гясдян суря вя йа гунуту охуñа вя рцкуда имама йетишя билмяся, онун ъамаат намазы батил олур вя мцнфярид вязифясиня эюря ямял етмялидир.

Мясяля 1425: Суряни охумаьа башлаäûüû вя йа тамамлаäû-üû ùàëäà рцкуда имама йетишяъяйиня ямин олан бир шяхсин, чох чякмяйяъяйи тягдирдя суряйя башламасы вя йа башламыш-дырса, тамамламасы даща йахшыдыр. Амма яэяр «имама уйьун-лашыр» дейилмяйяъяк гядяр чох чякярся, башламамалы вя башламышдырса, тамамламамалыдыр. Якс щалда онун ъамаат намазы батилдир, амма яэяр 1404-ъц мясялядя дейилдийи кими , юз мцнфярид вязифясиня ямял ется намазы сящищдир.

Мясяля 1426: Суряни охуйуб, имамын рцкусуна чата биляъя-йиня вя имама табечилийи арадан эетмяйяъяйиня йягини олан шяхс суряни охуйуб рцкуйа йетишмязся, онун ъамаат намазы сящищдир.

Мясяля 1427: Имам гийамда икян, мя’мум îíóí щансы рцк’-ятдя олдуьуну билмяся, она игтида едя биляр. Амма  ваъиб ещтийата эюря имамын сонрадан биринъи вя йа икинъи рцк’ятдя олдуьуну анласа беля, гцрбят (Аллаща йахынлыг) гясди иля Щямд вя суряни охумалыдыр.

Мясяля 1428: Имамын биринъи вя йа икинъи рцк’ятдя олдуьу зянни иля Щямд вя суряни охумазса вя рцкудан сонра цчцнъц вя йа дюрдцнъц рцк’ятдя олдуьуну билярся, намазы сящищдир. Ам-ма яэяр рцкудан габаг билярся, Щямд вя суряни охумалы вя яэяр вахт йохдурса, 1423-ъц мясялядя äåйèлян эюстяришя яса-сян ямял етмялидир.

Мясяля 1429: Имамын цчцнъц вя йа дюрдцнъц рцк’ятдя олду-ьуну щесаб едяряк Щямд вя суряни охуìàса, беля ки, рцкудан габаг вя йа сонра, биринъи вя йа икинъи рцк’ятдя олдуьуну би-лярся, намазы сящищдир. Яэяр Щямд вя суряни охудуьу заман билярся, онлары тамамламасы лазым дейилдир.

Мясяля 1430: Мцстящябб бир намазы гыларкян, ъамаат на-мазû áÿðãÿðàð îëàðñà, намазы тамамладыгда ъамаат íàìàçûíà чатаъаьына ямин дейилдирся, мцстящябб намазы тярк едиб, щятта ъамаат намазынын биринъи рцк’ятиня чатмасы цчцн бе-ля ъамаат намазына мяшьул олмасы мцстящяббдир.

Мясяля 1431: Яэяр цч рцк’ятли, йаõóä дюрд рцк’ятли намазы гылан заман ъамаат íàìàçû áÿðãÿðàð îëñà, цчцнъц рцк’ятин рц-кусуна эетмяйибся вя намазы тамам гылыб ъамаата чатаъаьына архайын дейился, мцстящяббдир ки, мцстящябби намаз ниййяти иля намазыны ики рцк’ятли гуртарсын вя юзцнц ъамаат íàìà-çûíà чатдырсын.

Мясяля 1432: Яэяр имам намазы битирибся вя мя’мум тя-шящщцдÿ, йаõóä биринъи салама мяшьулдурса, ниййяти фярди етмяк лазым дейил.

Мясяля 1433: Имамдан бир рцк’ят эерийя галан бир шяхс, имам сон рцк’ятин тяшящщцдцнц охуйаркян, ялляринин бармаг-ларыны вя айагларынын пянъясини йеря гойуб, дизлярини гал-дырараг, имам намазын саламыны веринъяйя гядяр сябр едиб, сонра галхмасы даща йахшыдыр. Яэяр бу щалда мцнфярид гыл-маг ниййяти етмяк истяйярся, бир манеяси йохдур.

ИМАМ ЪАМААТЫН ШЯРТЛЯРИ

Мясяля 1434: Имам ъамаат эяряк балиь, агил, он ики имам шияси, адил, щалалзадя вя намазы дцз гылан олсун. Яэяр мя’-мум кишидирся, онун имамы да эяряк киши олсун. Он йашлы ушаьа игтида етмяйин сящищлийи, йахшы нязяр олса да, ишкал-сыз да дейил. Ядалят дя будур ки ваъибаты йериня йетириб, щарамлары тярк етсин. Онун да нишаняси - яэяр инсан онун як-си барядя мя'луматлы олмаса защирдя йахшы олмасыдыр.

Мясяля 1435: Адил билдийи бир имамын инди дя адил олуб-олмадыьынäа øÿêê ется, она игтида едя биляр.

Мясяля 1436: Айаг цстя намаз гылан бир шяхс, отураí вя йа узанаí ùàëäà намаз гылан шяхся игтида едя билмяз. Отураí ùàëäà намаз гылан бир шяхс дя, узанараг намаз гылан шяхся игтида едя билмяз.

Мясяля 1437: Отураí щалда намаз гылан шяхс, отураí щалда намаз гылана игтида едя биляр. Амма узанан щалда намаз гыла-нын игтида етмяси мцтляг шякилдя ишкаллыдыр, истяр имам айаг цстя олсун истяр отуран щалда истярся дя узанан щалда.

Мясяля 1438: Яэяр имам ъамаат бир цзря эюря няъис либас иля, йаõóä тяйяммцм иля вя йа ъябиря дястямазы иля намаз гыл-са, она игтида етмяк олар.

Мясяля 1439: Яэяр имамын сидийин вя ьаитин хариъ олмасы-нын гаршысыны ала билмямяк кими хястялийи варса, она игти-да етмяк олар. Щямчинин истищазяси олмайан бир гадын да èñ-òèùàçÿëè гадына игтида едя биляр.

Мясяля 1440: Ъцзам вя õîðà хястялийи олан бир шяхсин имам олмамасы даща йахшыдыр. Ваъиб ещтийата ясасян, цзяриня шяр’и щядд (úÿçà ãàíóíó) èúðà едилян âÿ ñîíðàäàí òþâáÿ åäÿí бир шяхся дя игтида едилмямялидир.

ЪАМААТ ÍÀÌÀÇÛÍЫН ЩЮКМЛЯРИ

Мясяля 1441: Имама игтида етмяк истяйян шяхс, ниййят ет-дийи заман имамыны тя’йин етмялидир. Амма онун адыны бил-мяси лазым дейилдир. Яэяр ''щазыркы имама игтида едирям'' дейя ниййят едярся, намазы сящищдир.

Мясяля 1442: Мя’мум эяряк Щямд вя сурядян башга нама-зын бцтцн шейлярини юзц охусун. Амма яэяр мя’мумун бирин-ъи, йаõóä икинъи рцк’яти, имамын èñÿ цчцнъц вя йа дюрдцнъц рцк’яти олса, эяряк Щямд вя суряни охусун.

Мясяля 1443: Яэяр мя’мум сцбщ, шам вя хифтян намазынын биринъи вя икинъи рцк’ятиндя имамын Щямд вя сурясинин сясини ешится, кялмяляри айырд едя билмяся дя, эяряк Щямд вя суряни охумасын. Яэяр имамын сясини ешитмяся, мцстя-щяббдир ки, Щямд вя суряни охусун, амма эяряк йавашдан охусун, яэяр сящвян уъадан охуса, ейби йохдур.

Мясяля 1444: Яэяр мя’мум имамын Щямд вя сурясинин бя’зи кялмялярини ешится, ешитмядийи щиссяни охуйа биляр.

Мясяля 1445: Мя’мум сящвян Щямд вя суряни охуса вя йа ешитдийи сясин имамын сяси олмадыьыны зянн едяряк Щямд вя суря охуñà вя сонрадан ешитдийи сясин имамûí олдуьуну ан-ласа, намазы сящищдир.

Мясяля 1446: Имамын сясини ешидиб-ешитмядийинäя вя йа сясин имамын, йохса башгасынын сяси олуб-олмадыьынäа øÿêê едян бир мя’мум Щямд вя суряни охуйа биляр.

Мясяля 1447: Мя’мум зющр вя яср намазынын биринъи вя икинъи рцк'ятиндя ещтийата ясасян эяряк Щямд вя суряни оху-масын вя мцстящяббдир ки, онун йериня зикр десин.

Мясяля 1448: Мя’мум тякбирятцл-ещрамы имамдан габаг де-мямялидир. Щятта ещтийат мцстящябб одур ки, имамын тякбири тамам олмамыш тякбир демясин.

Мясяля 1449: Яэяр мя’мум сящвян имамдан габаг салам вер-ся, намазы сящищдир вя йенидян имам иля салам вермяси лазым дейил. Яэяр гясдян дя имамдан габаг салам верся, ейби йохдур.

Мясяля 1450: Мя’мумун тякбирятцл-ещрамдан башга, диэяр шейляри имамдан габаг сюйлямясинин ейби йохдур. Амма онла-ры ешидиб, имамын ня вахт сюйлядийини билярся, имамдан га-баг äåмямяси ещтийат-мцстящяббдир.

Мясяля 1451: Мя’мум эяряк намазда охунан шейлярдян баш-га ñàèð ишляри, мясялян; рцку вя сяъдяляри имамла ейни вахт-да, йа имамдан бир аз сонра йериня йетирсин. Яэяр гясдян имам-дан габаг âÿ йа бир мцддят имамдан сонра йериня йетирся, беля ки, имама табе олмаг сайылмаса онун ъамаат намазы батил олур, амма мцнфярид вязифясиня ямял ется, намазы сящищдир (1404–ъц мясялядя гейд олундуьу кими).

Мясяля 1452: Яэяр мя’мум сящвян имамдан габаг башыны рцкудан галдырûá имамын щяля дя рцкуда олдуьуну эюрярся, ещтийата ясасян рцкуйа гайыдыб, имамла бярабяр галхмалыдыр. Бу заман рцкн олан рцкунун артыг олмасы намазы батил етмяз. Яэяр гясдян рцкуйа гайытмаса, онун ъамаат намазы ещтийата эю-ря батил олур, амма (фярди) намазы 1404-ъц мясялядя гейд олу-нана ясасян сящищдир. Амма яэяр рцкуйа гайыòñà вя рцкуда има-ма чатмамыш имам галхса, намазы ещтийата ясасян батилдир.

Мясяля 1453: Яэяр сящвян башыны галдырûá имамын щяля дя сяъдядя олдуьуну эюрярся, ещтийата ясасян сяъдяйя гайытма-лыдыр. Яэяр сяъдялярин щяр икисиндя дя бу щал баш верся, рцкн олан ики сяъдянин артыг олмасына эюря намаз батил ол-маз.

Мясяля 1454: Сящвян имамдан габаг башыны сяъдядян гал-дырмыш олан бир шяхс, яэяр сяъдяйя гайыдарса, беля ки, бу заман имамын даща габаг башыны сяъдядян галдырмыш олду-ьу ìÿ’ëóì îëàðñà, намазы сящищдир. Амма яэяр щяр ики сяъдя-дя дя бу щал баш верярся, ещтийата ясасян намазы батилдир.

Мясяля 1455: Сящвян рцку вя йа сяъдядян башыны галдырñà вя сящвян вя йа имама йетишя билмяйяъяйи дцшцнъяси иля рцку вя йа сяъдяйя эетмязся, намазы вя ъамаат намазы сящищдир.

Мясяля 1456: Яэяр сяъдядян башыны галдырыб, имамын сяъдядя олдуьуну эюрñя вя имамын биринъи сяъдядя олдуьуну щесаб едяряк, имамла бирликдя сяъдя етмяк гясди иля сяъдяйя эедярñÿ вя имамын икинъи сяъдядя олдуьуну анлайарса, онун икинъи сяъдяси сайылыр. Яэяр имамын икинъи сяъдядя олду-ьуну щесаб едяряк сяъдяйя эедяр вя имамын биринъи сяъдяси олдуьуну анлайарса, о сяъдяни имамла бирликдя, сяъдя етмяк гясди иля тамамлайыб икинъи дяфя имамла бирликдя сяъдяйя эетмялидир. Щяр ики тягдирдя, намазы ъамаатла тамамлайыб йенидян гылмасы даща йахшыдыр.

Мясяля 1457: Яэяр сящвян имамдан яввял рцкуйа эется вя ба-шыны галдыраъаьы тягдирдя, имамын гираятинин бир миг-дарына чатарса, яэяр башыны галдырыб имамла бярабяр рц-куйа эется, намазы сящищдир вя яэяр гясдян гайытмаса ъамаат намазынын сящищ олмасы мящялли-ишкалдыр, амма (фярди) намазы 1404-ъц мясялядя дейилян тярздя сящищдир.

Мясяля 1458: Яэяр мя’мум имамдан яввял сящвян рцкуйа эется вя башыны галдыранда имамын гираятинин щеч бир миг-дарына йетишя билмяся, эяряк рцкунун зикрини десин. Яэяр зикр демяси имама рцкуда табе олмамасына сябяб оларса эя-ряк рцкудан галхыб имамла бирликдя рцку етсин, бу щалда онун ъамааты вя намазы сящищдир вя яэяр гясдян гайытмаса, онун ъамаат намазынын сящищ олмасы мящялли ишкалдыр, амма (фярди) намазы 1404-ъц мясялядя дейилян тярздя сящищдир.

Мясяля 1459: Яэяр сящвян имамдан яввял сяъдяйя эется, эя-ряк сяъдянин зикрини десин. Яэяр зикрин дейилмяси сяъдядя имама табе олмаьын тярк едилмясиня сябяб олса, эяряк сяъ-дядян галхыб имамла бирликдя сяъдя етсин. Бу щалда онун ъамааты вя намазы сящищдир вя яэяр гясдян гайытмаса, ъамаат намазы мящялли ишкалдыр, амма онун (фярди) намазы 1404-ъц мясялядя дейилян тярздя сящищдир.

Мясяля 1460: Яэяр имам гунут олмайан рцк’ятдя сящвян гу-нут охуса, йаõóä тяшящщцд олмайан рцк’ятдя сящвян тяшящщцд охумаьа мяшьул олса, мя’мум эяряк гунут вя тяшящщцдц демя-син, амма имамдан габаг рцкуйа эедя билмяз âÿ йа имамдан га-баг айаьа дура билмяз. Имамын гунут вя йа тяшящщцдцнцн бит-мясини эюзляйиб, сонра намазын галан гисмини имамла гылма-лыдыр.

ЪАМААТ НАМАЗЫНДА ИМАМ ВЯ МЯ’МУМУН ВЯЗИФЯСИ

Мясяля 1461: Мя’мум бир киши оларса, имамын саьында да-йанмасы мцстящяббдир. Яэяр бир гадын да олса, йеня имамын саь тяряфиндя дайанмасы мцстящяббдир. Амма ондан эеридя дайанмалыдыр. Ян азы онун сяъдя едяъяйи йер, имамын сяъдя щалында икян дизляринин мцгабилиня эяляъяк гядяр, имам-дан эеридя дайанмалыдыр. Амма яэяр бир киши вя бир гадын вя йа бир киши вя бир нечя гадын оларса, кишинин имамын са-ьында вя бир гадын, йаõóä бир нечя гадынын да, имамын арха-сында дайанмасы мцстящяббдир. Яэяр бир нечя киши вя бир вя йа нечя гадын оларса, кишилярин имамын архасында вя гадын-ларын да кишилярин архасында дурмалары мцстящяббдир.

Мясяля 1462: Яэяр имам вя мя’мум щяр икиси гадын олса, ваъиб ещтийат одур ки, щамыñû бир сырада дайансын вя имам о бириляриндян габагäà дайанмасын.

Мясяля 1463: Мцстящяббдир ки, имам сыранын ортасында дайансын вя елм, камал вя тягва ящли биринъи сырада дайансын.

Мясяля 1464: Ъамаат сяфляринин низам-интизамлы олмасы, щяр сяфдя дуранларын арасында мясафя олмайыб, чийинляри-нин бир сырада олмасы мцстящяббдир.

Мясяля 1465: Мцстящяббдир ки, мя’мумлар ''Гяд-гамятис-сялат'' дейèëяндян сонра айаьа галхсынлар.

Мясяля 1466: Имамын, щалы зяиф олан мя’мумлары нязяря алараг, гунут, рцку вя сяъдяляри узатмамасы мцстящяббдир. Амма мя’мумларын, имамын рцку вя сяъдяляри узатмасына мейлляри оларса, бу щал истиснадыр.

Мясяля 1467: Имамын охудуьу Щямд, суря вя зикрлярдя ся-сини диэярляринин ешидя биляъяйи шякилдя йцксялтмяси мцс-тящяббдир. Амма щяддиндян артыг йцксялтмямялидир.

Мясяля 1468: Имам рцкуда икян бир шяхсин эялиб, она игти-да етмяк истядийини анлайарса, бу заман рцкуну икигат узатма-сы вя ондан сонра, игтида етмяк цчцн башгаларынын эялдийи-ни баша дцшся беля, галхмасы мцстящяббдир.

 

ЪАМААТ НАМАЗЫНДА МЯКРУЩ ОЛАН ШЕЙЛЯР

Мясяля 1469: Яэяр ъамаатын сырасында йер варса, бир шях-син тянща дайанмасы мякрущдур.

Мясяля 1470: Мя’мумун намазын зикрлярини имамын еши-дяъяйи тярздя демяси мякрущдур.

Мясяля 1471: Зющр, яср вя хифтян намазларыны ики рцк’ят гылан бир мцсафирин, бу намазларда мцсафир олмайан имама игтида етмяси мякрущдур. Мцсафир олмайанын да, бу намаз-ларда мцсафиря игтида етмяси мякрущдур.

 

АЙЯТ НАМАЗЫ

Мясяля 1472: Эюстяриши сонраäàí дейиляъяк àйят намазы цч шейин васитясиля ваъиб олар.

1. Эцняшин тутулмасы;

2. Гисмян тутулса вя ондан щеч ким горхмаса да, айын тутул-масы.

3. Ваъиб ещтийата ясасян яэяр бир кяс горхмаса да, зялзяля заманы.

Амма эюй эурултусу вя илдырым, гара, гырмызы кцлякляр вя с. êèìè сяма щадисяляри баш верся вя ъамаатын чоху горхса, щабеля йер батса, даьлар учмаьа башласа вя бу, ъамаатын чоху-нун горхмасына сябяб олса, мцстящябб ещтийата ясасян, айят на-мазы тярк олунмамалыдыр.

Мясяля 1473: Яэяр айят намазыны ваъиб едян шейлярдян бир нечяси баш верся, инсан эяряк онларын щяр бири цчцн бир айят намазы гылсын. Мясялян; яэяр эцняш тутуларса вя зялзяля оларса, эяряк ики айят намазы гылынсын.

Мясяля 1474: Бир шяхсин бойнуна бир нечя айят намазынын гязасы ваъиб оларса, истяр онларын щамысы ейни сябябдян онун бойнуна ваъиб олмуш олсун (мясялян; цч дяфя эцняш ту-тулñà вя онларын айят намазыны гылмамыш оларса) истяр бир нечя сябябдян бойнуна ваъиб олмуш олсунлар (мяслян; эцняш тутулмасы, ай тутулмасы вя зялзяля олмасы сябябиндян онун бойнуна ваъиб олмуш оларларса) бунлары гяза едяркян, сябяб-лярдян щансы бири цчцн айят намазы гылдыьыны мцяййян етмя-си ваъиб дейилдир.

Мясяля 1475: Айят намазы ваъиб олан шейляр щарда баш вер-ся вя щисс олунса, анъаг о йерин ъамааты эяряк айят намазы гыл-сын вя башга йерин ъамааты цчцн бу ваъиб дейил.

Мясяля 1476: Айят намазына башлама заманы, эцняшин вя айын тутóлмаьа башладыьы андан башлайыб, онларын тябии щала дюнмя заманларына гядяр давам едяр. (Амма онларын ачылмаьа башладыглары замана гядяр тя’хиря салынмамасы йахшыдыр.) Лакин айят намазынын тамамланмасы, эцняш вя айын ачылмасындан сонрайа гядяр тя’хиря салына биляр.

Мясяля 1477: Яэяр айят намазыны эцняш вя айын ачылмаьа башладыьы замана гядяр тя’хиря саларса, ону яда ниййяти èëя гылмаьын ейби йохдур. Àмма яэяр тамамиля ачылмаларындан сонра айят намазыны гыларса, ону гяза ниййяти иля гылмалы-дыр.

Мясяля 1478: Яэяр Эцняшин, йа Айын тутóлмаьынын мцд-дяти намазын бир рцк’яти вя йа ондан бир гядяр аз олса, шяхсин гылдыьы намаз ядадыр. Щямчинин онларын тутулма вахтынын чох олмасына бахмайараг, инсан намазы гылмаñà вя бир рцк’ят вя йа даща аз гыла биляъяк гядяр бир мцддят, онун вахтынын сонуна галырса да, щюкм ейнидир.

Мясяля 1479: Зялзяля, эюй эурултусу, шимшяк чахмасы вя бу кими щадисяляр баш вердийи заман ещтийат едярся вя яэяр бун-лар узун мцддят давам едяъякдирся, айят намазыны дярщал гылмасы лазым дейилдир. Якс тягдирдя, зялзяля кими щал-ларда халгын нязяриндя тя’хиря салмаг сайылмайаъаг шякилдя дярщал гылмасы эярякдир. Яэяр тя’хиря саларса, ону сонра-дан яда вя йа гяза ниййяти етмядян гылмасы ещтийат-мцстящябб-дир.

Мясяля 1480: Яэяр Ай вя йа Эцняшин тутóлдуьуну билмяся вя онун ачылмасындан сонра, Эцняш вя йа Айын бцтцнлцкля ту-тóлмуш олдуьуну билярся, айят намазынын гязасыны гылмасы лазымдыр. Амма яэяр онун бир мигдарынын тутулмуш олдуьу-ну анлайарса, айят намазынын гязасы она ваъиб дейилдир.

Мясяля 1481: Бир груп инсан, Айын вя йа Эцняшин тутул-дуьуну сюйлядикляри щалда, онларын сюзцндян йягинлик вя йа хатиръямлик щасил етмядийиня эюря айят намазыны гылмаса, беля ки, сонрадан доьру сюйлямиш олдугларыны анлайарса, Эц-няшин вя йа Айын тамам тутóлмуш олдуьу тягдирдя, айят нама-зыны гылмалыдыр. Амма бир мигдары тутулубмушса, айят на-мазы гылмаг она ваъиб дейилдир. Эцняш вя Айын тутулдуьуну хябяр верян ики няфярин адил олмасы мя'лум олмаса вя сон-радаí онларын адил олдуглары мя’лум оларса, бу заман шяхс айят намазы гылмалыдыр.

Мясяля 1482: Инсан, елми гайдалар йолу иля Эцняш вя Айын тутулма вахтыны билян шяхслярин сюзцндян Эцняш вя йа Айын тутулмасына хатиръям оларса, айят намазы гылмалыдыр. Щям-чинин яэяр, ''филан вахт Эцняш вя йа Ай тутулаъаг вя бу, филан мцддятя гядяр чякяъяк'' десяляр вя инсан онларын сюзляриня ямин олса, эяряк онларын сюзляриня ясасян ямял етсин.

Мясяля 1483: Эцн йа Ай тутулмасы цчцн гылмыш олдуьу айят намазынын батил олдуьуну билян бир шяхс, ону йенидян гыл-малыдыр. Яэяр вахт кечмиш оларса, гяза етмялидир.

Мясяля 1484: Яэяр эцндялик намаз вахтында айят намазы да инсана ваъиб олса, беля ки, щяр ики намаз цчцн вахт варса, щяр щансыны яввял гылса, ейби йохдур. ßêñ ùàëäà, щансынын вахты дардырса, яввял ону гылсын. Яэяр щяр икисинин вахты дар-дырса, эяряк яввял эцндялик намазыны гылсын.

Мясяля 1485: Эцндялик намазлардан бирини гыларкян, айят намазынын вахтынын дар олдуьуну билярся, áó ùàëäà эцндя-лик намазынын да вахты дардырса, ону тамамлайыб сонра айят намазыны гылмалыдыр. Амма яэяр эцндялик намазынын вах-ты дар дейился, ону позуб яввял айят намазыны, сонра да эцндя-лик намазыны гылмалыдыр.

Мясяля 1486: Яэяр айят намазынын арасында эцндялик на-мазын вахтынын дар олмасыны баша дцшярся, эяряк айят на-мазыны бурахыб, эцндялик намазынû гылмаüà мяшьул олсун вя намазы битиряндян сонра намазы позан бир иш эюрмяздян яввял, айят намазынын галаныны тярк етдийи йердян гылсын.

Мясяля 1487: Яэяр гадын щейз вя нифас щалында олса, Эц-няш, éà Ай тутулñа вя йа зялзяля баш верярся, она айят намазы ваъиб дейил вя гязасы äà йохдур.

 

ÀÉßÒ ÍÀÌÀÇÛÍÛÍ ÃÛËÛÍÌÀ ÃÀÉÄÀÑÛ

Мясяля 1488: Айят намазы ики рцк’ятдир вя щяр рцк’ятдя беш рцку вардыр. Онун гайдасы будур ки, инсан ниййятдян сонра тякбир десин вя бир Щямд вя бир суряни тамам охусун, рцкуйа эетсин, рцкудан галхсын вя тязядян бир Щямд вя бир суря оху-сун, сонра йеня рцкуйа эетсин. Беляликля, буну беш дяфя тяк-рарласын, бешинъи рцкудан галхандан сонра ики сяъдя етсин вя галхсын, икинъи рцк’яти дя биринъи рцк’ят кими йериня йе-тирсин, тяшящщцд охусун вя салам версин.

Мясяля 1489: Айят намазында мцмкцндцр ки, инсан ниййят, тякбир вя Щямддян сонра, áèð сурянин айялярини беш йеря бюлсцн вя бир айя, йа чох охусун. Бир айядян аз да охуйа биляр, амма ещтийата ясасян эяряк ъцмля тамам олсун вя сурянин яввялиндян башласын, бисмиллащ демякля кифайятлянмясин вя сонра рцкуйа эетсин вя рцкудан галхсын. Щямд охумадан щямин сурядян икинъи щиссяни охусун вя рцкуйа эетсин. Бу гайда цзря бешинъи рцкудан яввял суряни тамам етсин, мяся-лян; ''Фяляг'' сурясиндя биринъи ''Бисмиллащир-рящманир-рящим''. ''Гул я’узу биряббил-фяляг'' десин вя рцкуйа эетсин, сонра галхсын вя десин: ''Мин шярри ма хяляг'' тязядян рцкуйа эетсин вя рцкудан сонра галхсын вя десин: ''Вя мин шярри ьаси-гин иза вягяб''. Йенидян рцкуйа эетсин вя галхыб десин: ''Вя мин шяррин-няффàсàти фил-угяд''. Рцкуйа эедиб, йеня дя галхыб десин: ''Вя мин шярри щасидин изà щясяд''. Ондан сонра бешин-ъи рцкуйа эетсин вя ãàëõандан сонра ики сяъдя етсин вя икинъи рцк’яти äÿ биринъи рцк’ят êèìè йериня йетирсин. Икинъи сяъ-дядян сонра тяшящщцд охусун вя сонра намазын саламыны вер-син. Щямчинин, бешдян аз щиссяйя бюлмяси дя ъаиздир. Лакин, ня вахт суряни тамам ется, сонракы рцкудан габаг Щямди оху-масы лазымдыр.

Мясяля 1490: Яэяр шяхс айят намазынын бир рцк’ятиндя беш дяфя Щямд вя суря охуса, о бири рцк’ятдя èñÿ Щямди оху-йуб, суряни беш йеря бюлся, ейби йохдур.

Мясяля 1491: Эцндялик намазларда ваъиб вя éà мцстящябб олан шейляр айят намазында да ваъиб вя éà мцстящяббдир. Ла-кин айят намазы ъамаатла гылынса азан вя игамя явязиня гябул олунма цмиди иля цч дяфя ''Яссалат'' демяк олар. Амма ъама-атла гылынмадыгда бу лазым дейил. Амма Эцн вя Ай тутулмасы истисна олмагла саир ишляр цчцн айят намазынын ъамаатла гылынмасынын мяшруиййяти сцбут олунмайыб.

Мясяля 1492: Мцстящяббдир ки, рцкудан габаг вя сонра тяк-бир десин. Бешинъи вя онунъу рцкудан сонра вя тякбирдян яв-вял тякбир мцстящябб дейил, яксиня ''Сямиÿллащу лимян щями-дящ'' демяк дя мцстящяббдир.

Мясяля 1493: Икинъи, дюрдцнъц, алтынъы, сяккизинъи, онунъу рцкудан габаг гунут òóòмаг мцстящяббдир. Яэяр гунуту йалныз онунъу рцкудан габаг да охуса, кифайятдир.

Мясяля 1494: Шяхс айят намазыны нечя рцк’ят гылдыьына шякк едярся вя шяккини айдынлашдыра билмяся, намазы ба-тилдир.

Мясяля 1495: Яэяр шяхс биринъи рцк’ятин ахырынъы рцку-сундаìû, йîõñà икинъи рцк’ятин биринъи рцкусунда олдуьунäа шякк ется вя шяккини айдынлашдыра билмяся, намазы батил-дир. Амма мясялян; дюрд, éîõñà беш рцку етдийиндя шякк едян шяхс, яэяр сяъдяйя чатмайыбса, йериня йетириб-йетирмядийиндя шякк етдийи рцкуну йериня йетирмялидир. Яэяр сяъдя цчцн яйи-либся, эяряк юз шяккиня е’тина етмясин.

Мясяля 1496: Айят намазынын рцкуларынын щяр бири рцкн-дцр. Яэяр гясдян аз âÿ йа чох ется, намаз батилдир. Щямчинин яэяр сящвян аз вя йа ещтийата ясасян чох ется дя намаз батил олур.

Home page book